Oparzenia słoneczne są jedną z najczęstszych pamiątek po letnim wypoczynku lub wizytach w solarium. Chęć posiadania opalenizny czasami niestety przysłania zasady zdrowego korzystania ze słonecznych promieni, które hojnie obdarowuje skórę promieniowaniem UV. Niestety ich nadmiar powoduje bolesne i niebezpieczne oparzenia słoneczne.
Oparzenia słoneczne – przyczyny
Oparzenia słoneczne to uszkodzenie skóry, których przyczyną jest nadmierne wystawianie skóry na działanie promieni UVA i UVB. Silne promieniowanie przekracza naturalną zdolność melaniny (pigmentu skóry) do obrony. Dlatego też osoby o jasnej karnacji są bardziej narażone na poparzenia, gdyż posiadają mniejszą ilość melaniny.
Przyczyną charakterystycznych rumieni jest przede wszystkim promieniowanie ultrafioletowe UVB, które ma działanie rumieniotwórcze.
Szczyt promieniowania przypada na godzinę 10-15, dlatego w tych godzinach najlepiej zrezygnować z ekspozycji na słońce. Skóra w każdym wieku wymaga odpowiedniej ochrony, jednak jest to szczególnie ważne u dzieci i osób starszych.
Oparzenia słoneczne – stopnie oparzeń i objawy
Objawy pojawiają się zazwyczaj po kilku godzinach od zakończenia opalania. Ich nasilenie zależne jest od stopnia oparzenia:
- oparzenie 1 stopnia – obejmuje tylko naskórek. Skóra jest czerwona, tkliwa i bardzo ciepła. Po kilku dniach objawy ustępują, a na ich miejscu pojawia się łuszczenie naskórka. Są to zdecydowanie najczęściej występujące oparzenia słoneczne;
- oparzenie 2 stopnia – obejmuje nie tylko naskórek, ale również skórę właściwą. Pojawiają się bąble po oparzeniu wypełnione płynem surowiczym. Występuje także obrzęk i częściowa martwica naskórka. Przy tego typu oparzeniach niezbędna jest konsultacja z lekarzem, który dobierze odpowiednie leczenie.
- oparzenie 3 stopnia – oprócz naskórka i skóry właściwej trzeci stopień poparzenia obejmuje także tkankę podskórną oraz nerwy. Charakterystyczny jest wtedy brak czucia w oparzonym miejscu, gdyż doszło do upośledzenia pracy receptorów czuciowych. Niezbędne jest odpowiednie leczenie pod okiem specjalisty.
Ważne jest również to jak rozległe jest oparzenie. Jeśli poparzenia obejmują około 15-20% ciała zalecana jest konsultacja lekarska, natomiast gdy sięgają 30% jest ona niezbędna. Przy tak rozległym oparzeniu słonecznym może dojść do wstrząsu.
Ponadto jeśli występują zawroty i bóle głowy, nudności, wymioty, gorączka, zimne poty
i ogólne złe samopoczucie należy niezwłocznie udać się do lekarza, gdyż może być to niebezpieczny dla zdrowia, a nawet życia udar cieplny.
Co na oparzenia słoneczne?
Najczęściej zadawane pytanie to: czym smarować oparzenia? Na rynku dostępne są różnorodne preparaty takie jak:
- maść na oparzenia słoneczne,
- plastry na oparzenia,
- pianka na oparzenia,
- żel na oparzenia.
Środki te najczęściej zawierają witaminę E, panthenol lub allantoinę. Mają one działanie łagodzące i nawilżające. Można je stosować przy poparzeniach pierwszego stopnia, natomiast poważniejsze wymagają odpowiednio dobranych preparatów.
Domowe sposoby na oparzenia
Można zastosować także domowe sposoby na poparzenia, szczególnie gdy nie ma możliwości skorzystania ze specjalistycznych środków. Warto wypróbować:
- chłodny prysznic - ukojeniem dla poparzonej słońcem skóry może być prysznic. Trzeba jednak pamiętać, żeby nie wchodzić pod zimną wodę. Można tym doprowadzić do szoku termicznego. Woda powinna być letnia, pod niezbyt silnym ciśnieniem. Prysznic, by zadziałał kojąco, powinien potrwać około 10 minut;
- chłodne okłady - w postaci uprzednio zmoczonego w zimnej wodzie ręcznika. Zamiast lodu lub wody skuteczniejsze okażą się okłady z jogurtu, maślanki lub kefiru. Powinny to być produkty pozbawione cukru, gdyż ten może wzmocnić podrażnienie skóry. Lepiej nie przykładać do poparzonej skóry bardzo zimnych okładów z lodu – zbyt niska temperatura może uszkodzić naskórek;
- ziemniaki - w plasterkach, w postaci surowego purée lub soku należy nałożyć na zaczerwienione miejsca. Warto też wykorzystać do tego obierki. Składnik zawarty
w ziemniakach łagodzi podrażnienia i działa kojąco. Wykorzystać można również mąkę ziemniaczaną zmieszaną z wodą. Po nałożeniu ziemniaków na skórę okrywamy je gazą i usuwamy po około 30 minutach; - miód - ma działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, dlatego może pomóc
w przypadku poparzenia słonecznego. Wystarczy zrobić z niego okład lub nałożyć na poparzoną skórę i przykryć gazą; - nawadnianie organizmu - w przypadku poparzenia słonecznego, podobnie jak przy udarze słonecznym, najważniejsze jest odpowiednie nawodnienie organizmu. Należy pić wówczas chłodną wodę niegazowaną lub soki warzywne. Lepiej odstawić wówczas kawę, herbatę i alkohol, które odwadniają;
- aloes – sok z liści aloesu skutecznie łagodzi, nawilża i regeneruje uszkodzony naskórek. Warto wybierać aloes w formie żelu, którego lekka formuła nie obciąża skóry
i zapewnia przyjemny efekt chłodzenia.
Oparzenia słoneczne – zapobieganie
Promienie słoneczne choć są bardzo ważne dla utrzymania dobrego samopoczucia
i syntezowanie witaminy D w organizmie, stosowane w nadmiarze mają bardzo poważne konsekwencje. Aby zapobiegać niebezpiecznym oparzeniom słonecznym należy stosować odpowiednią ochronę.
Bardzo ważne jest nakładanie kremów z filtrem przed ekspozycją na słońce. Są one powszechnie dostępne w drogeriach, supermarketach i aptekach. Ważne jest, aby ich moc dostosować do intensywności promieniowania oraz koloru skóry. Osoby z jasną karnacją, dzieci i starsi powinni stosować najsilniejsze faktory.
Konieczne jest ich nałożenie około pół godziny przed ekspozycją na słońce i uzupełnianie w ciągu dnia, szczególnie po kąpielach w morzu czy basenie. Ponadto najlepiej unikać opalania szczycie promieniowania w godzinach 10-15, pamiętać o odpowiednim nawodnieniu i ochronie głowy.
