Najzdrowsze miejsce w internecie

Tiamina (witamina B1) - niedobór, występowanie, dawkowanie i działanie

Stres, duże ilości kawy i herbaty, nadużywanie węglowodanów, alkoholu i palenie papierosów – wszystko to sprawia, że w organizmie może pojawić się niedobór tiaminy. Nie wolno go lekceważyć, bo brak witaminy B1 może doprowadzić do skrajnej awitaminozy, czyli choroby Beri-Beri. Dlatego sprawdź jej występowanie, dawkowanie i działanie.
Produkty zawierające witaminę B1
Źródło: 123RF
Spis treści

Tiamina odkryta przez polskiego naukowca Kazimierza Funka w 1912 roku, jako pierwsza na świecie została nazwana witaminą. Biochemik odkrył ją szukając antidotum na chorobę Beri-Beri (skrajna awitaminoza), gdy wyodrębnił tiaminę z otrębów ryżowych najpierw okazało się, że pomaga ona zwalczać  objawy tej choroby, a potem odkryto jej inne właściwości. Okazało się, że witamina B1 odgrywa istotną rolę w przemianie węglowodanów, dzięki niej organizm może je w prawidłowy sposób spalać. 

Dlatego organizm potrzebuje jej więcej, jeśli w diecie jest dużo węglowodanów. Zapotrzebowanie na witaminę B1 wzrasta także u palaczy, alkoholików, osób pijących duże ilości kawy i herbaty, u osób żyjących w ciągłym stresie i cukrzyków, u których poziom witaminy B1 jest czterokrotnie niższy niż u zdrowych osób.

Witamina B1 działanie

Ale witamina B1 nie tylko reguluje proces spalania węglowodanów, uczestniczy także w wielu innych procesach życiowych. Odgrywa ważną rolę w:

  • przemianie tłuszczów
  • reakcjach metabolicznych,
  • procesach enzymatycznych
  • oddychaniu tkankowym
  • funkcjonowaniu układu naczyniowego i pracy serca
  • funkcjonowaniu układu nerwowego
  • funkcjonowaniu układu hormonalnego
  • procesie wzrostu

Witamina B1 sprawia także, że dzięki tiaminie lepiej goją się rany (dlatego jest pomocna w leczeniu owrzodzeń i stopy cukrzycowej), a ból jest mniej odczuwalny.

Niedobór witaminy B1

Jeśli przestaniemy dostarczać organizmowi witaminy B1 lub pojawią się problemy z jej wchłanianiem (np. u alkoholików) jej zapasy wyczerpią się w ciągu trzech miesięcy. W grupie osób, u który mogą częściej wystąpić niedobory witaminy B1 są:

  • alkoholicy (ograniczona zdolność do wchłaniania tiaminy)
  • kobiety ciężarne
  • dzieci karmione piersią
  • osoby chore na nerki i dializowane
  • pacjenci karmieni dożylnie
  • osoby na diecie z dużą ilością węglowodanów i zbyt małą ilością tiaminy
  • osoby przyjmujące leki moczopędne

Początkowo mogą pojawiać się problemy ze snem, bóle mięśniowe, spadek masy mięśniowej, obrzęki, gorsze samopoczucie i obniżone ciśnienie krwi. Z czasem może wystąpić niechęć do jedzenia a nawet depresja. W skrajnych sytuacjach dochodzi do zmiany degeneracyjne układu nerwowego (może spowodować zanik osłonki mielinowej), konwulsji, a nawet zgonu.

Klinicznym objawem niedoboru witaminy B1 jest choroba Beri-Beri, która charakteryzuje się:

  • zaburzeniami czucia
  • kołataniem serca
  • obrzękami twarzy i całego ciała
  • zanikami pamięci

Choroba beri-beri może występować w trzech postaciach. Gdy pacjent ma postać suchą zmiany są tak duże, że może dojść do paraliżu ciała, w postaci mokrej pacjenta trawi gorączka, ma zaburzenia rytmu serca i widoczne obrzęki. Ostatnia to odmiana niemowlęca i występuje u dzieci karmionych piersią i może objawiać się gorączką, zaburzeniami pracy serca i kłopotami trawiennymi, czasem na skórze występują również odbarwienia.

Nadmiar witaminy B1

Witamina B1 jest rozpuszczalna w wodzie, a jej nadmiar jest wydalany z organizmu wraz z moczem, dlatego tiamina nie kumuluje się w organizmie i bardzo trudno ją przedawkować. Trzeba jednak pamiętać, że witamina B1 jest wrażliwa na wysoką temperaturę, gdy produkty ją zawierające gotowane są w zasadowym środowisku (gdy gotowane są w kwaśnym środowisku rozpad witaminy nie występuje tak szybko).

Długotrwale przyjmowane nadmierne dawki witaminy B1 mogą jedynie wywołać arytmię serca, zawroty głowy i drżenie mięśni.

Witamina B1 występowanie

Witaminę B1 dostarczamy organizmowi z większością produktów, które występują w naszej diecie. Głównym źródłem tiaminy są: mięso, warzywa i produkty zbożowe. Ważne, żeby produkty były pełnoziarniste, bo podczas  oczyszczania produktów zbożowych usuwa się zewnętrzne łuski bogate w tiaminę. Właśnie dlatego niedoborem witaminy B1 byli zagrożeni Azjaci, których dieta w znacznej części wykorzystywała biały ryż.

Najwięcej witaminy B1 w 100 gramach produktu występuje w:

  • wieprzowinie
  • surowej szynce
  • wołowinie
  • mięsie kurczaka i indyka
  • kaszy manny
  • pieczywie żytnim
  • orzechach arachidowych i pistacjowych
  • drożdżach
  • warzywach zielonych
  • roślinach strączkowych
  • podrobach (nerki, wątróbka)
  • ostrygach

Przyjmuje się, że odpowiednia dawka witaminy B1 dla zdrowych kobiety to 1,1 mg witaminy dziennie, a dla mężczyzn około 1,3 mg. W sytuacji skrajnych niedoborów lekarz może zdecydować o podaniu witaminy B1 w jej czystej postaci lub jej aktywnej postaci zwanej pirofosforanem tiaminy. Syntetyczne podawanie witaminy w szybki sposób uzupełnia niedobory i usuwa objawy.

Czytaj też:

Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Artykuł napisany przez
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Od początku związana z dziennikarstwem medycznym. Autorka licznych wywiadów, artykułów oraz reportaży poświęconych zdrowiu i medycynie. Wyróżniona w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2015 przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia. W latach 2009-2010 związana z Gazetą Wyborczą, od 2010 do 2015 roku odpowiadała za dział zdrowie w serwisach i dzienniku „Polska The Times. Dziennik Łódzki”. Od 2016 roku związana z Medme.pl, jako redaktor naczelna portalu i wiceprezes spółki Pharma Partner.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Odżywianie
Przeczytaj artykuł
Niedobór witaminy D3 - objawy, leczenie. Dzieci i dorośli
Uśmiechnięta kobieta trzymająca kapsułkę
Przeczytaj artykuł
Źródła witaminy C – co ma jej najwięcej? Produkty
Pomarańcze to nauralne źródło witaminy C
Przeczytaj artykuł
Najczęstsze objawy niedoboru witamin i składników mineralnych
Podobne artykuły
Produkty spożywcze zawierające dużo żelaza
Produkty bogate w żelazo - które mają go najwięcej?
Kobieta z długimi włosami
Witaminy na włosy – jakie na wypadanie i porost włosów?
Wzór chemiczny D-pantenolu
D-pantenol - działanie i właściwości. Jak i na co stosować?
Duża dawka witaminy D
Przedawkowanie witaminy D u dzieci i dorosłych - czym grozi?
Może to Cię zainteresuje
Owoce dzikiej róży
Olej z dzikiej róży - właściwości. Jak i na co stosować?
Zabieg operacyjnego przeszczepu trzustki
Przeszczep trzustki - czy jest możliwy i ile się czeka?
Widok kominów z fabryk zanieczyszczających powietrze
Zanieczyszczenia powietrza - źródła. Jaki wpływ na zdrowie?
Felinoterapeutka ze swoim kotem
Felinoterapia - czym jest terapia z kotem i komu może pomóc?

Walcz z napięciem nerwowym! 🤬
Kliknij tutaj