Reklama
Czym jest oparzenie?
Oparzenie jest uszkodzeniem skóry, a także tkanek podskórnych, powstałym na skutek działania prądu, promieniowania, wysokiej temperatury lub substancji chemicznej. Skóra jest największym narządem człowieka i stanowi barierę ochronną organizmu przed różnymi czynnikami zewnętrznymi. Utrata bariery ochronnej w wyniku poparzenia zaburza homeostazę organizmu i może być przyczyną trwałej utraty zdrowia, a nawet śmierci. Ze względu na przyczynę wyróżnia się następujące rodzaje oparzeń:
- oparzenia termiczne,
- oparzenia chemiczne,
- oparzenia elektryczne,
- oparzenia wywołane promieniowaniem (m.in. oparzenia słoneczne lub laserowe).
Stopnie oparzeń
Oparzenia stopniuje się także pod względem rozległości i głębokości ran. Wyróżnia się:
- oparzenia I stopnia – obejmujące tylko naskórek i objawiające się zaczerwieniem skóry i bólem, nie pozostawiają blizn.
- oparzenia II stopnia – wyróżnia się oparzenia II stopnia a i b: oparzenia II a obejmują warstwę naskórka i część skóry właściwej, można je rozpoznać po pęcherzach wypełnionych surowiczym płynem. Zwykle nie pozostawiają blizn i towarzyszy im silny ból. Oparzenia II b natomiast obejmują całą warstwę skóry właściwej. Przy tym stopniu oparzenia skóra zazwyczaj jest biała z charakterystycznymi czerwonymi punktami. Pacjenci odczuwają mniejszy ból ze względu na uszkodzenie zakończeń nerwowych. W większości przypadków nie da się uniknąć blizn.
- oparzenia III stopnia – z charakterystyczną martwicą, która obejmuje skórę właściwą, naczynia i nerwy oraz tkankę tłuszczową. Skóra przy tym stopniu oparzenia jest twarda, sucha, perłowobiała lub brunatna. Proces gojenia się trwa bardzo długo. Pacjenci wymagają przeszczepu skóry.
- oparzenia IV stopnia – martwica obejmuje też mięśnie, ścięgna i kości. Skóra najczęściej jest zwęglona.
Co warto podkreślić, nie we wszystkich źródłach medycznych można spotkać się z czterostopniową skalą oparzeń. Niektóre źródła podają trzystopniową klasyfikację, w której wyróżniony powyżej IV stopień zalicza się do oparzeń III stopnia.
Reklama
Poparzenie termiczne
Poparzenia termiczne należą do najczęstszych. Rocznie poparzeniom powstałym na skutek działania wysokiej temperatury ulega 400 tysięcy osób. Wśród czynników wywołujących oparzenia termiczne wymienia się kontakt z wrzącą wodą lub parą wodną, gorącym mlekiem lub olejem. W domach często przytrafiają się oparzenia rozgrzanym żelazkiem. Znacznie poważniejsze w skutkach są oparzenia termiczne powstałe w pożarach. Z tymi poparzeniami termicznymi najczęściej mają do czynienia lekarze na Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych.
Niektórzy pacjenci wymagają specjalistycznej opieki w Centrach Leczenia Oparzeń. Trafiają tam osoby dorosłe z oparzeniami przekraczającymi 25 proc. powierzchni ciała, dzieci i seniorzy z ranami oparzeniowymi przekraczającymi 20 proc. powierzchni ciała, a także wszystkie osoby z oparzeniami III stopnia przekraczającymi 10 proc. pc.
Pierwsza pomoc przy oparzeniach termicznych
Jak pomóc osobie, która została poparzona? Przede wszystkim musimy zachować spokój i jak najszybciej udzielić osobie poszkodowanej pomocy.
W pierwszej kolejności musimy zadbać o usunięcie czynnika wywołującego poparzenie – na przykład wyprowadzić poszkodowanego z pożaru lub ugasić płonące na nim ubranie. Warto zapamiętać, by nie gasić płonącego ubrania za pomocą gaśnicy (w tym celu należy użyć koca gaśniczego), a także by nie gasić wodą płonącego oleju lub innych tłuszczów. Niezwykle ważne jest także to, by nie odrywać na siłę odzieży przyklejonej do ciała, gdyż w ten sposób pogłębią się rany. Osobie poszkodowanej należy zdjąć biżuterię, gdyż przewodzi ona ciepło, a poza tym może przyczynić się do powstania martwicy, kiedy pojawi się obrzęk.
Następnie należy niezwłocznie schłodzić poparzone miejsca, gdyż zapobiegnie to rozchodzeniu się energii cieplnej w tkankach. Zaleca się, by niewielkie poparzenia schładzać przez 10-15 minut w zimnej wodzie. Natomiast rozległe można schładzać przez 1-2 minuty, najlepiej za pomocą mokrego koca lub ręcznika, żeby nie doprowadzić do hipotermii.
W przypadku oparzeń I stopnia zajmujących mniej niż 10 proc. powierzchni skóry, wystarczy ograniczyć się do schładzania i założenia opatrunku. W przypadku poważniejszych oparzeń – II, III i IV stopnia, należy jak najszybciej wezwać pomoc. Każdorazowo zaleca się wezwać pomoc do poparzonego dziecka, a także w przypadku poparzenia twarzy, oka, jamy ustnej, dróg oddechowych, krocza, dłoni oraz stóp.
Zobacz też: Pierwsza pomoc przy oparzeniach. Jaki zastosować opatrunek, maść i plastry
Reklama
Co na oparzenia termiczne warto stosować?
Po schłodzeniu rany oparzeniowej, należy założyć jałowy opatrunek. Na rany oparzeniowe zaleca się stosować plastry hydrożelowe lub hydrokoloidowe. Tego rodzaju plastry zapewnią ranie wilgotne środowisko, co przyspiesza proces gojenia, zapobiega powstawaniu strupa, a tym samym zmniejsza ryzyko powstania blizny. Ogromny wpływ na proces gojenia się ran mają keratynocyty – to one odpowiadają za regeneracje naskórka. Do wzrostu potrzebują wilgotnego środowiska.
Dlatego rany oparzeniowe, które bardzo często pozostawiają nieestetyczne blizny, powinno się opatrywać najpierw plastrami hydrożelowymi, a następnie, w późniejszej fazie gojenia - hydrokoloidowymi.
Zobacz też: Co stosować na oparzenia? Maść, plastry, pianka, żel?
Czytaj:
