Kompleks Elektry to zjawisko analogiczne do kompleksu Edypa, które dotyczy chłopców. W oczach dziecka ojciec albo mama postrzegani są jako konkurenci w rywalizacji o uczucie dziecka do rodzica przeciwnej płci. Wzajemne relacje pomiędzy ojcem a matką mają wpływ na kształtowanie osobowości dziecka, wzbudzanie zazdrości oraz oczekiwanie na wyłączną miłość w stronę dziecka.
Reklama
Czym jest kompleks Elektry?
Psychiatra i twórca psychoanalizy Zygmunt Freud uważał, iż popęd seksualny to główna siła napędowa w życiu każdego człowieka. Nazwa kompleksu Elektry pochodzi z mitologii greckiej od imienia córki Agamemnona i Klitajmestry, która namawiała brata do zabicia ich matki dla pomszczenia ojca.
Taka postawa symbolizuje ogromne przywiązanie do ojca i ogromną chęć zabiegania o jego uwagę. Dziewczynka pragnie, aby ojciec był skupiony tylko na niej i przez co cały czas zabiega o jego względy. To zjawisko dotyczy głównie dziewczynek w wieku od 3 do 6 lat, które często nieświadomie kierują swoje seksualne zainteresowanie w stronę ojca, a matkę zaczynają darzyć wrogością i nienawiścią.
Reklama
Kiedy zaczyna się kompleks Elektry?
Pierwsze 3 lata dziecka to okres ogromnego przywiązania do matki. Z czasem dziewczynka zaczyna mocniej interesować się uczuciem, jakim ojciec darzy matkę. I to jest moment, w którym pojawia się zazdrość o mamę i chęć posiadania taty na wyłączność. Pomiędzy 3 a 6 rokiem życia pojawia się faza fascynacji o zabarwieniu erotycznym, której podmiotem jest ojciec. Córka zaczyna odczuwać wrogość i niechęć do matki, traktując ją jak rywalkę. Taki stan nie wyklucza miłości do matki, wręcz przeciwnie.
Córka kocha swoja mamę i stara się ją naśladować, aby stać się taką, jak ona. Podpatruje zachowania mamy, jej gesty, sposób ubierania, aby być taka samo postrzeganą przez tatę. We wczesnym dzieciństwie objawy kompleksu Elektry są naturalnym zjawiskiem, a ich przebieg jest z reguły bardzo łagodny. Psychologowie zabraniają karania za takie zachowania, gdyż jest to naturalny etap w rozwoju psychoseksualnym każdego dziecka. Mała dziewczynka, która chce się identyfikować z mamą to pozytywny etap fazy rozwoju. Po zakończeniu fazy kompleksu Elektry, w około 6 roku życia mały człowiek przerzuca swoje fascynacje na rówieśników. Problem zaczyna się, gdy nierozwiązany kompleks Elektry powoduje, iż dziecko nie uświadamia sobie własnej roli i nie umie rozpoznawać prawidłowych relacji rodzinnych.
Reklama
Objawy kompleksu Elektry
Stan ten w życiu dziecka nie stanowi problemu i jest naturalną fazą rozwoju. Problem powstaje, gdy pojawia się kompleks Elektry w dorosłym życiu. Błędy wychowawcze oraz nieprawidłowe relacje w rodzinie mogą przyczynić się do utrzymywania takiego stanu. Córka przesadnie rozpieszczana przez ojca w dzieciństwie ma poczucie, iż wygrała „walkę” z matką.
Ograniczenia, a niekiedy wykluczenia z pewnych relacji między rodzicami stwarzają podstawy do pogodzenia się z faktem, iż każdy w rodzinie posiada swoją rolę. Znika wtedy uczucie wrogości i braku stabilności emocjonalnej. Rodzice powinni tłumaczyć dziecku, iż łączy ich inny rodzaj uczucia, ale oboje mocno kochają swoją pociechę. Brak takich działań ze strony rodziców powoduje trudności w dojrzałym życiu. Kobieta osiąga dojrzałość fizyczną, ale nie potrafi dorosnąć w sferze emocjonalnej.
Oto główne objawy kompleksu Elektry u dorosłych kobiet:
- problemy ze stworzeniem udanego związku,
- postawa roszczeniowa wobec partnera,
- stosowanie szantażu emocjonalnego wobec bliskiej osoby,
- poszukiwania dużo starszego partnera,
- wchodzenie w relacje z żonatymi mężczyznami,
- stawianie partnerowi zbyt dużych wymagań,
- problemy z nawiązywaniem prawidłowych relacji z rówieśnikami,
- niska samoocena, pomimo atrakcyjności i mądrości,
- zaburzenia psychoseksualne w dorosłym życiu,
- szukanie partnera na wzór wyidealizowanego ojca.
Reklama
Przyczyny kompleksu Elektry
Psycholodzy podkreślają, iż przyczynami pojawienia się kompleksu Elektry są błędy wychowawcze z okresu pomiędzy 3 a 6 rokiem życia. Nadmierne skupianie się ojca nad córką wywołuje często poczucie, iż jest osobą najważniejszą i tylko ona wymaga poświęcania całej uwagi.
Stan ten pojawia się też w rodzinach, w których ojciec był często nieobecny. Taki model rodziny ułatwia wyidealizowanie taty. Rozpoznanie kompleksu wymaga działań terapeutycznych lub kontaktu z seksuologiem.
Reklama
Terapia przy kompleksie Elektry
Podstawową formą leczenia jest uświadomienie problemu i jego genezy. Nierozpoznanie problemu we wczesnym dzieciństwie może być przyczyną trudności osobistych w dorosłym życiu. Dziecko jest w stanie pokonać problem samodzielnie lub z pomocą rodziców do 6 roku życia. Gdy tak się nie stanie, problem przechodzi w sferę dojrzałego życia, a wtedy potrzebna jest pomoc specjalisty.
Najczęściej stosowaną formą leczenia jest terapia psychodynamiczna, kierowana do osób z problemami o podłożu psychologicznym. Głównym zadaniem jest zidentyfikowanie źródła problemów pacjenta.
W trakcie bezpośredniego kontaktu z psychoterapeutą kobieta z kompleksem Elektry uświadamia sobie pewne mechanizmy zachowania, które miały miejsce w dzieciństwie, poznaje je i powoli zaczyna rozumieć przyczyny jej zaburzeń. Takie działanie jest podstawą do rozpoznania nieświadomych mechanizmów i zmiany postawy w relacjach. Warunkiem każdej terapii jest stworzenie płaszczyzny zaufania pomiędzy pacjentem a psychoterapeutą. Kobieta poznaje przyczyny i w czasie zajęć terapeutycznych koryguje swoje zachowania. Kompleks Elektry psychologia dokładnie definiuje i określa metody leczenia tego typu zaburzeń emocjonalnych.
Reklama
Kompleks Edypa i Elektry
Kompleks Edypa to odpowiednik kompleksu Elektry u chłopców. W każdej z tych sytuacji pojawia się w podświadomości dziecka pociąg płciowy do rodzica przeciwnej płci. Zaburzenie emocjonalne tego typu dotyczy chłopców pomiędzy 3 a 5 rokiem życia. Dziecko dodatkowo widzi w ojcu rywala i zaczyna go darzyć wrogością. Kompleks Edypa jest także interpretowany jako obawa przed utratą miłości matki, która z czasem przeradza się w silny lęk. Psychoterapeuci uważają, iż jest to jedna z przyczyn zazdrości o matkę i chęć rywalizacji z ojcem.
W większości przypadków takie zaburzenie emocji rozwiązuje się w sposób naturalny. Każde dziecko, które czuje miłość ze strony obojga rodziców szybko rozumie, iż oddzielenie od mamy to normalny proces. Nierozwiązanie problemu Edypa powoduje skłonności narcystyczne u mężczyzn w dorosłym życiu i bardzo utrudnia oderwanie się od matczynej opieki. Niezbędna jest wtedy pomoc psychologiczna. Specjaliści określają często kompleks Elektry jako kompleks Edypa u dziewczynek.
