Ten zakaz obowiązuje już w niektórych krajach. Czy zostanie wprowadzony również w Polsce? Sprawdź❗
Ten zakaz obowiązuje już w niektórych krajach. Czy zostanie wprowadzony również w Polsce? Sprawdź❗
Ten zakaz obowiązuje już w niektórych krajach. Czy zostanie wprowadzony również w Polsce? Sprawdź❗

D-pantenol - działanie i właściwości. Jak i na co go stosować?

D-pantenol to inaczej prowitamina B5, rozpuszczalna w wodzie i świetnie wchłaniana przez ludzką skórę. Przeczytaj, jakie pełni funkcje i kiedy warto ją stosować. Sprawdź, w jakiej formie występuje i gdzie można kupić sprawdzone preparaty.
Wzór chemiczny D-pantenolu
Źródło: 123RF
W skrócie
  • D-pantenol to pochodna witaminy B5 nazywanej też kwasem pantotenowym.
  • Jest składnikiem wielu kosmetyków i produktów leczniczych.
  • Substancję stosuje się przede wszystkim na rany, oparzenia oraz w pielęgnacji skóry, włosów i paznokci. Wykazuje działanie nawilżające i regeneracyjne.
Spis treści

Reklama

Co to jest D-pantenol i kto może go używać?

D-pantenol to nazwa, którą często zobaczyć można na opakowaniach rozmaitych kosmetyków oraz leków do stosowania miejscowego - maści, kremów, żeli, sprayów do nosa, czy kropli do oczu.

Czym dokładnie jest D-pantenol i czemu zawdzięcza swoją popularność? Substancja ta inaczej nazywana bywa prowitaminą B5 i jako taka jest pochodną witaminy B5 (czyli kwasu pantetonowego), a dokładniej - jej „wersją” alkoholową.

Witamina B5 występuje w wielu produktach spożywczych - roślinnych i zwierzęcych, ale charakteryzuje się niską trwałością i łatwo ulega uszkodzeniu, np. gdy jest poddawana działaniu wysokiej temperatury lub eksponowana na działania promieni słonecznych.

D-pantenol jest od niej dużo trwalszy, dlatego może być wykorzystywany w kosmetyce i farmacji. Jest bardzo bezpieczny, dlatego może być stosowany przez pacjentów w każdym wieku.

Niektóre preparaty z D-pantenolem zalecane są dla dzieci już od pierwszego dnia życia, a kosmetyki z jego dodatkiem mogą stosować kobiety w ciąży. Pamiętaj jednak, że przed każdym użyciem kosmetyku należy  upewnić się, czy jest on bezpieczny, co zależy również od innych substancji obecnych w składzie.

Reklama

Jak działa D-pantenol?

Co daje D-pantenol stosowany miejscowo i jak działa on na organizm człowieka? Po pierwsze prowitamina B5 świetnie wchłania się w głąb ludzkiej skóry, włosów oraz paznokci.

Przenikając przez naskórek, czyli warstwę wierzchnią, gromadzi się w warstwie skóry właściwej i - co ciekawe - tam zamienia się w kwas pantotenowy, czyli witaminę B5.

Jakie są najważniejsze właściwości D-pantenolu? Karta charakterystyki tej substancji mówi przede wszystkim, że:

  • Jest to bezbarwna, przezroczysta ciecz o lepkiej konsystencji.
  • Rozpuszcza się w wodzie, alkoholu i glikolu propylenowym, za to nie rozpuszcza się w tłuszczach. Rozpuszczalność D-pantenolu umożliwia jego stosowanie w kosmetyce i farmacji jako składnika aktywnego.
  • D-pantenol posiada zdolność gromadzenia wody, dlatego może skutecznie nawilżać skórę. Jest to właściwość nazywana higroskopijnością.
  • Nie jest toksyczny, nie wywołuje podrażnień, ani reakcji alergicznych.
  • Przyspiesza proces podziału komórkowego komórek skóry, dzięki czemu pozytywnie wpływa na jej regenerację, łagodzenie i gojenie.

D-pantenol stosowany w kosmetyce to tak naprawdę 75% prowitaminy w roztworze wodnym. Jako taki występuje on w stężeniu:

  • od 1 do 5% w balsamach i kremach,
  • od 0,25 do 1% w odżywkach do włosów,
  • od 0,5 do 1% w szamponach.

Reklama

Na co i jak stosować D-pantenol?

Jak już zostało wspomniane, D-pantenol znajduje szerokie zastosowanie w kosmetyce, w tym - w produkcji dermokosmetyków, czyli specjalistycznych preparatów przeznaczonych dla skóry wrażliwej, przesuszonej, atopowej lub z innymi zdrowotnymi problemami.

Jego działanie kosmetyczne jest wielowymiarowe, dlatego spotkać go można w składzie bardzo wielu produktów o rozmaitym przeznaczeniu. Na co i jak najczęściej stosuje się prowitaminę B5?

  • Na twarz. Przeważnie w formie kremów nawilżających. D-pantenol wnika nawet w głębokie warstwy skóry, nawilżając ją na wszystkich poziomach. Dzięki swej higroskopijności nie tylko podnosi poziom nawodnienia, ale również pomaga go utrzymać. Dermo-kremy z jego dodatkiem łagodzą podrażnienia i odbudowują barierę ochronną cery problematycznej.
  • Do ciała. Prowitaminę B5 wykorzystuje się też w kosmetyce do produkcji emulsji i balsamów do całego ciała - szczególnie do skóry suchej, odwodnionej, atopowej, ze skłonnością do egzemy.
  • Na włosy. Ze względu na nawilżające działanie, D-pantenol najczęściej jest składnikiem kosmetyków (szamponów, odżywek, masek) do włosów suchych lub wysokoporowatych. Łuski okalające włosy pozbawione nawilżenia podnoszą się niczym łuski suchej szyszki, a powstałe otwory zmniejszają odporność włókien na szkodliwe działanie czynników zewnętrznych. Nawodnienie włosa wzmacnia go zatem i powoduje zamknięcie porów, czyniąc włókno trwalszym i odporniejszym. Przyczynia się także do zatrzymywania w jego wnętrzu potrzebnych mu substancji odżywczych. Co ważne, dermokosmetyki do pielęgnacji włosów dbają również o skórę głowy, odpowiednio ją nawilżając i odżywiając. Zdrowa skóra głowy to czynnik niezbędny, by same włókna były mocne i lśniące.
  • Na rzęsy. D-pantenol wzmacnia nie tylko włosy na głowie, ale również te tworzące tzw. oprawę oczu. Aplikowany na rzęsy i brwi wzmacnia je i nawadnia.
  • Na paznokcie. Substancja wchłania się nie tylko w skórę, ale również płytkę paznokciową, nawilża ją i nadaje jej zdrowy, lśniący wygląd.

W farmacji D-pantenol dodawany jest do preparatów do stosowania miejscowego, na skórę lub błonę śluzową. Jego najbardziej znane zastosowanie to:

  • Oparzenia. Dzięki jego wysokiemu bezpieczeństwu oraz całkowitemu brakowi właściwości drażniących, może być stosowany na poparzoną skórę. Koi ją, łagodzi, przyspiesza gojenie i regenerację, jednocześnie wspierając niwelowanie dolegliwości bólowych.
  • Rany. Nakładany na rany - podobnie jak na oparzenia - przyspiesza ich gojenie. Dzięki silnym właściwościom nawilżającym zapobiega tworzeniu się strupów, a co za tym idzie - również nieestetycznych blizn.

Reklama

W jakiej formie jest dostępny D-pantenol?

Ponieważ D-pantenol ma tak wielorakie zastosowanie, różne są także formy, w których występuje. Są to różnego rodzaju mazidła i kosmetyki do nakładania na konkretne partie ciała. Warto wśród nich wymienić:

  • Spray. Bardzo popularny jest spray z pantenolem na oparzenia słoneczne. Taka forma ułatwia aplikowanie na podrażnioną, bolącą skórę. Popularna jest także chłodząca i gojąca oparzenia pianka z wysoką zawartością prowitaminy B5.
  • Krem. D-pantenol w kremie to jedna z najpowszechniejszych form tej substancji. Niekiedy zawarty jest on w kosmetykach do smarowania twarzy, innym razem - całego ciała.
  • Maść. Popularne są maści z D-pantenolem na odparzenia pieluszkowe dla niemowląt lub maści na oparzenia i inne rany.
  • Szampon. Ponieważ substancja ta działa dobroczynnie i nawilżająco na włosy, spotykana jest również w kosmetykach do włosów - serum, szamponie, odżywce, masce.
  • Serum (do włosów, paznokci, na skórę) - to kosmetyk z wysoko stężonym D-pantenolem o silnych właściwościach regeneracyjnych. Niekiedy zawiera także inne substancje nawilżające, np. kwas hialuronowy.
  • Krople. D-pantenol (a dokładnie jego 75-procentowy roztwór wodny) w kroplach dostępny jest zwykle w niewielkich opakowaniach (np. 50 - 100 ml). Można go dodać do maski do włosów, szamponu, balsamu, a nawet - z jego użyciem - samemu zrobić sobie krem. Do samodzielnego wyrobu kosmetyku potrzebne są jeszcze inne substancje (np. emulgator), a różnego rodzaju receptury znaleźć można np. w Internecie.
  • Mascara. Tusze z dodatkiem D-pantenolu nawilżają rzęsy, wzmacniają je i zapobiegają ich wypadaniu.

Reklama

Gdzie kupić D-pantenol i jaka jest jego cena?

Gotowe preparaty zawierające D-pantenol są powszechnie dostępne w aptekach i drogeriach - zarówno tych stacjonarnych, jak i internetowych, oferujących sprzedaż wysyłkową.

Dermokosmetyki z jego dodatkiem mają bardzo różne ceny, w zależności m. in. od innych zawartych w nich substancji. Kiedy skóra jest problemowa, dotknięta atopią, czy nadmiernym przesuszeniem, warto wybierać produkty o naturalnych składnikach aktywnych - delikatnych, nie wywołujących podrażnień i alergii.

Kupowanie kosmetyków on-line jest dziś niezwykle popularne, jednak najlepiej wybierać produkty znane lub sprzedawane przez zaufanych dystrybutorów.

Zawsze warto zwrócić uwagę na przeznaczenie kosmetyku i zapoznać się z zaleceniami producenta (jest to szczególnie ważne w przypadku niemowląt, dzieci, czy kobiet w ciąży).

Produkty lecznicze natomiast najbezpieczniej jest kupować w aptece, najlepiej po konsultacji z lekarzem. Gdzie kupić „czysty”, 75% roztwór D-pantenolu?

Taka forma również dostępna jest w aptekach oraz dobrze zaopatrzonych sklepach internetowych. Jego cena uzależniona jest m.in. od pojemności opakowania, czy choćby producenta.

Przykładowo, za buteleczkę o pojemności 15 ml można zapłacić mniej niż 10 zł, natomiast za 100 g substancji - kilkadziesiąt zł.

Czytaj również

Bibliografia

  • T. Wolski, B. Kędzia, Farmakoterapia skóry. Cz. 1. Budowa i fizjologia skóry, w: Postępy Fitoterapii 2019; 20(1): 61-67. http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2019/04/pf_2019_061-067.pdf [10.02.2023].
  • M. Sikorska, R. Nowicki, A. Wilkowska, Pielęgnacja skóry suchej i wrażliwej, w: Alergologia Polska, październik-grudzień 2015.
  • Chpl: Panthenol Spray.
  • Dr n. farm. S. Wilczyński, Etiopatogeneza suchej skóry, http://aesthetica.com.pl/clients/25/files/files/AE_03_42-47.pdf [10.02.2023].
Justyna Gabrysiak-Kula
Artykuł napisany przez
Justyna Gabrysiak-Kula
W 2009 roku zdobyła tytuł magistra kulturoznawstwa Uniwersytetu Łódzkiego. Pierwsze doświadczenia zawodowe zdobyła w Radiu Łódź, współtworząc audycje młodzieżowe. Od kilku lat pracuje jako copywriter, specjalizując się w tematyce medycznej, kosmetycznej, parentingowej i w dziedzinach pokrewnych. Napisała dotąd setki artykułów o zdrowiu. Prywatnie wychowuje dzieci, pływa i czyta książki, choć to właśnie pisanie było zawsze jej ulubionym zajęciem.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Substancje czynne
Askorbinian sodu – dawkowanie, zastosowanie i szkodliwość
Ascorbinian sodu na łyżeczce
Na co działa cefuroksym? Dawkowanie i skutki uboczne
Wzór chemiczny cefuroksymy
Pregabalina - działanie, dawkowanie i skutki uboczne. Po jakim czasie zaczyna działać?
Wzór chemiczny pregabaliny
Podobne artykuły
Wzór chemiczny escitalopramu
Na co jest escitalporam? Działanie i dawkowanie
Stopy z grzybicą
Nystatyna - jak długo stosować? Dawkowanie i skutki uboczne
Substancja kosmetyczna o nazwie cyklopiroksolamina
Cyklopiroksolamina w kosmetykach. Jakie ma właściwości i zastosowanie?
Kobieta zakrapla oczy
Gentamycyna - na co działa? Dawkowanie i skutki uboczne
Mężczyzna boi się własnego cienia
Wenlafaksyna: kiedy zaczyna działać? Dawkowanie, odstawienie

Reklama