Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗

Refluks żołądka i przełyku u dzieci - przyczyny, leczenie

Choroba refluksowa przełyku u dzieci polega na wstecznym zarzucaniu pokarmu z żołądka do przełyku. Jeśli dodatkowo pojawią się biegunki, spadek wagi, zaburzenia połykania, anemia oraz dolegliwości ze strony układu oddechowego należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Zobacz jakie są przyczyny, objawy i sposoby leczenia.
Smutne dziecko siedzące na krzesełku
Źródło: 123RF
Spis treści

Refluks żołądkowo-przełykowy to wsteczne zarzucanie pokarmu z żołądka do przełyku. Należy odróżnić od niego ulewanie, które jest mimowolnym (biernym) cofaniem się połkniętego pokarmu do jamy ustnej i na zewnątrz.

  • Refluks żołądkowo-przełykowy - to wsteczne zarzucanie pokarmu z żołądka do przełyku.
  • Ulewania – to mimowolne (bierne) cofanie się połkniętego pokarmu do jamy ustnej i na zewnątrz. W odróżnieniu od wymiotów, które są czynnością odruchową, aktywną, ulewania są zjawiskiem biernym. Występują u 50% niemowląt między 2 a 8 miesiącem życia, ze szczytem występowania w wieku 3-4 miesięcy. Są zjawiskiem fizjologicznym, przemijającym, charakterystycznym dla tej grupy wiekowej ze względu na istnienie u niemowląt predyspozycji anatomicznych i czynnościowych.
  • Regurgitacje – mimowolne cofanie się połkniętego pokarmu do jamy ustnej. Są zewnętrznym objawem refluksu żołądkowo-przełykowego.

Reklama

Refluks żołądkowo-przełykowy u dzieci - przyczyny

  • krótki przełyk o małej pojemności,
  • spożywanie dużych objętości płynnego pokarmu (mniejsza niż w późniejszym wieku podatność żołądka na rozciąganie),
  • nierozwinięte w pełni mechanizmy antyrefluksowe – zapobiegające cofaniu się pokarmu do przełyku (krótszy odcinek śródbrzuszny przełyku).

Reklama

Refluks żołądkowo-przełykowy - objawy

Jeśli u dziecka nie stwierdza się niepokojących objawów, takich jak:

  • brak przyrostu masy ciała,
  • zmniejszenie masy ciała
  • anemia

to jest to powszechny, przemijający refluks żołądkowo-przełykowy. Nie powinien budzić niepokoju rodziców. Jeśli jednak rodzice zaobserwują, że dziecko słabo przybiera na wadze (niechęć do jedzenia) lub zaobserwują objawy z układu oddechowego:

  • nawracające zapalenia oskrzeli,
  • przewlekły kaszel,
  • epizody bezdechów,

wtedy konieczna jest pilna konsultacja i leczenie farmakologiczne dziecka.

Objawy niepokojące (alarmujące) u dzieci wymiotujących/ ulewających:

  • nagły początek wymiotów,
  • wymioty chlustające,
  • wymioty pojawiające się po raz pierwszy po 6 miesiącu życia,
  • żółć w treści wymiotnej,
  • krew w treści wymiotnej,
  • zaburzenia połykania,
  • ALTE (objawy zagrażające życiu),
  • zahamowanie rozwoju somatycznego,
  • niedobory masy ciała i wzrostu,
  • osłabienie,
  • nadmierna drażliwość,
  • gorączka,
  • biegunka,
  • zaparcia, zatrzymanie oddawania stolca,
  • drgawki,
  • ból głowy,
  • zaburzenia oddechu, bezdechy,
  • obecność objawów oponowych.

U dzieci starszych mechanizmy antyrefluksowe są wystarczająco dojrzałe, dziecko zjada mniejsze objętościowo posiłki w przeliczeniu na masę ciała niż niemowlę, a pionizacja postawy sprzyja lepszemu oczyszczaniu przełyku. U tych dzieci nie ma już przemijającego refluksu.

Mogą pojawić się jawne objawy:

  • wymioty,
  • ulewania,
  • ból lub pieczenie w klatce piersiowej.

Reklama

Refluks żołądkowo-przełykowy u dzieci - diagnoza

Podczas wizyty u lekarza należy przedstawić dokładnie sposób karmienia dziecka (jak często, jakie objętości) i postępowanie z nim po jedzeniu. Rozpoznanie ustala się na podstawie wywiadu oraz badań dodatkowych:

  • 24-godzinnej pH-metrii (wykrywa refluks „kwaśny”) – obecnie jest podstawowym badaniem stosowanym w wykrywaniu patologicznego refluksu żołądkowo-przełykowego,
  • Gastroskopię połączona z biopsją stosuje się u pacjentów z podejrzeniem powikłań miejscowych refluksu – umożliwia obejrzenie zmian w przełyku oraz pobranie wycinków błony śluzowej do badania histologicznego w celu oceny stopnia nasilenia stanu zapalnego,
  • Impedancja przełykowa jest nową metodą pomocną w ocenie refluksu żołądkowo-przełykowego - umożliwia pomiar refluksu „kwaśnego” i ”nie-kwaśnego” - z pH > 4.

Gdy choroba refluksowa przebiega skrycie, a objawy są nietypowe (nawracające zapalenia oskrzeli, płuc, astma oskrzelowa), wtedy dziecko wymaga przebadania w specjalistycznym ośrodku, który dysponuje właściwą aparaturą i doświadczeniem koniecznym dla przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki.

W zależności od potrzeb lekarz zaleci badania:

  • radiologiczne,
  • pHmetrię,
  • endoskopię,
  • scyntygrafię,
  • manometrię.

Reklama

Refluks żołądkowo-przełykowy u dzieci - karmienie

W przypadku niepowikłanych ulewań u niemowląt zaleca się postępowanie niefarmakologiczne w postaci modyfikacji karmień – zwiększenie liczby posiłków w ciągu doby ze zmniejszeniem ich objętości:

  1. U dzieci przekarmianych, u których ulewanie może wynikać z nadmiernej objętości karmień, powinno się zmniejszyć objętość karmień,
  2. U dziecka z podejrzeniem alergii na białka mleka krowiego oraz u każdego niemowlęcia z uporczywymi ulewaniami lekarz zaleci dietę eliminacyjną z wykluczeniem białek mleka krowiego u kobiety karmiącej piersią,
  3. U niemowlat karmionych sztucznie - zastosowanie hydrolizatów serwatkowych lub kazeinowych (na okres próbny: 1-2 tygodni). Poprawa po ich zastosowaniu wskazuje, że ulewania były objawem alergii na białka mleka krowiego.
  • jeśli ulewania występują sporadycznie i nie wzbudzają niepokoju u rodziców, nie ma wskazań do stosowania mieszanek AR (mleko sztuczne przeciw regurgitacjom),
  • jeśli ulewania są częste i obfite można włączyć mieszanki AR,
  • terapię ułożeniową – rodzice powinni unikać sadzania dziecka przez około godzinę po jedzeniu:
  • układać niemowlę na lewym boku zabezpieczając je przed przewróceniem się na brzuch – pozycja ta zmniejsza częstość ulewań. 

Mieszanki AR – są to mieszanki mleczne zawierające substancje zagęszczające. Zmniejszają one częstość ulewań i objętość cofającego się pokarmu podczas refluksu. Ze względu na większą kaloryczność można podać dziecku mniejsze objętości pokarmu, które pokryją jego zapotrzebowanie kaloryczne.

Zarówno preparaty zawierające skrobię ryżową jak i mączkę chleba świętojańskiego można podać niemowlętom już od 1 miesiąca życia. Są dobrze tolerowane.

W przypadku nasilonych ulewań, gdy brak innych powikłań i dziecko prawidłowo przybiera na wadze nie ma wskazań do zaprzestania karmienia piersią i wcześniejszego wprowadzenia mieszanek AR. Są one korzystne u dzieci, które słabo przybierają na wadze lub zmniejszają masę ciała.

Reklama

Refluks żołądkowo-przełykowy u dzieci - leczenie

W przypadku wystąpienia powikłań refluksu stwierdza się u dziecka chorobę refluksową przełyku, która wymaga leczenia farmakologicznego.

Oprócz wyżej opisanego postępowania niefarmakologicznego lekarz zaleci lek z grupy prokinetyków – najskuteczniejszy cisapryd. W przypadku zmian zapalnych w przełyku lub zmian w układzie oddechowym – inhibitory pompy protonowej. Prokinetyki usprawnią perystaltykę, przesuwanie treści pokarmowej do dalszych odcinków przewodu pokarmowego, a inhibitory pompy protonowej zmniejszają kwaśność soku żołądkowego, a tym samym ograniczają niekorzystny wpływ kwaśnego refluksu

Postępowanie diagnostyczne i leczenie choroby refluksowej u dzieci powyżej 2 roku życia jest zbliżony do stosowanego u ludzi dorosłych. Obejmuje ono stopniowe wzmacnianie kuracji (tzw. terapia step-up), w której zaczyna się od zmiany stylu życia (odpowiednia dieta, rezygnacja z używek, z późnych posiłków, wyższe ułożenie podczas snu itp.), a następnie wprowadza się leki zobojętniające, prokinetyki, inhibitory pompy protonowej.

Stosuje się też „terapię schodzącą” (step down), w której, po wstępnym rozpoznaniu choroby refluksowej, kuracje rozpoczyna się od mocnych środków takich jak PPI(inhibitory pompy protonowej) prowadząc ją przez okres 2 do 4 tygodni. Brak poprawy jest sygnałem do przeprowadzenia dalszej diagnostyki (najczęściej wykonanie endoskopii) i modyfikacji leczenia w zależności od stwierdzonych zmian.

W przypadku niepowodzenia leczenia farmakologicznego stosuje się leczenie chirurgiczne. U dzieci starszych częściej niż u niemowląt zachodzi konieczność przeprowadzenia operacji antyrefluksowej. Zabiegi te wykonywane są również metodą laparoskopową.

Reklama

Refluks żołądkowo-przełykowy - powikłania

Wyżej wymienione objawy są powikłaniami pozaprzełykowymi refluksu i świadczą o jego patologicznym charakterze.

 Powikłania pozaprzełykowe są częstsze w wieku niemowlęcym niż powikłania miejscowe, takie jak:

  • stan zapalny błony śluzowej przełyku,
  • owrzodzenia,
  • zwężenia.

Czytaj również

Bibliografia

  • .,Częste problemy w praktyce pediatrycznej. Medycyna Praktyczna Pediatria,wydanie specjalne 3,,2009
  • Dobrzańska A., Ryżko J.,Pediatria,Urban&Partner,2004
  • .,Poradnik Pediatry 2008,,
Joanna Kosielska
Autoryzacja medyczna
Joanna Kosielska
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Choroby i zaburzenia u dzieci
Jakie mogą być przyczyny wysypki na nogach u dzieci?
Dziecko z czerwonymi krostkami na nogach
Szkarlatyna (płonica) u dzieci i dorosłych - objawy i leczenie
Tabletki na dłoni, która jest w czerwonych krostach
Zespół Retta - jakie ma objawy?
Dziecko z zespołem Retta
Podobne artykuły
Wyraz ADHD napisany krędą na tablicy
ADHD - objawy, diagnoza, leczenie i terapia
Dziecko drapie się po rękach
Świerzb u dzieci – jakie są pierwsze objawy choroby oraz jak ją wyleczyć?
Dziecko obgryzające paznokcie w trakcie leżenia na łóżku
Obgryzanie paznokci u dzieci - przyczyny i domowe sposoby. Co pomaga?
Dziecko piszące długopisem w zeszycie
Dysortografia - co to jest i jak się objawia? Rozpoznanie i ćwiczenia

Reklama


Czym się różni odporność swoista od nieswoistej?
Sprawdź!