Przyczyny niedoboru witaminy D
Witamina D3 nie bez powodu nazywana jest witaminą „słoneczną”, dlatego główną przyczyną jej niedoboru jest niedostateczna ekspozycja na światło słoneczne.
Na niedobór witaminy D3 wpływać mogą również niektóre choroby:
- wątroby,
- nerek,
stany zapalne, zaburzenia wchłaniania lub aktywacji witaminy D oraz przyjmowanie konkretnych leków. Chociaż pozyskiwanie witaminy D3 z pożywienia jest mniejsze niż z promieniowania słonecznego, to warto również zwrócić uwagę na dietę i uzupełniać niedobory jedząc ryby, sery, jaja, czy mleko.
Niedobór witaminy D3 jest niezaprzeczalnie niekorzystny dla ludzkiego organizmu. Witamina D należy do steroidowych organicznych związków chemicznych, której podstawowym zadaniem jest regulacja i kontrola stężenia wapnia i fosforu we krwi oraz wspomaganie pracy układu krążenia. Tym samym, witamina D jest odpowiedzialna za prawidłowy rozwój i mineralizację kości. Kluczowe znaczenie odgrywają dwie formy witaminy D:
- witamina D2 (ergokalcyferol) - naturalnie występujący w organizmach roślinnych/drożdżach;
- witamina D3 (cholekalcyferol) - naturalnie występujący w organizmach zwierzęcych.
Witamina D3 syntetyzowana jest w głębszych warstwach skóry, w wyniku ekspozycji ciała na promieniowanie słoneczne (promieniowanie ultrafioletowe) lub w mniejszym stopniu z pożywienia. Obie postacie witaminy D, zarówno witamina D2, jak i witamina D3 podlegają w organizmie człowieka przemianom do związków, których działanie przypomina funkcje hormonów. Ale to witamina D3 ma kluczowe znaczenie dla zdrowia człowieka, bowiem jest zdecydowanie bardziej skuteczna w podwyższaniu poziomu witaminy D w organizmie, niż witamina D2.
Zbyt niski poziom witaminy D3 powoduje występowanie wielu chorób przewlekłych, mogą to być:
- dolegliwości serca,
- schorzenia związane z pogorszeniem stanu kości,
- oraz choroby autoimmunologiczne.
Naukowcy z Uniwersytetu Ulster (Wielka Brytania) udowodnili, że niedostatek witaminy D jest przyczyną nieprawidłowego funkcjonowania systemu immunologicznego.
W konsekwencji osoby o niskim stężeniu witaminy D we krwi m.in. szybciej wchłaniają z powietrza trujący ołów. W przypadku niedostatecznej ilości witaminy D pojawiają się bóle kostne i mięśniowe. U dzieci może to prowadzić do rozwoju krzywicy, a u dorosłych osteoporozy. Kości stają się bardziej podatne na złamania i uszkodzenia mechaniczne. Osłabieniu komórek mięśniowych towarzyszą bolesne skurcze. Obniżony poziom witaminy D w znacznym stopniu przyśpiesza także proces starzenia.
Reklama
Objawy niedoboru witaminy D3
Witamina D to jedna z niewielu witamin, której źródłem jest nie tylko pożywienie. Organizm potrafi wytwarzać ją sam. Nazywana jest witaminą słoneczną, ponieważ w największych ilościach produkowana jest w skórze pod wpływem promieni słonecznych. W naszej strefie geograficznej możemy w ten sposób pozyskiwać witaminę D w miesiącach od kwietnia do września.
W pozostałym okresie jej synteza jest minimalna, dlatego szczególnie w miesiącach jesienno-zimowych powinniśmy zadbać o odpowiednią suplementację. W tym czasie nasz układ odpornościowy jest bardziej osłabiony, a to z kolei przyczynia się do częstszych zachorowań. Inne objawy ostrzegawcze przy braku witaminy D to:
- chroniczne przemęczenie,
- stany poirytowania,
- dolegliwości nerwicowe,
- bezsenność,
- nastroje depresji psychicznej,
- krótkowzroczność,
- wypadanie zębów.
Objawy braku witaminy D u dorosłych
Niedobór witaminy D3 u dorosłych objawia się przede wszystkim dość boleśnie w obrębie układu kostnego, ale również w obszarze całego organizmu. Skutkami niedoboru witaminy D3 u dorosłych stają się:
- osteomalacja - rozmiękczanie kości;
- osteoporoza - zrzeszotnienie kości;
- łamliwość kości;
- zwyrodnienia w obrębie układu kostnego;
- zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego;
- dolegliwości ze strony mięśni;
- osłabienie organizmu;
- spadek odporności;
- stany zapalne skóry;
- zwiększona podatność na próchnicę, choroby przyzębia, wypadanie zębów;
- pogorszenie słuchu;
- zapalenie spojówek;
- podwyższone ciśnienie tętnicze krwi.
Ponadto niedobór witaminy D3 zwiększa ryzyko chorób autoimmunologicznych, przede wszystkim cukrzycy, choroby Leśniowskiego-Crohna, nowotworu pęcherza moczowego, piersi, jelita grubego, okrężnicy i jajnika. Niedobór witaminy D3 może również prowadzi do chorób serca. Z badań wynika, iż niższe stężenie witaminy D3 w surowicy krwi można zaobserwować u osób cierpiących na stwardnienie rozsiane i chorobę Parkinsona.
Zanim pojawią się konkretne schorzenia, warto zwrócić uwagę na nietypowe objawy niedoboru witaminy D3, które mogą być sygnałem zbyt niskiego poziomu tej witaminy. Należą do nich:
- bóle mięśni;
- skurcze mięśni;
- ogólne osłabienie;
- problemy ze snem;
- bóle stawów;
- stan permanentnego zmęczenia;
- bóle głowy;
- przygnębienie, ze samopoczucie psychiczne;
- trudności z koncentracją;
- podatność na alergie;
- częste przeziębienia i infekcje.
Niedobór witaminy D3 u dzieci
Niedobór witaminy D3 ma negatywny wpływ na stan układu kostnego, dlatego tak istotne jest dbanie o odpowiedni poziom witaminy D3 u dzieci w fazie wzrostu. Witamina D wspomaga prawidłowy rozwój organizmu od najmłodszych lat. Przede wszystkim odgrywa kluczową rolę we wchłanianiu wapnia, potrzebnego do rozwoju zdrowych, mocnych kości i zębów. Odpowiedni poziom witaminy D3 chroni dziecięce kości przed łamliwością a zęby przed próchnicą i mikrourazami. Niedobór witaminy D3 u dzieci może prowadzić do rozwoju krzywicy oraz słabości mięśni.
Niedobór witaminy D3 u niemowląt może się objawiać nadmiernie płaską główką z tyłu i wypukłymi guzami na czole. Ponadto opóźnia się proces zrastania ciemiączka. Niedobór witaminy D3 u małych dzieci może skutkować wspomnianą już wcześniej krzywicą, a słabość mięśni objawia się pod postacią tzw. żabiego brzuszka, który podczas leżenia na plecach sprawia wrażenie jakby rozlewał się na boki.
Objawy niedoboru witaminy D3 u niemowląt i małych dzieci to m.in.:
- krzywica,
- spowolnienie wzrostu,
- opóźnione ząbkowanie,
- słabość mięśni bądź nadmierne napięcie mięśniowe,
- nerwowość,
- spadek odporności i częstsze infekcje dróg oddechowych,
- możliwe zaparcia.
Niedobór witaminy D3 u dzieci może również prowadzić do chorób autoimmunologicznych, cukrzycy, spadku odporności, czy przyczynić się do rozwoju niektórych nowotworów.
Jakie są skutki niedoboru witaminy D3?
Brak witaminy D3 w organizmie skutkuje też złym nastrojem, brakiem energii oraz problemami z koncentracją, zarówno dorośli jak i dzieci skarżą się na trudności w nauce i pracy. Czujemy się permanentnie zmęczeni, ospali i apatyczni. Mamy mniejszą motywację do podejmowania jakichkolwiek aktywności, a przez to z większym pesymizmem patrzymy w przyszłość.
W przypadku wystąpienia objawów niedoboru witaminy D3 trzeba skutecznie uzupełniać poziom „słonecznej witaminy” w organizmie. Wszyscy jesteśmy w takim samym stopniu narażeniu na niedobór, dlatego w miarę możliwości powinniśmy kontrolować poziom witamin we krwi. Osoby przebywające stale w zamkniętych pomieszczeniach, powinny szczególnie pamiętać o sprawdzaniu zawartości i pokrywaniu swojego zapotrzebowania na tą ważną substancję.
Do poważniejszych skutków niedoboru witaminy D3 można zaliczyć choroby układu kostnego, dolegliwości w obrębie mięśni, dolegliwości sercowe, stany depresyjne, podatność na choroby immunologiczne i niektóre nowotwory.
Reklama
Jak szybko uzupełnić niedobór witaminy D3?
Leczenie niedoboru witaminy D3 uzależnione jest od konkretnego przypadku, w tym poziomu witaminy w organizmie, przyczyny niedoboru i wieku pacjenta. W celu uzupełnienia niedoborów witaminy D3 w organizmie zaleca się przede wszystkim:
- zwiększenie ekspozycji na światło słoneczne - w miarę możliwości i z zachowaniem zasad bezpieczeństwa;
- wzbogacenie diety o produkty bogate w witaminę D3;
- w niektórych przypadkach suplementację preparatami zawierającymi witaminę D3.
