Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!
Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!
Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!

Jak wygląda oparzenie słoneczne I, II i III stopnia i go uniknąć?

Oparzenie słoneczne to reakcja skórna na nadmierne opalanie bez stosowania bezpiecznych zasad korzystania ze słońca, a głównie przez brak ochronnych kremów z filtrami. Sprawdź, dlaczego pojawiają oparzenia słoneczne i jak im zapobiegać.
Kobieta ochrania się przed oparzeniem słonecznym
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne i brak ochrony może doprowadzić do oparzeń słonecznych.
  • Uszkodzenie skóry objawia się zaczerwienieniem, pieczeniem, swędzeniem i uczuciem nadmiernego ciepła w miejscu poparzenia.
  • Rozległe i poważne oparzenia zawsze wymagają konsultacji lekarskiej.
Spis treści

Czym są oparzenia słoneczne i jak powstają?

Oparzenia słoneczne pojawiają się w wyniku nadmiernej ekspozycji na działanie promieni słonecznych bez odpowiedniej ochrony. W Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 oparzenie słoneczne posiada kod diagnostyczny L55 w dziale „Choroby skóry i tkanki podskórnej”.

Jak dochodzi do oparzenia skóry od słońca? Ten rodzaj oparzenia to uszkodzenie skóry przez promienie UV i działanie wysokiej temperatury. Częścią naturalnego światła słonecznego jest promieniowanie ultrafioletowe (UV), które składa się głównie z 3 typów promieniowania: UVA, UVB i UVC. Ten ostatni rodzaj nie dociera do powierzchni ziemi, ale dwa pierwsze tak i mają już duży wpływ na nasza skórę, a w nadmiarze nie są wskazane.

Naturalną ochroną przed promieniami słonecznymi jest barwnik zawarty w skórze, czyli melanina. Gdy skóra jest narażona na silniejsze i bardziej intensywne działanie słońca zaczyna produkować większe ilości melaniny. W efekcie tego na skórze pojawia się opalenizna, ale zanim tak się stanie wiele osób narażonych jest na oparzenia wierzchnich warstw naskórka, czyli poparzenie od słońca.

Zależy to przede wszystkim od fototypu skóry, czyli odpowiedzi na działanie promieni słonecznych. Każdy typ skóry reaguje inaczej na słońce. Istnieje 6 fototypów, ale tylko 3 pierwsze są narażone na oparzenia:

  • fototyp I - mlecznobiała skóra z licznymi piegami, bardzo wrażliwa na promieniowanie UV, która w zasadzie nigdy się nie opala;
  • fototyp II - skóra bardzo jasna, która minimalnie się opala i łatwo ulega oparzeniom;
  • fototyp III - skóra jasna do oliwkowej, opala się stopniowo do jasnego brązu, charakteryzuje się umiarkowanym ryzykiem poparzenia.

Reklama

Stopnie oparzeń słonecznych

Oparzenie słoneczne dzielimy na stopnie, w zależności od głębokości oparzeń. Wyróżniamy 1, 2 i 3 stopień oparzenia, którym towarzyszą określone objawy i stopień nasilenia. Zmiany na skórze pojawiają się zazwyczaj po kilku godzinach od ekspozycji na słońce. 

Oparzenie słoneczne 1 stopnia

Oparzenie słoneczne 1 stopnia obejmuje wyłącznie naskórek. Najbardziej  narażonymi miejscami są policzki, nos, ramiona i dekolt.

Charakteryzuje je widoczny rumień na skórze, która staje się bardziej ciepła, czerwona i tkliwa na dotyk. Po kilku dniach skóra w tym miejscu zaczyna się łuszczyć i schodzić.

Ten rodzaj oparzenia pojawia się najczęściej i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, a po kilku dniach zaczerwienienie znika.

Oparzenie słoneczne 2 stopnia 

Oparzenie słoneczne 2 stopnia obejmuje już nie tylko naskórek, ale też skórę właściwą. Cechą charakterystyczną dla tego stopnia są bąble na skórze, wypełnione płynem surowiczym. Takie pęcherze mogą utrzymywać się nawet przez 3 tygodnie.

Dodatkowo pojawia się często obrzęk i fragmentaryczna martwica naskórka. Takie dolegliwości mogą utrzymywać się nawet do kilku tygodni.

Dodatkowym objawem oparzenia drugiego stopnia u niektórych osób może być gorączka lub uczucie osłabienia. W tym przypadku potrzebna jest już konsultacja medyczna.

Oparzenie słoneczne 3 stopnia

Oparzenie słoneczne 3 stopnia obejmuje już nie tylko naskórek i skórę właściwą, ale także tkankę podskórna i nerwy. W tym przypadku może dojść do uszkodzenia receptorów czuciowych w miejscu poparzenia i pojawia się brak czucia.

Taki stan wymaga już specjalistycznej opieki medycznej i pilnego zgłoszenia się do lekarza. Nie występuje on jednak często, bardziej dotyczy sytuacji kontaktu skóry z ogniem lub gorącą cieczą.

Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"

Pytania do eksperta
Katarzyna Kulig
Katarzyna Kulig
specjalistka dermatologii i wenerologii
01
W jaki sposób oparzenia słoneczne wpływają na skórę?
Oparzenia słoneczne objawiają się zaczerwienieniem skóry, uczuciem swędzenia i miejscową bolesnością czy uczuciem pieczenia. Przy silnym oparzeniu mogą pojawić się blizny, które zostaną z nami na dłużej. Na skórze mogą także powstać miejscowe zaburzenia pigmentacji w postaci przebarwień czy odbarwień, a także trwałych zmian naczyniowych. Oparzenia słoneczne przebyte w młodym wieku zwiększają prawdopodobieństwo pojawienia się czerniaka oraz innych raków skóry w późniejszych latach.
02
Ile trwa ból po oparzeniu słonecznym?
Czas trwania bólu po oparzeniu słonecznym zależy od stopnia i rodzaju objawów. Przy oparzeniu I stopnia bolesność ustępuje zwykle w ciągu 72 godzin, przy 2 stopniu może trwać dłużej, najczęściej po 5-7 dniach.
03
Po jakim czasie znikają oparzenia słoneczne?
Oparzenie słoneczne I stopnia jest najkrótsze i jego dolegliwości znikają po 2-3 dniach. Przy oparzeniu II stopnia dolegliwości utrzymują się w zależności od wielkości obszaru, dotkniętego poparzeniem. Najczęściej znikają po tygodniu, ale przy poważniejszych zmianach mogą utrzymywać się nawet przez kilka tygodni.
04
Co oznacza brązowienie skóry po oparzeniu słonecznym?
Melanina, czyli barwnik zawarty w skórze stanowi naturalną ochronę przed promieniami słonecznymi. Skóra narażona na silniejsze działanie słońca produkuje większe ilości tego barwnika. Jednak zanim pojawi się opalenizna u wielu osób dochodzi do zaczerwienienia powierzchownej warstwy naskórka, czyli oparzenia słonecznego. Po oparzeniu skóra zaczyna brązowieć.
05
Czy oparzenia słoneczne mogą zwiększać ryzyko rozwoju raka skóry?
Oparzenia słoneczne mogą prowadzić do rozwoju raków skóry, a także rozwoju czerniaka. Promieniowanie UV uszkadza DNA komórek skóry i naskórka, zaburzając ich możliwości regeneracyjne, co skutkuje zwiększonym ryzykiem nowotworzenia. Promieniowanie UV często wyrządza skórze wielkie szkody, gdy nie jest ona prawidłowo zabezpieczona. Nowotwory skóry rozwijają się powoli i od momentu oparzenia słonecznego do zdiagnozowania raka skóry często mija kilkanaście lat.

Reklama

Jakie są objawy oparzeń słonecznych i ile trwają?

Objawy oparzenia słonecznego to przede wszystkim różne zmiany na skórze, które powstają w jego wyniku i towarzyszące im dolegliwości, jak gorączka czy uczucie zmęczenia.

Do głównych objawów oparzenia słonecznego zaliczamy:

  • bąble (pęcherze), które przy 2 stopniu oparzenia wypełnione są płynem surowiczym;
  • pieczenie i swędzenie skóry;
  • wysypkę, która ma postać charakterystycznych czerwonych krostek;
  • czerwona skórę, której towarzyszy zwiększone poczucie ciepła;
  • łuszczenie naskórka, które jest naturalnym procesem i nie wolno go przyspieszać poprzez mechaniczne „odrywanie” jego kawałków (może to uszkodzić zdrową skórę);
  • dreszcze i gorączkę, które mogą świadczyć o udarze cieplnym i wymagają konsultacji medycznej;
  • zwiększona wrażliwość na dotyk;
  • rany, które są wynikiem przerwania ciągłości skóry na skutek urazu termicznego (jakim jest oparzenie słoneczne);
  • blizny, które powstają w sytuacji niewłaściwej pielęgnacji ran po oparzeniu (np. kiedy rana uległa zanieczyszczeniu).

Ile utrzymuje się oparzenie słoneczne?

  • Objawy przy oparzeniu słonecznym 1 stopnia ustępują w ciągu 72 godzin.
  • Przy 2 stopniu oparzenia długość występowania objawów zależy od wielkości obszaru skóry, dotkniętego oparzeniem. Najczęściej objawy schodzą po 5-7 dniach, w niektórych przypadkach mogą utrzymywać się nawet przez kilka tygodni.
  • Oparzenie 3 stopnia wywołuje największe i najbardziej groźne zmiany na skórze. Tutaj objawy mogą utrzymywać się nawet przez kilka miesięcy.

Reklama

Oparzenia słoneczne twarzy i innych miejsc na ciele

Poparzenia od słońca pojawiają się w wielu miejscach na ciele. Najbardziej narażone na oparzenia słoneczne są:

  • twarz, a w szczególności nos, które są bezpośrednio narażone na działanie promieni słonecznych. Oparzenie w tym miejscu jest szczególnie bolesne, głównie wokół oczu, gdzie skóra jest bardzo cienka; 
  • skóra głowy, która jest miejscem szczególnie eksponowanym na słońcu, a bez ochrony, jak kapelusz, czapka czy chustka wyjątkowo silnie ulega poparzeniom;
  • plecy, które opalają się szybko, nie tylko podczas leżenia, ale także w czasie spacerów;
  • dekolt i szyja, które mają wrażliwą i cienką skórę, mało odporną na działanie negatywnych czynników zewnętrznych (do takich należy także słońce);
  • nogi, a w szczególności wewnętrzna część ud, gdzie skóra jest delikatna i łatwo ulega podrażnieniom;
  • dolna część brzucha, ponieważ skóra w tym miejscu jest bardzo wiotka.

Reklama

Oparzenia słoneczne u dzieci i kobiet w ciąży 

Kobiety w ciąży i dzieci to osoby szczególnie wrażliwe na działanie promieni słonecznych.

U kobiet w ciąży zmiany hormonalne powodują, że skóra staje się wyjątkowo wrażliwa, delikatna i tym samym bardzo podatna na negatywne działanie promieni słonecznych. Brak ochrony i zbyt długie przebywanie na słońcu szybko wywołują zaczerwienienie, ból i pęcherze. U kobiet w ciąży szybciej dochodzi do pojawiania się przebarwień na skórze, stymulowanych także hormonami.

Zmiany hormonalne prowadzą do zwiększonej produkcji melaniny, a ekspozycja na promieniowanie UV zwiększa prawdopodobieństwo pojawienia się zmian pigmentacyjnych i przebarwień posłonecznych w trakcie ciąży.

Oparzenia słoneczne w ciąży mogą doprowadzić do nierównego kolorytu skóry. U ciężarnej kobiety mogą być także przyczyną przegrzania organizmu i zmian w krążeniu krwi w macicy lub łożysku. Ciąża to zatem czas, kiedy należy zachować szczególna ostrożność w czasie korzystania z kąpieli słonecznych.

Rodzicie i opiekunowie małych dzieci również powinni zadbać o bezpieczeństwo przebywania swoich pociech na słońcu. Promienie UV mogą być bardzo szkodliwe dla najmłodszych, ponieważ ich skóra jest wyjątkowo delikatna i wrażliwa. Ryzyko oparzenia dodatkowo wzrasta u dzieci z 1 i 2 fototypem skóry. Dodatkowo gruczoły potowe dzieci nie są jeszcze w pełni rozwinięte, a zatem wydzielają mniej potu, który pełni funkcje termoregulacyjne. Oparzenia słoneczne u najmłodszych mogą w przyszłości grozić powstaniem czerniaka lub innych zmian na skórze.

Wyjątkowo niebezpieczne są oparzenia słoneczne u noworodka lub niemowlaka. Tak małe dzieci są mocno narażone na negatywne działanie promieni słonecznych. Ich skóra wytwarza mniejszą ilość melaniny, czyli pigmentu, który chroni przed działaniem promieni UV. Naturalna ochrona skóry jest niewystarczająca i bez odpowiedniego zabezpieczenia łatwo dochodzi do poparzeń słonecznych. Tego typu oparzenia zwiększają ryzyko zachorowania na raka skóry w przyszłości.

Reklama

Co stosować na oparzenia słoneczne?

Sposób i czas leczenia oparzeń słonecznych zależy od stopnia oparzenia i wielkości zmian na skórze. Gdy tylko poczujemy ból i pieczenie na skórze należy szybko zejść ze słońca i umyć delikatnie ciało środkiem łagodzącym oparzenia, najlepiej z dodatkiem alantoiny, aloesu lub panthenolu.

Nie wolno odrywać łuszczącej się skóry, która powinna „zejść” naturalnie, aby nie pozostały po oparzeniu widoczne ślady.

Jak złagodzić oparzenia słoneczne? Pierwszym krokiem jest określenie stopnia oparzenia, bo od tego zależy dalsze postępowanie:

  • oparzenie 1 stopnia - schładzamy skórę letnią, ale nie zimną wodą, przykładając chłodny okład. Dla złagodzenia objawów możemy stosować delikatne pianki lub kremy, które zawierają składniki łagodzące (np. aloes na oparzenia słoneczne czy D-pantenol). Unikamy przebywania na słońcu przez kolejne dni i nie natłuszczamy oparzonych miejsc („tłuste” kosmetyki opóźniają oddawanie ciepła przez skórę);
  • oparzenie 2 stopnia - miejsca dotknięte poparzeniem obserwujemy i zabezpieczamy lekami na oparzenia. Nie wolno przekłuwać bąbli z płynem surowiczym, ponieważ opóźnia to proces gojenia i może być przyczyną stanu zapalnego. Ból możemy łagodzić schładzaniem poparzonego miejsca letnią wodą;
  • oparzenie 3 stopnia - w tym przypadku konieczna jest już specjalistyczna pomoc medyczna. Należy pamiętać, że do czasu kontaktu z lekarzem nie wolno moczyć wodą miejsca oparzenia skóry i pokrywać go maścią lub żelem.

W celu złagodzenia bólu można stosować specjalne preparaty na oparzenia w postaci pianki, żelu, maści czy kremu. Najczęściej zawierają składniki łagodzące, jak alantoina, aloes, D-panthenol, kwas borny czy wyciągi roślinne.

W sytuacji braku specjalistycznych środków można zastosować naturalne sposoby na oparzenia słoneczne. Domowe metody mogą przynieść ulgę   w pierwszej fazie oparzenia. Do takich domowych sposobów należy chłodny prysznic i okłady, na przykład z miodu lub surowych ziemniaków, soku z liści aloesu lub kefiru, mleka czy maślanki .

Reklama

Co robić, by uniknąć oparzeń słonecznych?

Oto kilka zasad bezpiecznego opalania:

  • stosować kremy przeciw oparzeniom słonecznym z filtrem SPF, który posiada poziom ochrony, dobrany do fototypu skóry i indeksu UV;
  • unikać ekspozycji na słońce w czasie największego nasłonecznienia, czyli między godzinami 11.00 – 15.00;
  • nie przebywać zbyt długo na słońcu;
  • nakładać produkty przeciwsłoneczne dokładnie, w dużej ilości i na każdym obszarze ciała;
  • zwracać szczególną uwagę na miejsca najbardziej narażone na oparzenia;
  • sprawdzać, czy używane preparaty ochrony przeciwsłonecznej nie są już przeterminowane;
  • powtarzać aplikację takich produktów, co 2-3 godziny;
  • pić dużo wody w czasie upałów;
  • badać dermatologicznie skórę po wakacjach;
  • nosić okulary przeciwsłoneczne;
  • chronić głowę przed słońcem;
  • nie zasypiać na słońcu.

Skutki oparzenia słonecznego mogą być bardzo groźne, dlatego tak ważna jest ochrona przed szkodliwym działaniem promieni UV.

Czytaj również

Bibliografia

  • F. Kuros, K. Pinas, K. Skalska, J. Skupień „Świadomość́ młodego społeczeństwa na temat wpływu działania promieni UV oraz profilaktyka fotostarzenia się̨ skory”, Kosmetologia Estetyczna 4 / 2019 / vol. 8.
  • M. Ebisz, M. Brokowska „Szkodliwe oddziaływanie promieniowania ultrafioletowego na skórę̨ człowieka”, Hygeia Public Health 2015, 50(3): 467-473.
  • A. Wojas-Pelca, A. K. Jaworek, L. Rajzer „Choroby skóry związane z działaniem promieniowania słonecznego – przegląd wybranych zagadnień”, Family Medicine & Primary Care Review, 2007, 9, 1: 131–135 Wydawnictwo Continuo.
  • B. Stanisz, Katedra i Zakład Chemii Farmaceutycznej Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu „Ochrona skóry przed negatywnymi skutkami promieniowania UV”, Farm Pol, 2009, 65(5): 363-368.
  • P. Smyk, E. Smyk, I. Hołyńska-Iwan, D. Olszewska-Słonina „Połączenie filtrów naturalnych i sztucznych jako najlepsze źródło ochrony przeciwsłonecznej w preparatach kosmetycznych”, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Wydział Farmaceutyczny.
  • David S. Jardine, MD „Choroba z przegrzania i udar cieplny”, Pediatria po Dyplomie, Vol. 13 Nr 1, Luty 2009.
Jolanta Woźniak
Artykuł napisany przez
Jolanta Woźniak
Absolwentka Prawa na Uniwersytecie Łódzkim. Pierwsze doświadczenie zawodowe zdobywała, jako pracownik Działu Penitencjarnego i Organizacyjno-Prawnego w Areszcie Śledczym w Łodzi. Od 2004 roku Zastępca Prezesa i Członek Zarządu w Miejskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Od kilku lat copywriterka, głównie w tematyce prawnej, ale i medycznej i parentingowej. Prywatnie miłośniczka dobrego kina.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Urazy termiczne
Oparzenie po solarium - czym jest i jak złagodzić? Sposoby
Opalone okulary na twarzy
Jak postępować w przypadku oparzenia 1 stopnia? Sprawdź, jak je rozpoznać
Oparzenie 1 stopnia – leczenie i objawy. Co robić?
Choroba wysokościowa - objawy i leki. Jak wygląda pierwsza pomoc?
Wysokie góry
Podobne artykuły
Oparzenia 2 stopnia – jakie skutki wywołują?
Oparzenia 2 stopnia - jak je leczyć i co pomaga? Proces gojenia, maści i leki
Jak wygląda oparzenie 4 stopnia? Czy można je wyleczyć?
Jak wygląda oparzenie 4 stopnia? Czy można je wyleczyć?
Kobieta z problemem odmrożenia
Odmrożenia - 1, 2, 3 i 4 stopnia. Jak się objawiają i co na nie pomaga?
Starszy człowiek walczący z nadmiernym słońcem
Udar słoneczny - jak się objawia i czym grozi nieleczony? Objawy i pierwsza pomoc
Oparzenie 3 stopnia
Jakie uszkodzenia skóry wywołuje oparzenie 3 stopnia?

Reklama


Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego
Dowiedz się co to!