Pantomogram, czyli zdjęcie panoramiczne szczęki, żuchwy i łuków zębowych, to nic innego, jak badanie rentgenowskie. Z tą jednak różnicą, że na jednym zdjęciu widać wszystkie zęby górne i dolne. Dodatkowo można zobaczyć zęby zatrzymane w kości i inne nieprawidłowości w otaczających zęby tkankach.
Takie zdjęcie jest dokładniejsze niż obraz rentgenowski pojedynczego zęba (pokazuje 300 procent większą powierzchnię niż 14 zdjęć punktowych). Wielką zaletą pantomogramu jest też to, że w trakcie badania pacjent otrzymuje aż o 80 procent mniejszą dawkę szkodliwego dla zdrowia promieniowania rentgenowskiego, niż przy tradycyjnym zdjęciu rtg zębów.
Reklama
Kiedy trzeba wykonać zdjęcie panoramiczne zębów?
Pantomogram warto wykonać przed rozpoczęciem leczenia stomatologicznego, zwłaszcza, jeśli zęby nie były przez ostatnie pół roku pod stałą kontrolą dentysty. Może się okazać, że choć na zewnątrz nic nie wskazuje na to, że z zębami coś się dzieje, w środku mogą toczyć się procesy próchnicze.
Stomatolog może się o nich przekonać dopiero po rozwierceniu zęba, albo po wykonaniu zdjęcia panoramicznego. Badanie takie nie tylko jest pomocne w zdiagnozowaniu próchnicy, ale pozwoli także zobaczyć, czy leczony ząb jest dobrze wypełniony a leczenie kanałowe prawidłowo wykonane.
Pantomogram jest niezbędny także, kiedy w planach mamy leczenie protetyczne, założenie implantów lub aparatu ortodontycznego. Chirurg szczękowy może skierować na takie badanie przed planowanym usunięciem np. zębów zatrzymanych. Na zdjęcie widać także różne choroby przyzębia, w tym stopień zaniku kości szczęki, można w ten sposób również zdiagnozować torbiele i zmiany nowotworowe.
To badanie jest przydatne również w stomatologii dziecięcej, bo pozwala szybko zdiagnozować wady rozwojowe zębów i zdecydować o leczeniu. Przyjmuje się, że dolną granicą wiekową do zrobienia dziecku pantomogramu jest 5 lat i ma to związek z możliwością współpracy radiologa z małym pacjentem.
Reklama
Jak się robi rtg panoramiczne zębów?
Badanie nie trwa dłużej niż 5 minut. Nie trzeba się do niego przygotowywać, nie trzeba być na czczo i rezygnować z przyjmowania stałych leków. Przed badaniem, które może być wykonane na stojąco lub na siedząco, trzeba jedynie zdjąć metalowe przedmioty znajdujące się w okolicy twarzy (okulary, biżuteria, wyjmowane metalowe protezy).
Pacjent musi założyć ołowiany fartuch, który zabezpiecza inne części ciała przed promieniowaniem i nieruchomo trzymać głowę ustawioną na specjalnym wsporniku. W tym czasie głowica pantomogramu będzie się obracała wokół głowy i wykonywała zdjęcia. Wyniki natychmiast pojawia się na monitorze, a pacjent otrzymuje płytę ze zdjęciem.
Odchodzi się już od wykonywania pantomogramu tradycyjnymi aparatami wyposażonymi w kasetę z błoną promieniotwórczą. Aparaty cyfrowe są bezpieczniejsze dla zdrowia, bo emitują kilkunastokrotnie mniejszą dawkę promieniowania jonizującego, a dodatkowo dają lepszą jakością zdjęcia i natychmiastowy wynik.
Reklama
Czy można robić rtg zęba w ciąży?
Ciąża jest głównym przeciwwskazaniem do wykonania zdjęcia panoramicznego zębów. Choć zakłada się, że jednorazowa dawka promieniowania podczas badania jest 8-krotnie mniejsza niż podczas przelotu z Los Angeles do Nowego Jorku, to ciężarne powinny decydować się na takie badanie tylko wtedy, kiedy korzyść przewyższa ryzyko, np. w przypadku poważnych urazów. Dodatkowo brzuch należy wtedy ochronić specjalnym ołowianym fartuchem, zabezpieczający przed wniknięciem promieni do płodu. Oczywiście stopień szkodliwości promieniowania jest zależne od podawanej dawki i miejsca badania. Jeśli jednak nie ma takiej bezwzględnej potrzeby nie należy decydować się na panoramę zębów. Generalnie przyjmuje się zasadę, że kobiety w okresie rozrodczym powinny wykonywać panoramę zdjęć w I fazie cyklu miesiączkowego, aby uniknąć sytuacji, kiedy ciąża już się rozwija, a kobieta jeszcze o nie wie.
Badania nie można wykonać u osób, które są nieprzytomne lub nie potrafią współpracować z radiologiem. W związku z tym, że pantomogram wymaga, żeby pacjent przez chwilę nieruchomo trzymał głowę, problemy mogą wystąpić u osób z zaburzeniami neurologicznymi i mimowolnymi ruchami (mioklonie, tiki, ruchy pląsawicze).
