Leki osłonowe - na żołądek, wątrobę, jelita i inne narządy układu pokarmowego. Kiedy je brać?

Reklama

Czym są leki osłonowe i jak działają?

Leki osłonowe zapewniają ochronę oraz wspierają funkcje określonych narządów narażonych na uszkodzenie w wyniku procesów chorobowych oraz działania różnych substancji, takich jak leki czy alkohol.

Mechanizmy ich działania są zróżnicowane, w zależności od typu leku oraz jego zastosowania. Mogą modyfikować skład mikroflory bakteryjnej, obniżać produkcję kwasu solnego w żołądku, detoksykować i oddziaływać na wiele innych sposobów.

Najczęściej stosuje się je w takich przypadkach, jak:

• długotrwała antybiotykoterapia prowadząca do zubożenia populacji pożytecznych bakterii w jelitach;
• zaburzenia związane z nadmiernym wydzielaniem kwasu solnego w żołądku i jego oddziaływaniem na błony śluzowe układu pokarmowego;
• wyniszczenie oraz zaburzenia pracy wątroby, częste u osób długotrwale uzależnionych od alkoholu oraz nadużywających leków;
• przewlekłe zapalenie trzustki oraz regeneracja po zapaleniu ostrym;
• różnego typu niewydolności nerek;
• stosowanie antykoncepcji hormonalnej;
• chemioterapia.

Początek treści sponsorowanej

Probiotyki odgrywają ważną rolę w naszym organizmie. Te dobroczynne bakterie przyczyniają się do wspomagania odporności. Podczas antybiotykoterapii, dzieci są szczególnie narażone na liczne zakażenia ze strony przewodu pokarmowego, należy wówczas sięgnąć po preparat przywracający równowagę flory bakteryjnej. Na rynku dostępne są probiotyki bez recepty, w wielu owocowych smakach. Mają ciekawą formę żelków w kształcie misia, co na pewno spodoba się maluchom. Suplementy można podawać już od 3. roku życia. Owocowy probiotyk dla dzieci znajdziesz TUTAJ.

Lista leków osłonowych zawiera tak różne preparaty lecznicze, jak między innymi:

• probiotyki, prebiotyki, synbiotyki;
• inhibitory pompy protonowej;
• antagonisty receptora H2;
• inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI);
• blokery receptora angiotensyny II;
• flawonoidy;
• fosfolipidy.

Czym są i jak działają te oraz inne środki osłonowe? W jakich sytuacjach należy je przyjmować? Poznaj odpowiedzi na najważniejsze pytania.

Reklama

Leki osłonowe na żołądek

Leki osłonowe na żołądek są wykorzystywane w terapii takich problemów zdrowotnych, jak choroba wrzodowa, nadkwasota czy refluks z towarzyszącą mu zgagą.

Sprawdzają się również w przypadku uszkodzeń powodowanych przez leki, zwłaszcza przeciwbólowe i przeciwzapalne. Wykazują one działanie dwojakiego typu: ograniczają produkcję kwaśnego soku żołądkowego oraz powlekają błony śluzowe tej części układu pokarmowego, zapewniając im mechaniczną ochronę.

Wykaz leków osłonowych na żołądek zawiera preparaty z kilku grup, różniące się zasadniczo sposobem działania. Wymienić można w tym kontekście:

• Inhibitory pompy protonowej, takie jak między innymi omeprazol, lansoprazol, pantoprazol i kilka innych. Hamują one enzym zwany pompą protonową, dzięki czemu zmniejszają wytwarzanie kwasu solnego przez komórki okładzinowe żołądka.
• Antagonisty receptora H2, takie jak między innym famotydyna. Ich działanie polega na hamowaniu receptorów histaminergicznych H2 w komórkach okładzinowych, dzięki czemu zablokowany zostaje zależny od histaminy mechanizm zwiększający wydzielanie kwas solnego.
• Leki zobojętniające kwas solny - różnego typu mleczka do picia oraz tabletki do ssania zawierające sole zasadowe (między innymi węglowodoran sodu, wapnia, magnezu). Wchodząc w reakcje chemiczne podnoszą one pH żołądka.
• Leki powlekające śluzówkę żołądka, takie jak sukralfat. Przylegają one do błon śluzowych tworząc warstwę ochronną zabezpieczającą przed działaniem kwasu solnego.

Leki zawierające takie substancje, jak omeprazol czy famotydyna można kupić zarówno na receptę, jak też bez recepty. Wiele zależy od dawki oraz formy aplikacji (na przykład tabletki vs roztwór do infuzji).

Warto zauważyć, że w ostatnim czasie zwiększono dostępność niektórych leków, przenosząc je do kategorii OTC, a więc środków wydawanych bez przepisu lekarza. Tak czy inaczej, przed zastosowaniem wszystkich tego typu farmaceutyków warto zasięgnąć medycznej porady, zwłaszcza jeśli problemy żołądkowe utrzymują się przez dłuższy czas.

Leki osłonowe na wątrobę

Leki osłonowe na wątrobę chronią ten organ przed uszkodzeniami oraz wspierają jego funkcje. Wątroba jest jednym z kluczowych narządów organizmu ludzkiego:

• oczyszcza i filtruje krew z substancji toksycznych,
• niszczy alkohol i metabolizuje leki,
• bierze również udział w metabolizmie węglowodanów, które przekształca w glukozę i tłuszcze,
• produkuje białka,
• syntezuje mocznik,
• przetwarza zużyte erytrocyty (czerwone krwinki),
• wspiera odporność,
• wytwarza żółć, która jest kluczowa w procesie trawienia tłuszczów.
• stanowi magazyn dla witamin i minerałów, ale też substancji szkodliwych.

Mając tak szeroką funkcjonalność, siłą rzeczy narażona jest na destrukcję. Główne zagrożenie dla niej stanowią alkohol, niektóre farmaceutyki (niesteroidowe leki przeciwzapalne, sterydy), tłuste potrawy, toksyny zawarte w żywności. Dlatego osoby należące do grup ryzyka powinny - po konsultacji z lekarzem - stosować leki osłonowe.

Na rynku aptecznym dostępne są preparaty różnego typu, w tym:

• Sylibinina - flawonoid pozyskiwany z nasion ostropestu plamistego. Stabilizuje błony komórkowe i chroni miąższ wątroby. Detoksykuje, działa przeciwzapalnie, żółciopędnie i rozkurczająco. Przeznaczona jest dla pacjentów z uszkodzeniami poalkoholowymi i polekowymi. Podobne do niej działanie wykazuje sylimaryna - mieszanka kilku flawonoidów pochodzących z ostropestu, w tym sylibininy, sylidiaminy i sylikrystyny.
• Fosfolipidy - substancje roślinne pozyskiwane głównie z soi, zawierające fosfatydylocholinę oraz cząsteczki niezbędnych kwasów tłuszczowych będących budulcem błon komórkowych. Hamują one stłuszczanie się i włóknienie wątroby oraz wbudowują w jej struktury ułatwiające regenerację. Także są wskazane dla osób nadużywających alkoholu oraz długotrwale przyjmujących leki.
• Kwas ursodeoksycholowy - hydrofilny kwas żółciowy, który zmniejsza wydzielanie cholesterolu do żółci, redukując jej wysycenie tą substancją. Dzięki temu hamuje powstawanie kamieni żółciowych. Może być stosowany u pacjentów z marskością, a także w profilaktyce i leczeniu kamicy żółciowej.
• Asparaginian ornityny - substancja o działaniu detoksykującym, przekształca w komórkach wątroby nadmiar amoniaku w mocznik.

Leki osłonowe należące do dwóch pierwszych grup są dostępne bez recepty, pozostałe są wydawane jedynie z przepisu lekarza (przy czym asparaginian ornityny jest też dostępny w postaci suplementów diety, które kupuje się bez jakichkolwiek formalności).

Reklama

Leki osłonowe na jelita

Leki osłonowe na jelita, to różnego typu preparaty przywracające pożądany stan naturalnej mikroflory bakteryjnej środkowych i dolnych odcinków układu pokarmowego. Ich przyjmowanie jest wskazane w szczególności przy antybiotykoterapii, która prowadzi nie tylko do eliminacji szkodliwych patogenów, ale też istotnie przetrzebia populację „pożytecznych” bakterii zasiedlających jelita.

Zaburzenie równowagi niesie za sobą szereg negatywnych skutków, takich jak obniżenie naturalnej odporności, bóle brzucha, biegunki czy zapalenie jelit. Aby zapobiegać tego typu następstwom, stosuje się osłonowe tabletki, kapsułki, zawiesiny, saszetki do rozpuszczania. Różnego typu:

• Probiotyki - preparaty zawierające żywe kultury pożytecznych drobnoustrojów. Najczęściej są to bakterie szczepów Lactobacillus i Bifidobacterium, czasem też drożdżaki Saccharomyces. Po przedostaniu się do jelit uzupełniają one stan jego mikroflory i zapobiegają różnym następstwom jej zubożenia (szczegóły w dalszej części artykułu).
• Prebiotyki - substancje nie podlegające trawieniu, przedostające się w dół układu pokarmowego aż do jelita grubego, gdzie stymulują wzrost prawidłowej mikroflory. Same w sobie nie zawierają żywych bakterii, czym zasadniczo różnią się od probiotyków. Zwykle są to węglowodany pochodzące z błonnika będącego naturalnym składnikiem wielu produktów spożywczych, stanowiące naturalną pożywkę dla bakterii probiotycznych. 
• Synbiotyki - środki działające na zasadzie synergii, stanowiące kombinację dwóch wyżej opisanych. Znajdujące się w nich prebiotyki stwarzają środowisko premiujące rozwód podawanych jednocześnie probiotyków.

Zasadniczo są dostępne leki osłonowe na jelita bez recepty. Fakt, że są często przepisywane przez lekarzy wiąże się z tym, iż stanowią one „dodatek” do antybiotykoterapii, która zawsze wiąże się z koniecznością uzyskania recepty.

Reklama

Leki osłonowe na trzustkę, nerki i przełyk

Leki osłonowe na nerki używane są w celu ochrony tego parzystego narządu przed uszkodzeniami, zwłaszcza w przebiegu takich schorzeń, jak nadciśnienie czy cukrzyca. Ich zadaniem jest regulacja ciśnienia krwi, obniżanie ilości białka w moczu i zmniejszenie obrzęków. W uzasadnionych przypadkach i po uzgodnieniu z lekarzem stosowane mogą być między innymi:

• inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI), w tym enalapryl, lisinopryl czy ramipryl - nie są to typowe leki nefrologiczne, mogą jednak pośrednio chronić nerki obniżając ciśnienie tętnicze;
• blokery receptora angiotensyny II (ARBs), takie jak losartan, valsarta czy irbesartan. Działają podobnie do ACEI, również wykazują działanie protekcyjne względem nerek;
• inhibitory SGLT2: Leki takie jak dapagliflozyna, empagliflozyna, przeznaczone dla pacjentów z cukrzycą typu 2, zmniejszające wydalenie białka z moczem;
• diuretki, czyli leki moczopędne, zwiększające wydalanie wody i elektrolitów, zapobiegające obrzękom, obniżające ciśnienie krwi.

Leki osłonowe na trzustkę pomagają w łagodzeniu objawów przewlekłego stanu zapalnego tego narządu oraz wspierają jego regenerację po chorobie w postaci ostrej. Najczęściej stosowane są w tym celu enzymy trzustkowe, takie jak amylaza, lipazy i proteazy zawarte w pankreatynie, które redukują zaburzenia wchłaniania i trawienia, mogą też działać przeciwbólowo.

Leki osłonowe na przełyk znajdują zastosowanie przede wszystkim u pacjentów z refluksem żołądkowo-przełykowym, a więc zaburzeniem polegającym na cofaniu się zakwaszonych treści pokarmowych z żołądka w górę układu trawiennego.

Są to zasadniczo te same preparaty, których używa się w celu ochrony żołądka, mające działanie redukujące wydzielanie kwasu solnego oraz powlekające błony śluzowe, w tym między innymi omeprazol czy famotydyna.

Reklama

Kiedy brać leki osłonowe i jak je przyjmować?

Kiedy zażywać leki osłonowe? Jak je brać? Tak jak zostało powiedziane wyżej, preparaty tego typu mają bardzo zróżnicowane działanie i są stosowane przy rozlicznych, często całkowicie odmiennych schorzeniach i zaburzeniach. Trudno zatem mówić o jednym konkretnym wzorcu postępowania.

Można jednak wspomnieć o kilku generalnych zasadach:

• Przed rozpoczęciem kuracji warto się skonsultować z lekarzem. Jest to niezbędne w przypadku leków dostępnych na receptę i sugerowane w przypadku pozostałych. Dzięki temu można mieć pewność, że dany środek zostanie dobrze dostosowany do faktycznych potrzeb. Należy pamiętać, że każdy lek ma bardzo konkretne wskazania.
• Ponieważ leki osłonowe często są przyjmowane razem z innymi preparatami leczniczymi, należy o każdym z nich poinformować lekarza. Możliwe są niepożądane interakcje.
• Należy przestrzegać dawkowania opisanego w ulotce lub na opakowaniu, ewentualnie można się też kierować zaleceniami lekarza. Nie powinno się samowolnie zwiększać ani zmniejszać rekomendowanych ilości oraz modyfikować czasu kuracji - może to powodować nieskuteczność leku lub zwiększać ryzyko wystąpienia skutków ubocznych. Warto pamiętać, że dawkowanie tego samego leku może być inne dla osób obu płci i w różnym wieku, a także przy różnych jednostkach chorobowych.
• Większość leków ma ustalony optymalny czas kuracji, czasem też opisany jest sposób przyjmowania (np., rano, wieczorem, przed - po posiłku etc.). Ze względu na mnogość istniejących na rynku leków nie sposób opisać je wszystkie, tym bardziej że i w tym przypadku zalecenia mogą się różnić w zależności od wieku, płci oraz choroby.

Leki osłonowe przy antybiotyku

Antybiotyki to substancje, które niszczą bakterie lub hamują ich wzrost. Dzięki temu wykazują dużą skuteczność w zwalczaniu wielu infekcji. Mają jednak także działania niepożądane. Choć wykazują skuteczność przeciw wybranym szczepom, nie są w pełni selektywne. Oznacza to, że oprócz konkretnych bakterii chorobotwórczych, niszczą też inne znajdujące się w przewodzie pokarmowym, w tym takie, które określa się mianem dobrych lub pożytecznych. Efektem tego mogą być problemy gastryczne, zwiększona podatność na kolejne zakażenia, a także rozwój grzybicy.

Leki osłonowe przy antybiotyku zapewniają szereg korzyści. Pożyteczne bakterie i grzyby, które są dostarczane bezpośrednio za pomocą probiotyków lub namnażane dzięki prebiotykom:

• Konkurują o miejsce i dostęp do składników odżywczych z patogenami.
• Unieszkodliwiają chorobotwórcze mikroorganizmy za pomocą wytwarzanych toksyn.
• Produkują kwas mlekowy, który zakwasza środowisko przewodu pokarmowego, czyniąc je bardziej nieprzyjaznym dla „nieproszonych gości”.
• Unieszkodliwiają toksyny wydzielane przez inne drobnoustroje.
• Pobudzają naturalne jelitowe procesy immunologiczne, zwiększając odporność organizmu.
• Zapobiegają rozwojowi grzybicy, która jest stosunkowo częstym powikłaniem antybiotykoterapii.

W kwestii tego, w jakich ilościach i kiedy przyjmować tabletki osłonowe przy antybiotykach, należy się skonsultować z lekarzem lub korzystać z zaleceń zawartych w ulotkach. Generalnie jednak można przyjąć, że czyni się to podczas spożywania posiłku, nie na pusty żołądek, popijając wodą. Leki te bierze się przez cały czas trwania antybiotykoterapii oraz zwykle przez kilka dni po jej zakończeniu.

Leki osłonowe przy lekach przeciwbólowych i przeciwzapalnych

Leki przeciwbólowe są używane powszechnie przy niezliczonej ilości schorzeń i zaburzeń, często w dużych ilościach i bez jakiejkolwiek kontroli lekarskiej. Chodzi głównie o dostępne bez recepty środki zaliczane do grupy NLPZ, czyli niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Są to liczne substancje, takie jak kwas acetylosalicylowy, ibuprofen, diklofenak, naproksen i wiele innych, podobnych.

Istotą ich działania jest hamowanie syntezy prostaglandyn, a więc substancji występujących we wszystkich tkankach i płynach, będących regulatorami bardzo różnych procesów fizjologicznych.

Leki te redukują stany zapalne, znoszą ból oraz zwalczają gorączkę, przy okazji jednak mogą powodować rozliczne skutki uboczne, zwłaszcza jeśli są nadużywane. Jedną z negatywnych konsekwencji ich stosowania jest wzrost kwasowości środowiska żołądka i związane z tym podrażnienia, a w skrajnych przypadkach nawet owrzodzenia.

Dlatego przy dłuższej terapii z udziałem leków przeciwbólowych zalecane może być stosowanie leków osłonowych na żołądek i nie tylko. Jakich konkretnie? Zostały one wymienione w tekście. Są to m.in. inhibitory pompy protonowej czy antagoniści receptora H2. Warto jednak zauważyć, że i te substancje mają swoje działania niepożądane.

Leki osłonowe przy antydepresantach

Wiele osób pyta czy należy stosować leki osłonowe przy antydepresantach (potocznie psychotropach). Psychiatrzy generalnie nie przepisują żadnych substancji mających na celu ochronę przewodu pokarmowego. Problem ten nie jest też omawiany w literaturze naukowej.

Dyskusja toczy się natomiast w przestrzeni internetowej, gdzie pojawiają się sugestie, iż leki psychiatryczne na przykład z grupy SSRI (selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego) mogą się przyczyniać do powstawania zgagi.

Rozwiązaniem miałoby być stosowanie inhibitorów pompy protonowej i innych substancji stosowanych na żołądek, tych samych, które używa się przy długotrwałym leczeniu NLPZ. Kwestię tę jednak należy dokładnie omówić z lekarzem i kierować się w tym względzie jego opinią.

Leki osłonowe przy chemioterapii

Chemioterapia jest jedną z najskuteczniejszych metod leczenia onkologicznego, jak jednak wiadomo, podawane leki działają nie tylko na tkanki nowotworowe, ale też powodują ogólne wyniszczenie organizmu. Aby ograniczyć skutki uboczne i poprawić jakość życia pacjenta, a także zoptymalizować częstotliwość i intensywność leczenia, należy stosować przy chemioterapii leki osłonowe różnego typu. Jakie konkretnie?

Bardzo częstym problem u chorych leczonych w ten sposób jest tak zwana neutropenia, czyli obniżony poziom białych krwinek (neutrofili), a także związane z tym obniżenie wydolności układu odpornościowego. W takiej sytuacji osłonowo należy rozważyć podanie leków zwiększających produkcję krwinek. Mogą to być na przykład czynniki wzrostu granulocytów.

Z drugiej strony przy przyjmowaniu chemii możliwa jest też anemia związana z niedoborem czerwonych krwinek. W takim przypadku zasadne jest podanie czynników wzrostu erytrocytów.

Ze względu na możliwość istotnego obciążenia wątroby, niezbędne w niektórych przypadkach są środki hepatoprotekcyjne, takie jak wspomniana wyżej sylimaryna.

Znaczna część pacjentów skarży się na silne nudności i wymioty - w takich sytuacjach pomocne są leki przeciwwymiotne. Do tego doraźnie podaje się też środki łagodzące ewentualne biegunki, zaparcia, bóle brzucha czy podrażnienia błon śluzowych układu pokarmowego.

Leki osłonowe przy antykoncepcji

Antykoncepcja hormonalna należy do najskuteczniejszych metod zapobiegania nieplanowanej ciąży, ale i w tym przypadku należy się liczyć z występowaniem działań niepożądanych.

Przyjmowanie tabletek zawierających dawki estrogenów i progesteronu wiąże się bowiem z silną interwencją w układ endokrynny kobiety. Do potencjalnych konsekwencji tego należą między inny wahania nastroju, przyrosty masy ciała związane z zatrzymywaniem wody czy spadek popędu seksualnego.

W związku z powyższym, czy trzeba brać leki osłonowe przy antykoncepcji doustnej? Nie, literatura naukowa nie dostarcza tego typu zaleceń, aczkolwiek są w aptekach dostępne preparaty osłonowe dla kobiet przyjmujących taki tabletki.

Nie są to jednak leki, lecz suplementy diety mające na celu „przywracać naturalną równowagę organizmu”, korzystnie modyfikować metabolizm organizmu czy zwiększać libido. W większości przypadków ich działanie jest oparte na substancjach pochodzenia naturalnego, takich jak korzeń żeń-szeń, korzeń maca, zielona herbata, opuncja, pestki winogron, mniszek lekarski, imbir, ostryż, skrzyp polny czy karczoch. W ich składzie można również znaleźć witaminy z grupy B oraz minerały, takie jak cynk.

Kiedy jeszcze brać leki osłonowe?

Pojęcie leków osłonowych jest szerokie i nieszczególnie ostre, dlatego oprócz tych wymienionych już w tym artykule, zalicza się do tej kategorii wiele innych substancji, które działają protekcyjnie na określone narządy, łagodzą skutki uboczne stosowania innych farmaceutyków oraz wspierają w stanach chorobowych.

Dobrym przykładem jest choćby symetykon, związek silikonowy objawowo łagodzący wzdęcia, czyli ograniczający gazy w przewodzie pokarmowym. Jest to wyrób medyczny dostępny bez recepty. Może być z powodzeniem używany przez osoby cierpiące na zaburzenia poposiłkowe, przy kolkach niemowlęcych, przed wykonaniem USG jamy brzusznej, gastroskopii i kolonoskopii, a także w związku z dolegliwościami wywoływanymi przez takie farmaceutyki, tak metformina (doustny lek przeciwcukrzycowy), antybiotyki, tramadol czy NLPZ.

Stosuje się leki osłonowe przy biegunce, w szczególności, jeśli jest intensywna i długotrwała. Warto wówczas, po konsultacji z lekarzem suplementować wspomniane wyżej probiotyki, a także elektrolity.

W szerszym ujęciu mówi się o lekach osłonowych na serce, nadciśnienie i wielu innych - zalicza się do nich wszystkie substancje o działaniu protekcyjnym.

Reklama

Jakie leki osłonowe dla dzieci?

Leki osłonowe dla dzieci zawierają te same substancje czynne, co preparaty przeznaczone dla dorosłych, różniąc się jednak często dawką oraz formą aplikacji.

Środki przeznaczone dla niemowląt i maluchów w wieku do 6 lat często są dostępne w kroplach, syropach czy saszetkach do rozpuszczania. Nierzadko ich smak jest urozmaicony aromatem owocowym tak, by były chętniej przyjmowane przez małego pacjenta.

Niektóre z preparatów mogą być używane od pierwszych dni, nawet u noworodków - dotyczy to choćby części probiotyków zawierających żywe kultury bakterii Lactobacillus i innych podobnych. Są one niezwykle przydatne dla dzieci nękanych przez częste biegunki oraz infekcje leczone antybiotykami.

Już w wieku niemowlęcym można też stosować symetykon, który często jest nieodzowny przy kolkach. Inhibitory pompy protonowej zwykle używa się po pierwszym roku życia albo nawet później.

Co bardzo ważne - z bogatej palety środków osłonowych należy wybierać wyłącznie te, które są przeznaczone dla dzieci z określonych grup wiekowych. Choć często są one dostępne bez recepty, dobrze jest przed podaniem ich dziecku skonsultować się z lekarzem.

Przyjmowanie leków osłonowych w ciąży

Ciąża to czas licznych zmian w organizmie kobiety i występujących w związku z tym dolegliwości. Przykładowo, ze względu na wzrost ciśnienia w jamie brzusznej oraz uniesienie tzw. odźwiernika przez powiększającą się macicę, typowym zaburzeniem jest refluks żołądkowo-przełykowy. Związany z nim objaw, jakim jest pieczenie zamostkowe, odczuwa 2/3 ciężarnych (dane: M. Hartleb).

Wiele kobiet stosuje w takim przypadku różne preparaty osłonowe, w tym wspomniany omeprazol - tym bardziej, że są one dostępne bez recepty. Czy jest to dozwolone?

Badania na zwierzętach nie wykazały działania teratogennego (powodującego wady u płodu), natomiast badania na ludziach - choć także nie przyniosły żadnych niepokojących wniosków - są zbyt skąpe, by można było stawiać definitywne wnioski.

Na ulotkach tego typu produktów można zwykle przeczytać, że decyzję o ewentualnym zastosowaniu powinien podjąć lekarz prowadzący ciążę. Podobne zastrzeżenia dotyczą okresu laktacji, a więc czasu, w który kobieta karmi piersią.

Jeżeli chodzi o leki osłonowe przy antybiotyku w ciąży, generalnie uważa się, że są one dozwolone, a nawet wskazane, nie tylko ze względu na ochronę jelit ciężarnej.

Probiotyki zawierające żywe kultury pożytecznych bakterii mają też działanie zmniejszające ryzyko wystąpienia alergii pokarmowych u dziecka czy zachorowania przez nie na martwicze zapalenie jelita. Należy jednak pamiętać, że badania dotyczące poszczególnych szczepów nie zawsze są wystarczające i producenci mogą zalecać konsultację z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji.

Czy naturalne leki osłonowe działają?

Oprócz preparatów, które mają status farmaceutyków, suplementów lub wyrobów medycznych, istnieją też różnego typu naturalne leki osłonowe. Pod tym pojęciem kryją się między innymi produkty mleczne oraz warzywa poddane fermentacji, takie jak jogurty naturalne, kefiry, maślanki, kiszonki, np. kiszone ogórki, kapusta, itd. Są one bowiem źródłem kwasu mlekowego, który zakwasza środowisko układu pokarmowego.

Teoretycznie powinny się w nich również znajdować pałeczki bakteryjne odpowiedzialne za produkcję tego kwasu, jednak w przypadku zwykłych wyrobów spożywczych nie ma pewności odnośnie wielkości ich populacji. Jeżeli zatem ktoś, zamiast użyć zwykłego suplementu, chce zasilać swój organizm za pomocą nabiału, powinien rozważać zakup tzw. jogurtów probiotycznych, a więc charakteryzujących się podwyższoną dawką bakterii. Informacje o szczepach i wielkości populacji powinny być podane na opakowaniu.

Osłonowo na żołądek i przełyk warto stosować różnego typu zioła, które mogą zmniejszać produkcję kwasu solnego oraz działać powlekająco. Wymieniane są w tym kontekście między innymi rumianek, lukrecja, prawoślaz lekarski czy siemię lniane.

Na wątrobę można stosować ostropest plamisty, który znany jest ze swoich właściwości hepatoprotekcyjnych, i który jest źródłem substancji służących do wyrobu profesjonalnych preparatów osłonowych. Korzystne oddziaływanie na ten narząd ma też między innymi soja.

Cena leków osłonowych bez recepty i na receptę

Ponieważ leki osłonowe stanowią grupę szeroką i niejednorodną, ich ceny w aptekach są zróżnicowane. Często mieszczą się w granicach kilkunastu złotych, choć czasem koszt zakupu jest wyższy.

Przykładowo:

• 10 kapsułek zawierających pałeczki Bifidobacterium animalis, kosztuje około 15-16 złotych.
• Za 14 kapsułek zawierających substancję czynną omeprazol trzeba zapłacić około 14-17 złotych.
• Doustne krople z symetykonem dla dzieci kosztują zwykle około 25-30 złotych, aczkolwiek bywają też dostępne nawet za 20 zł.

Wiele zależy od wielkości opakowania, formy aplikacji czy polityki cenowej danego producenta oraz dystrybutora. Ponieważ środki te są dostępne bez recepty, nie są refundowane - pacjent ponosi 100 procent kosztu zakupu większości z nich.