Reklama
Co to jest metformina?
Metformina to syntetyczna pochodna biguanidu, związku chemicznego obecnego w zielu – rutwicy lekarskiej. Już w latach dwudziestych ubiegłego wieku zaczęto poszukiwać skutecznego leku hipoglikemizującego (obniżającego stężenie cukru we krwi), co ostatecznie udało się w 1957 roku gdy zsyntetyzowano właśnie metforminę.Początkowo używano jej tylko w leczeniu cukrzycy typu 2, jednak wraz z upływem lat odkrywano coraz to nowsze, dobroczynne efekty stosowania leku metforminy.
Mimo że metformina to lek na cukrzycę to standardowo podaje się go także jako lek pierwszego rzutu w stanach przedcukrzycowych oraz w leczeniu zespołu policystycznych jajników.
Bardzo pozytywne opinie metforminy wynikają także z jej ochronnych właściwości. Wieloletnie badania wykazały niezbicie, żestosowana u pacjentów z problemami cukrzycowymi wykazuje dodatkowo działanie kardioprotekcyjne czy przeciwnowotworowe (chorzy przyjmujący ten lek rzadziej miewali problemy sercowo-naczyniowe i rzadziej chorowali na niektóre nowotwory).
Na uwagę zasługuje również fakt, że istnieje korelacja między metforminą a odchudzaniem– wykazano, że pomaga ona zrzucić zbędne kilogramy u osób borykających się z nadwagą. Podobnie wygląda zależność między metforminą a zajściem w ciążę, szczególnie u otyłych kobiet – także tutaj odnotowano pozytywny wpływ tego leku. Najprawdopodobniej wynika to z faktu redukcji masy ciała takich pacjentek, co dalej przekłada się na polepszenie ich wyników krwi – niższe ciśnienie rozkurczowe, niższy poziom trójglicerydów, cholesterolu a co za tym idzie dochodzi do poprawy profilu hormonalnego i wzrostu płodności.
Reklama
Na czym polega działanie metforminy?
Mechanizm działania metforminy polega głównie na hamowaniu syntezy glukozy w wątrobie, a ponadto zwiększa ona działanie insuliny w tkance mięśniowej i tłuszczowej. Co jest bardzo istotne – nie powoduje ona zwiększenia ilości wydzielanej insuliny tylko maksymalizuje jej działanie. Sprawia to, że nie występuje po tym leku efekt niedocukrzenia spowodowany nadmiarem insuliny.
Dodatkowym atutem metforminyjest jej wpływ na profil lipidowy organizmu, zmniejsza ona bowiem stężenie trójglicerydów i cholesterolu, a zwłaszcza jego frakcji LDL i VLDL. W organizmie człowieka istnieją różne rodzaje cholesterolu, wszystkie są istotne i potrzebne ale niektóre odmiany cholesterolu w nadmiarze szkodzą człowiekowi (jak LDL i VLDL), a inne wywołują pozytywny efekt (frakcja HDL).
W Polsce istnieją dwie wersje tego leku – standardowa metformina o natychmiastowym uwalnianiu, gdzie najwyższe stężenie leku uzyskuje się po 2-3 godzinach od podania oraz metformina o przedłużonym uwalnianiu, której najwyższe stężenie odnotowuje się po około 7 godzinach od podania.
O tym jaka wersję leku zostanie podana pacjentowi decyduje lekarz, który musi wziąć pod uwagę wiele różnych zmiennych, takich jak:
- typ choroby,
- choroby współistniejące,
- wiek,
- BMI,
- stosowane leki,
- i wiele innych.
Metformina może być stosowana zarówno w monoterapii, jako jedyny lek przyjmowany na cukrzycę, lub jako jeden z wielu przyjmowanych leków (na przykład wraz z insuliną lub innymi lekami hipoglikemizującymi). Istnieje również wiele dwuskładnikowych preparatów handlowych, w których metforminatowarzyszy takim substancjom jak wildagliptyna, saksagliptyna, sitagliptyna, empagliflozyna czy dapagliflozyna. Ważna jest jednak świadomość, by terapia metforminą była jak najbardziej skuteczna i efektywna to konieczna jest jednak zmiana nawyków żywieniowych oraz wprowadzenie dodatkowej aktywności fizycznej.
Reklama
Skutki uboczne metforminy
Z racji wielu lat obecności na rynku metforminazostała już wielokrotnie przebadana także pod kątem bezpieczeństwa stosowania. Wielka popularność, jaką się ona cieszy bierze się nie tylko z jej skutecznego działania, ale również z faktu, że niewiele jest działań ubocznych metforminy.
Najczęściej występują łagodne dolegliwości jelitowe, jak:
- bóle brzucha,
- nudności,
- wymioty,
- biegunki
a także wzdęcia lub efekty skórne w postaci pokrzywek czy wysypek. Wzdęcia czy biegunka po metforminie należą do najczęstszych powikłań. By zminimalizować te efekty uboczne metforminy można dodatkowo zażywać dostępny bez recepty simetikon lub dimetykon. Do poważniejszych incydentów jak kwasica mleczanowa dochodzi ekstremalnie rzadko i często jest też ona efektem źle prowadzonej terapii.
Przeciwwskazaniem metforminy do stosowania jest przede wszystkim zaburzenia funkcji nerek czy wątroby a także kwasica ketonowa czy stan przedśpiączkowy w cukrzycy, a także uczulenie na lek lub jakikolwiek składnik pomocniczy stosowany przy jego produkcji.
Reklama
Gdzie kupić metforminę bez recepty?
Aktualnie nie ma takiej możliwości,by w Polsce można było kupić ten lek bez recepty. Zawsze jest on przepisywany przez lekarza i to on ustala sposób podawania tego leku.
Standardowo dawkowanie metforminy zaczyna się od 500 lub 850 mg podawanej 2 lub 3 razy na dobę, po czym w zależności od przebiegu choroby, zwiększa się dawkę leku nawet do 1000 mg podawanych 3 razy na dobę.
Reklama
Czy można bezpiecznie stosować metforminę w ciąży?
Będąc w ciąży zawsze należy informować swojego ginekologa o przyjmowanych lekach i istniejących chorobach i to on powinien zdecydować co do konieczności przyjmowania jakichkolwiek medykamentów.
Metforminanależy do preparatów, które w ciąży są raczej przeciwwskazane i jeśli jest taka możliwość, zamienia się ją na insulinę.
Cena metforminy jest aktualnie relatywnie niska i w większości jest regulowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Za najmniejszą dawkę zawierającą 30 tabletek powinniśmy zapłacić ok 5 zł, a cena ta rośnie wraz ze wzrostem liczby tabletek, mocy preparatu czy dodatkowych środków o działaniu przeciwcukrzycowym. Do każdego opakowania leku zawsze jest dołączona ulotka metforminy, którą warto przestudiować.
Reklama
Leki i preparaty zawierające metforminę
