Reklama
Matcha, czyli sproszkowana zielona herbata z Japonii
Matcha to sproszkowane liście zielonej herbaty. Już sama nazwa wskazuje na postać tego produktu - matcha w dosłownym tłumaczeniu to „herbata w proszku”.
Uchodzi za najzdrowszą z zielonych herbat w proszku, a jej regularne picie dobroczynnie wpływa na organizm. Zdrowotne właściwości tego napoju doceniane są od tysięcy lat.
Mnogość cennych substancji prozdrowotnych jest zasługą szczególnego sposobu uprawy.
Roślina matchy na 2-4 tygodnie przed zbiorem jest osłonięta przed słońcem, aby zahamować wzrost liści (mają pozostać delikatne i młode), skumulować wartości odżywcze i zwiększyć produkcję chlorofilu. Zebrane ziele jest suszone i mielone w kamiennych żarnach.
Skąd pochodzi matcha? Historia matchy zaczyna się Chinach, gdzie była używana, jako środek wspomagający głęboką medytację. Buddyjscy mnisi twierdzili, iż pomaga utrzymać koncentrację. Z Chin dotarła do Japonii, przywieziona przez buddyjskiego mnicha na początku XII wieku.
Początkowo używano jej tylko w czasie medytacji. Herbacie matcha przypisywano właściwości, które pomagają w skupieniu podczas zadumy i kontemplowania.
Z czasem zaczęto używać jej przy ceremoniach religijnych i stała się bardzo popularna wśród japońskiej arystokracji. Czarki herbaty ofiarowywano buddzie, a Japończycy wierzyli, iż picie tego napoju jest najlepszą drogą do osiągnięcia oświecenia.
W XIII wieku japońscy mnisi już sami uprawiali i przetwarzali liście herbaty (matcha japońska).W XV wieku stała się ona elementem szczególnej filozofii życia, zwanej „Chado”, czyli „Droga herbaty”. W Japonii była odpowiedzią na wystawny styl, jaki japońska arystokracja przejęła z Chin.
Zielona herbata matcha nazywana jest matchą ceremonialną. Według tradycji ceremonia parzenia i picia tej herbaty powinna odbywać się w specjalnie zbudowanym pawilonie herbacianym. Wejście do takiego pawilonu jest małe, do 80 cm wysokości i 70cm szerokości.
Każdy, kto wchodzi do tego miejsca musi się schylić. To symbolizuje równość wszystkich ludzi. Budynek jest surowy, z pustymi ścianami, stanowi tylko tło do spotkania, które jest swoistą celebracją wspólnego czasu.
Ceremonia picia herbaty ma pokazywać pełną harmonię, jaka powstaje pomiędzy umysłami gospodarzy i ich gości.
Duch herbaty jest zbiorem czterech pojęć: szacunku, czystości, spokoju i harmonii.
Taka wspólna ceremonia ma na celu uwolnienie od trosk i pokazanie doskonałości przyrody i ludzkiego postępowania. W Japonii cały proces parzenia i picia herbaty może trwać nawet do 3 godzin, a poszczególne etapy odbywają się w ciszy.
Rytuał parzenia zielonej herbaty w proszku przetrwał do dziś i jest to bardzo ważny element kultury japońskiej. Picie matchy jest okazją do spotkań, wymiany myśli, potwierdza troskę i ciągłość tradycji.
Jakie różnice występują pomiędzy matchą chińską a japońską? Japońska ma barwę żywo zieloną, chińska jest koloru żółto-oliwkowego.
Różnią się również smakiem - japońska jest mocno orzeźwiająca i ma bardziej wyrazisty smak. Chińska jest intensywnie gorzka.
Jaka matcha jest najlepsza?
Rynek oferuje nam wiele odmian matchy, które różnią się intensywnością smaku, kolorem oraz przeznaczeniem.
Oto niektóre rodzaje matchy:
- tradycyjna - przyrządzona w tradycyjny sposób, z zachowaniem wszelkich zasad rytuału,
- latte - to połączenie tradycyjnej sproszkowanej zielonej herbaty ze spienionym mlekiem,
- blue - sproszkowana herbata z kliktorii, tropikalnej rośliny, która po zaparzeniu przyjmuje intensywny niebieski kolor,
- keto - herbata matcha w tej odmianie jest wzbogacona o czarny pieprz, Garcinie cambogię i Centellę asiatica, aby wspierać utratę wagi i zdrowy styl życia,
- slim - suplement diety wspierający odchudzanie,
- na zimno - z dodatkiem kostek lodu,
- bio - całkowicie naturalna, bez jakichkolwiek syntetycznych aromatów,
- organiczna - wyprodukowana w warunkach przyjaznych dla środowiska,
- puder - wykorzystywana do przyrządzania shake’ów i napojów mlecznych.
Która matcha jest najlepsza? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Wybór herbaty zależy od indywidualnych upodobań i preferencji. Powinniśmy jednak pamiętać, iż wybierając matchę należy zwracać uwagę na jej kolor, smak i zapach.
Reklama
Jak smakuje i wygląda matcha?
Znajomość wyglądu i smaku matchy pozwoli wybrać najlepszą herbatę. Matcha to zielony pył, który powinien posiadać intensywną barwę. Liście zbierane, jako pierwsze są produktem, z którego powstaje proszek o silnym zielonym kolorze. I to jest właściwy kolor matchy - głęboki zielony. Taka herbata jest najlepsza.
Jeśli proszek jest żółty lub kolorem zbliżony do brązowego oznacza, iż herbata jest najprawdopodobniej stara lub była nieprawidłowo przechowywana.
Smak matchy jest mocno wyczuwalny, orzeźwiający z posmakiem goryczki, połączonej ze słodką orzechową nutą. Ta z wcześniejszego zbioru będzie miała znacznie delikatniejszy i słodszy smak.
Proszek matchy pochodzący z późniejszych zbiorów ma w sobie więcej goryczki. Jeśli wyczujemy bardzo silną gorzką nutę i rybny posmak to z pewnością mamy do czynienia z matchą o bardzo złej jakości.
Ten rodzaj herbaty ma świeży i trawiasty zapach. Wąchając ją powinniśmy wyczuć także delikatnie warzywny aromat. Nuta stęchlizny z pewnością będzie oznaczać produkt stary i przeterminowany, którego nie należy kupować.
Matcha a zielona herbata i yerba
Czy matcha i zielona herbata to to samo? Obydwie pochodzą z tej samej rośliny, ale to dwa różne napoje. Różni je przede wszystkim sposób przygotowania.
Zwykłą zieloną herbatę przygotowujemy, parząc jej liście we wrzątku, a matcha wymaga ubijania sproszkowanej herbaty z gorącą wodą.
Różnice pomiędzy zieloną herbatą a matchą znajdziemy też w wartościach odżywczych. Ta druga ma ich zdecydowanie więcej, ponieważ jest spożywana w całości. Dodatkowo ma głębszą barwę i bardziej wyrazisty smak.
Podobne właściwości zdrowotne posiada Yerba Mate, napój przyrządzany z liści ostrokrzewu paragwajskiego.
Matcha i yerba to naturalne napoje, które pochodzą z dwóch różnych kultur i występują w zupełnie innych częściach świata. Yerba cieszy się duża popularnością w Ameryce Południowej. Wymaga również picia w określonym rytuale (tak, jak matcha) - w tykwie z metalową słomką w czasie rozmów z przyjaciółmi.
Różnice pomiędzy yerbą a matchą nie są duże. Wykazują wiele właściwości, które w większości się pokrywają. Te dwa napoje różnią się głównie tradycją, ale rytuał parzenia i picia w obydwu przypadkach wymaga uwagi oraz rozkoszowania się samym aktem picia naparu.
Yerba mate zawiera witaminy A, E, B i C, matcha głównie witaminy C i E.
Obydwie posiadają wyrazisty smak - yerba bardziej cierpki i z wyczuwalną goryczką, matcha - lekko orzechowy, słodkawy posmak, z pikantnym wykończeniem. Te dwa napoje mają podobne zalety, a wybór zależy tylko od naszych indywidualnych upodobań.
Reklama
Z czego jest matcha i ile ma kalorii?
Zmielona zielona herbata posiada bogaty skład, który pozytywnie wpływa na działanie organizmu i określone dolegliwości zdrowotne.
Z czego jest matcha, że tak mocno podkreślane są jej zalety? Oto skład:
- witaminy C i E,
- składniki mineralne, jak potas, cynk, wapń i żelazo,
- silne przeciwutleniacze, które przeciwdziałają powstawaniu wolnych rodników. Przykładem są EGCG, zapobiegające uszkodzeniom tkanek i starzeniu organizmu,
- L-teanina, która jest aminokwasem, wspierającym pracę mózgu i redukującym stres,
- kofeina, która dodaje energii. Matcha jest lepsza od kawy, jeśli chodzi o działanie pobudzające, ponieważ zawiera więcej kofeiny niż kawa. Przez wiele osób jest traktowana, jako dobry zamiennik porannej kawy.
Łyżeczka matchy to ok. 6 kcal, ale pod warunkiem, że napój został przygotowany bez mleka i cukru. Jest ona trochę bardziej kaloryczna od zwykłej herbaty, ale i tak są to śladowe ilości. Matcha latte w 100g zawiera 37 kcal.
Herbata matcha zaliczana jest do kategorii superfoods, czyli produktów o dużej gęstości odżywczej (wiele składników odżywczych i niewiele kalorii).
Reklama
Właściwości matchy. Czy jest zdrowa?
Właściwości zdrowotne matchy to:
- utrzymywanie odpowiedniego poziomu serotoniny i dopaminy,
- poprawa jakości snu,
- poprawa pamięci i koncentracji,
- działanie pobudzające poprzez stopniowe dodawanie energii, aby uniknąć jej nagłego spadku,
- wspieranie procesu odchudzania (składnik diety). W tym zakresie organizm uzyskuje wsparcie od polifenolu EGCG, który działa na odchudzanie, regulując metabolizm i przyspieszając spalanie tłuszczu,
- wspieranie utrzymania odpowiedniego poziomu cukru,
- wzmacnianie układu odpornościowego, dzięki zawartości katechin, które działają antywirusowo i antybakteryjnie,
- obniżanie poziomu złego cholesterolu,
- oczyszczanie organizmu z toksyn,
- wsparcie przy przewlekłych chorobach, dzięki zawartości antyoksydantów i przeciwutleniaczy,
- działanie przeciwgrzybiczne,
- zmniejszanie stresu i niepokoju,
- opóźnianie procesów starzenia.
Na co jest dobra matcha? Matcha jest dobra na niwelowanie objawów takich stanów, jak nadciśnienie, cukrzyca, nowotwory, choroby serca i miażdżyca.
Dzięki zawartości polifenoli skutecznie działa na twarz i jest idealnym składnikiem preparatów do jej pielęgnacji. W tym zakresie matcha pozwala utrzymać skórę w dobrej kondycji, zmniejsza obrzęki, opuchlizny, przeciwdziała przebarwieniom i wypryskom.
Czy matcha jest zdrowa? Zdecydowanie tak. Specjalny sposób uprawy pozwala zachować w niej jak najwięcej wartości odżywczych.
Matcha w ciąży
Matcha w ciąży nie jest zakazana, ale należy zachować ostrożność i skonsultować się z lekarzem w razie wątpliwości czy niepożądanych skutków.
Głównym niebezpieczeństwem jest wysoka zawartość kofeiny. W nadmiarze może doprowadzić do słabego wchłaniania kwasu foliowego, a nawet do poronienia.
Przyjmuje się, że jedna porcja słabszego naparu nie jest szkodliwa dla mamy i dziecka. Matcha dla ciężarnych kobiet jest dobrym zamiennikiem kawy z uwagi na stopniowe i spokojne dodawanie energii. Ale przyszłe mamy muszą pić ją z umiarem.
Reklama
Jak zrobić matchę? Przepis na matcha latte
Jak zrobić matchę? Płaską łyżeczkę matchy zalewamy ok. 200 ml gorącej wody o temperaturze 70-80° C. Parzenie jest bardzo ważnym procesem, ale musimy pamiętać, aby nie zalewać matchy wrzątkiem.
Następnie mieszamy szybkimi ruchami przy użyciu odpowiedniego mieszadła, aż do całkowitego rozpuszczenia się proszku.
Ważne, aby uzyskać na powierzchni herbaty piankę. Niektórzy jeszcze przed rozpoczęciem parzenia przesiewają matchę w proszku, aby całkowicie pozbawić ją grudek. W sklepach dostępna jest także matcha w torebkach.
Taką herbatę również zalewamy gorącą wodą (ale nie wrzątkiem) i czekamy 30 sekund. Matchę w tej formie można też przyrządzić na zimno - wtedy zanurzamy torebkę w chłodnej wodzie i pozostawiamy na 3 minuty.
Jak zrobić matcha latte? Składnikami matchy z mlekiem są:
- łyżeczka herbaty matcha,
- 150 ml mleka,
- 80 ml wody (o temperaturze 70-80° C).
Przepis na domową matchę z mlekiem
Na początku podgrzewamy mleko, spieniamy i przelewamy do wysokiej szklanki. Przygotowujemy tradycyjną matchę, a po pojawieniu się pianki delikatnie przelewamy do mleka.
W zależności od upodobań możemy dodać do smaku miód (matcha z miodem), cukier lub syrop klonowy. Z dodatkiem kostek lodu zrobimy matcha iced latte, czyli matchę z mlekiem na zimno. Do takiej herbaty używamy nie tylko mleko krowie, ale możemy zrobić ją na mleku owsianym, z mlekiem kokosowym lub migdałowym.
Reklama
Jak pić matchę?
Zmieloną zieloną herbatę należy pić w określonej ilości. Mimo zawartości tak wielu odżywczych składników trzeba pić ją z umiarem.
Ile razy dziennie pić matchę? Nie powinniśmy wypijać więcej niż jedną filiżankę dziennie. Liście matchy mogą zawierać ołów, którego nadmiar jest szkodliwy. Jedna porcja dziennie pozwoli zachować tylko pozytywne właściwości napoju.
Niektórzy nie zalecają picia matchy na noc z uwagi na zawartość kofeiny. Z drugiej strony zmniejsza ona stres i napięcie, a to sprzyja zdrowemu zasypianiu. Możemy pić matche na noc, ale nie powinniśmy pić jej tuż przed położeniem się do łóżka (co najmniej 2 godziny przed snem).
Warto także szykować słabsze napary. Dobrze jest obserwować reakcje swojego organizmu, bo kwestia oddziaływania jest bardzo indywidualną sprawą.
Czy można pić matchę na czczo? Z reguły nie zaleca się picia takiej herbaty na czczo. Tanina znajdująca się z zielonej herbacie może podrażniać ścianki żołądka i powodować uczucie dyskomfortu. Picie na czczo zdecydowanie nie jest wskazane dla osób, które mają wrażliwy i delikatny żołądek.
Z czego składa się zestaw do matchy?
Zestaw do matchy składa się z następujących elementów:
- czarka, zwana także matchawanem - to naczynie w kształcie miseczki, w której przygotowujemy herbatę. Możemy ją także zastąpić zwykłą miseczką,
- bambusowa łyżeczka (chashaku) - służy do nakładania matchy do miseczki. Ją także możemy zastąpić zwykłą łyżeczką,
- bambusowa miotełka (chasen) - ważny element zestawu startowego. Ta miotełka przypomina pędzelek do golenia, ale możemy użyć zamiennie spieniacz do mleka lub trzepaczkę kuchenną,
- sitko do przesiewania matchy,
- kubek.
Reklama
Inne zastosowanie matchy w kuchni
Herbatę możemy wykorzystać do przyrządzania słodkich deserów.
Oto przykłady dań z matchą:
- sernik - do masy serowej dodajemy herbatę matchę, która nie tylko zmienia smak sernika, ale także jego barwę na delikatnie zieloną,
- lody - do gęstej, zmiksowanej już mieszanki mlecznej dodajemy przesianą zieloną herbatę i ponownie ubijamy. Po zamrożeniu lody z zieloną matchą będą gotowe do zjedzenia,
- brownie - matchę możemy dodać już do czekolady z roztopionym masłem. Niektórzy łączą tą herbatę z mąką i proszkiem do pieczenia,
- tiramisu - przygotowując ten deser zanurzamy biszkopty w wodzie wymieszanej z matchą. Możemy także na samym końcu posypać jeszcze matchą wierzch deseru,
- ciasteczka - wystarczy, niezależnie od rodzaju ciastek, dodać do przesianej mąki jajko, masło, cukier puder i matchę,
- zielone muffiny - matcha wymieszana z mąką i proszkiem do pieczenia nada im piękny zielony kolor,
- jogurtowa panna cotta z malinami - w tym deserze łączymy matchę z jogurtem,
- zielony mus - powstaje z połączenia śmietany kremówki, białej czekolady, herbaty matcha i dowolnych owoców, potrzebnych do przybrania wierzchu musu wraz z biszkoptami.
Skutki uboczne i przeciwwskazania do spożywania matchy
Przeciwwskazania do picia matchy to:
- anemia - osoby, które borykają się z tą przypadłością powinny unikać matchy, która może zaburzyć wchłanianie żelaza i pogorszyć stan chorego,
- niewydolność wątroby,
- osteoporoza - zielona herbata wypłukuje wapń z organizmu,
- ciąża - w tym przypadku chodzi o zachowanie umiaru w piciu takiej herbaty, aby nie zaburzyć wchłaniania kwasu foliowego,
- przyjmowanie leków obniżających ciśnienie krwi,
- kamica nerkowa, dna moczanowa i niektóre choroby reumatyczne - z uwagi na zawartość szczawianów.
Nie zaleca się także popijania leków matchą. Szczególna ostrożność zalecana jest głównie osobom starszym i dzieciom do 10. roku życia.
Spożywanie matchy w nadmiernych ilościach może wywołać skutki uboczne, takie jak:
- nudności,
- bóle brzucha,
- biegunki,
- bóle głowy,
- nadmierne rozdrażnienie lub pobudzenie,
- problemy z koncentracją.
Istnieje także możliwość skażenia ołowiem (przy dużym dziennym spożyciu), ponieważ tego typu rośliny mogą wchłaniać ołów z gleby.
Jaka jest cena i gdzie kupić matchę?
Cena matchy wynosi średnio 17-30 zł za 100g. Organiczna matcha lub bio kosztuje nawet do 100 zł za 100g. Ta wysoka cena wynika z jakości produktu, który pochodzi z ekologicznych upraw.
Cena keto matchy to 50-70 zł za opakowanie 200 g. Zdecydowanie droższa jest matcha blue, która kosztuje średnio 150 zł za 150 g.
Gdzie można kupić matchę? Kupimy ją (stacjonarnie i internetowo) w sklepach z herbatami, zdrową żywnością i ekologicznych. Możemy ją także znaleźć w popularnych marketach. Keto matchę znajdziemy w aptece.
