Naukowcy odkryli prosty sposób jak zmniejszyć ryzyko chorób serca aż o 20% ❤️‍🩹 Dowiedz się więcej!
Naukowcy odkryli prosty sposób jak zmniejszyć ryzyko chorób serca aż o 20% ❤️‍🩹 Dowiedz się więcej!
Naukowcy odkryli prosty sposób jak zmniejszyć ryzyko chorób serca aż o 20% ❤️‍🩹 Dowiedz się więcej!

Próchnica wtórna – skąd się bierze i jak jej zapobiegać?

Próchnica wtórna powstaje pod lub wokół wypełnienia zęba. Dlatego często winą obarcza się stomatologa. Czasem słusznie, czasem nie. W dużej mierze rozwój choroby zależny jest bowiem od przestrzegania ogólnych zasad profilaktyki, dotyczących higieny jamy ustnej oraz diety.
Próchnica wtórna
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Próchnica wtórna polega na demineralizacji i degradacji tkanek zęba pod lub wokół wypełnienia.
  • Źródła tego typu próchnicy to: niewłaściwa technika opracowania i wypełnienia zęba, właściwości użytego materiału, ale też zaniedbania higieniczne oraz zła dieta, leżące po stronie pacjenta.
  • Leczenie próchnicy wtórnej polega na usunięciu starej plomby i założeniu nowej. Każdorazowo jednak zabieg taki prowadzi do uszczuplenia zdrowej tkanki zęba.
SPRAWDŹ TEŻ: Próchnica zębów - wszystkie rodzaje, badania i przyczyny
Spis treści

Jak się objawia próchnica wtórna?

Próchnica wtórna (łac. caries secundaria) jest schorzeniem o niejednoznacznej definicji, obrazie klinicznym oraz patogenezie. Zazwyczaj tym mianem określa się zmiany degradacyjne zachodzące w tkankach zęba na obrzeżach wypełnień stomatologicznych, lub bezpośrednio pod nimi.

Zakłada się, iż są one między innymi efektem nierzetelnego opracowania zęba, a następnie niedokładnego odtworzenia tkanek za pomocą wybranego kompozytu. Znaczenie mają technika wykonania zabiegu oraz właściwości i jakość zastosowanego materiału.

Ale nie tylko – problem ten pojawia się także wtedy, gdy nie zostanie popełniony żaden błąd w sztuce lekarskiej, a plomba jest wysokiej jakości.

Pozostałe czynniki etiologiczne są bowiem takie same, jak w przypadku innych typów próchnicy zębów, a należą do nich:

  • spożywanie pokarmów zawierających duże ilości węglowodanów, stanowiących idealną pożywkę dla chorobotwórczych bakterii;
  • zaniechania higieniczne, w tym brak regularnego szczotkowania lub mycie niedokładne, zbyt krótkie;

Bezpośrednia patogeneza ukrytej próchnicy nie jest do końca wyjaśniona. Dlaczego do zmian dochodzi w tych akurat, a nie innych miejscach? Część naukowców skłania się ku teorii mikroprzecieku bakteryjnego poprzez drobną szczelinę pomiędzy oryginalną tkanką zęba a wypełnieniem.

Inne jednak badania wskazują, że istnienie takich szczelin nie jest warunkiem koniecznym do zainicjowania procesu chorobowego. Jest nim natomiast wcześniejsze istnienie zwykłej próchnicy zewnętrznej, która następnie postępuje wzdłuż tzw. pryzmatów szkliwa.

Typowe objawy próchnicy wtórnej to:

  • plama próchnicowa, z początku biała, potem żółta, a na koniec brązowa, brunatna, zlokalizowana w bezpośrednim sąsiedztwie wypełnienia;
  • przebarwienie brzegów samej plomby;
  • powstanie i poszerzanie szczelin między tkanką zęba a wypełnieniem;
  • wykruszenie części lub utrata całego wypełnienia;

Reklama

Wtórne zapobieganie próchnicy

Zapobieganie próchnicy wtórnej jest trudne. Wszystkie stosowane współcześnie materiały mają swoje wady i ograniczenia. Dotyczy to i amalgamatów i żywic, które niedokładnie przylegają do ubytków, albo mają tendencję do odrywania się od tkanek zęba.

Od stomatologa wymagane jest zatem maksimum precyzji przy opracowaniu i wypełnianiu zęba, ale też spoczywa na nim obowiązek poinformowania pacjenta, jak można zapobiec próchnicy.

Podstawowe działania, to:

  • regularne mycie zębów szczoteczką (najlepiej soniczną) oraz pastą (z fluorem) przynajmniej 2 razy dziennie. Do tego używanie nici dentystycznych do czyszczenie przestrzeni międzyzębowych
  • dieta z niewielką ilością cukrów takich jak glukoza, sacharoza, fruktoza
  • systematyczne wizyty kontrolne u stomatologa (przynajmniej raz na 6 miesięcy)

Co zrobić, gdy profilaktyka próchnicy zębów nie przyniesie rezultatu? Jak wygląda powtórne leczenie tego samego zęba?

Reklama

Leczenie próchnicy wtórnej

Leczenie próchnicy wtórnej polega na usunięciu starego wypełnienia oraz ponownym opracowaniu ubytku, a następnie jego wypełnieniu. Jest to standardowy zabieg, z użyciem wiertła. Może być bolesny, dlatego z reguły wykonywany jest po podaniu miejscowego znieczulenia w zastrzyku.

Należy mieć świadomość, że proces ten w większym stopniu ingeruje w tkankę zęba, aniżeli za pierwszym razem. Obliczono, że wymiana wypełnienia w przypadku próchnicy wtórnej, przeciętnie powoduje zwiększenie zarysu ubytku o ponad pół milimetra (dane: I. Strużycka i inni).

Każdy kolejny tego typu zabieg osłabia więc wydatnie ząb, a powtórzony kilkukrotnie może de facto prowadzić do jego unicestwienia. Dlatego zamiast zadawać pytanie, jak usunąć próchnicę wtórną, lepiej jest zadbać o to, by w ogóle nie miała ona szans się rozwinąć.

Reklama

Reklamacja próchnicy wtórnej

Czy próchnica wtórna podlega reklamacji? Teoretycznie jest możliwe ubieganie się o ponowne opracowanie zęba i założenie wypełnienia, na przykład w sytuacji, gdy dojdzie do wykruszenia lub wypadnięcia plomby – w związku z próchnicą lub bez.

Z reguły stomatologowie uznają takie roszczenia na przestrzeni 1 roku od zabiegu, nawet jeśli z pacjentem nie była spisana żadna umowa dotycząca leczenia (a w większości przypadków nie jest).

Gorzej, jeśli próchnica wystąpi później. Ponieważ w jej patogenezie równie istotne są zaniechania higieniczne oraz błędy dietetyczne leżące po stronie pacjenta, bardzo trudno jest udowodnić, że postępy choroby są związane z niewłaściwym wykonaniem usługi.

Reklamacja u dentysty będzie więc zapewne nieskuteczna. Co nie znaczy, że zęba nie trzeba będzie ponownie – pełnopłatnie – naprawić. Z danych przytaczanych przez I. Strużycką wynika, że:

  • z powodu próchnicy wtórnej wymienia się około procent założonych wypełnień u osób dorosłych i 70 procent u dzieci;
  • ponad 50 procent wszystkich zabiegów stomatologicznych, to wymiana starych plomb na nowe;

Czytaj również

Bibliografia

  • Izabela Strużycka i inni, Próchnica wtórna – wybrane aspekty, Stomatologia po Dyplomie 2015 12
  • Izabela Zieniewska i inni, Aspekt kliniczny, społeczny i ekonomiczny choroby próchnicowej, Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu 4 (49) 2016
Piotr  Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Artykuł napisany przez
Piotr Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Dziennikarz wyróżniony w konkursie "Dziennikarz Medyczny Roku 2023". Autor tysięcy publikacji o tematyce medycznej, ekonomicznej, politycznej i społecznej. Przez 15 lat związany z Dziennikiem Łódzkim i Polska TheTimes. Z wykształcenia socjolog stosunków politycznych, absolwent Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Po godzinach fotografuje, projektuje, maluje, tworzy muzykę.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Zęby i dziąsła
Ekstrakcja ósemki – kiedy należy wykonać zabieg?
Wyrwanie ósemki
Ukruszony ząb – co należy zrobić, gdy dojdzie do urazu?
Jak wygląda ukruszony ząb
Stan zapalny zęba- objawy i przyczyny. Ile trwa zapalenie miazgi i jak uśmierzyć ból?
Kobieta trzyma się za policzek
Podobne artykuły
Mężczyzna z opuchlizną od zęba
Opuchlizna twarzy od zęba - jak się jej pozbyć? Ile czasu schodzi spuchnięte dziąsło i policzek?
Ból dziąsła przy ósemce może utrudniać funkcjonowanie
Co wywołuje ból dziąsła przy ósemce i jak go złagodzić?
Wizualizacja korony porcelanowej
Korona porcelanowa - ceny i kolory. Jak długo może wytrzymać?
Dewitalizacja zęba
Zatrucie zęba - jak wygląda zabieg? Skutki uboczne
Czyszczenie osadu na zębach
Osad na zębach – od kawy, papierosów i nie tylko. Przyczyny, usuwanie

Reklama


Sonda
Sonda redakcyjna
Jakie funkcje Twojego CGM są dla Ciebie najważniejsze?
Touchcare CGM