Co to jest androstendion?
Androstendion jest to hormon należący do grupy androgenów, które występują zarówno u mężczyzn, jak i kobiet, ale w znacznie mniejszej ilości. Hormon androstendion u mężczyzn jest produkowany przez część siatkowatą kory nadnerczy, a u kobiet dodatkowo przez jajniki.
Dlaczego androstendion jest tak istotny dla organizmu? Bo wpływa na prawidłowy rozwój cech płciowych, biorący udział w wytwarzaniu innych hormonów - testosteronu i dihydrotestosteronu.
Podwyższony androstendion u kobiet odpowiedzialny jest za męskie cechy płciowe, takie jak nadmierne owłosienie, łysienie czy nadmierne umięśnienie ciała. Może on mieć też związek z zespołem policystycznych jajników, a nawet chorobą nowotworową.
Badanie androstendion - kiedy badać jego poziom?
Wskazaniem do sprawdzenia poziomu androstendionu są wszelkie nieprawidłowości związane z pracą kory nadnerczy, jajników czy jąder. Objawy takie jak: nadmierne owłosienie, szybki rozrost włosów, trądzik, ochrypły włos czy problemy z miesiączką, również mogą być związane z nieprawidłowym poziomem androstendionu.
Lekarze, oprócz samego androstendionu, zlecają równoległe oznaczenie poziomu innych hormonów, w tym m.in. testosteronu.
Badanie poziomu androstendionu odbywa się poprzez pobranie krwi od pacjenta z żyły łokciowej. Do pobrania krwi na androstendion nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Pacjent nie musi, ale żeby wynik badania był jak najbardziej miarodajny, powinien być na czczo. Dodatkowo test najlepiej wykonać rano, kiedy poziomy hormonów są najwyższe.
Badanie na androstendion u kobiet zaleca się przeprowadzić na tydzień przed miesiączką lub tuż po niej. Dzień cyklu miesiączkowego pacjentki jest istotny przy tym badaniu, ponieważ androstendion może mieć nieco inne stężenie w poszczególnych fazach cyklu.
Dlatego kobieta tuż przed badaniem powinna poinformować osobę pobierającą krew, w którym dniu cyklu jest obecnie.
Normy androstendionu
Norma androstendionu różni się ze względu na wiek i płeć pacjenta. Standardowo u mężczyzn androstendion powinien mieścić się w granicach 80-280 ng/Dl (0,8 ng/ml - 2,8 ng/ml).
Androstendion u kobiet jest uzależniony od wieku. Norma dla poziomu tego hormonu powinna wynosić:
- u dziewczynek do 10. roku życia: 8-50 ng/dL (0,08 ng/ml – 0,5 ng/ml),
- u dziewczynek i nastolatek od 10. do 17. roku życia: 8-240 ng/dL (0,08 ng/ml - 2,4 ng/ml),
- u kobiet od 17. roku życia do menopauzy: 75-205 ng/dL (0,75 ng/ml - 2,05 ng/ml),
- u kobiet po menopauzie: poniżej 10 ng/dL (<0,01 ng/ml).
Podwyższony androstendion - co oznacza, jak wygląda leczenie?
Podwyższony androstendion może być przyczyną różnych dolegliwości i chorób, szczególnie u kobiet. Nadmiar tego hormonu może objawiać się u nich męskimi cechami płciowymi. Pacjentka może mieć owłosienie w miejscach, gdzie normalnie ono nie występuje (hirsutyzm), jak również niski, męski głos. Mogą u niej wystąpić zaburzenia miesiączkowania, a także maskulinizacja, czyli męska sylwetka i silny rozwój mięśni.
Zbyt wysoki poziom androstendionu może mieć związek z zespołem policystycznych jajników. To poważna dysfunkcja jajników, która prowadzi do niepłodności, poronień i bardzo często do otyłości. Ponadto podwyższony androstendion może oznaczać chorobę nowotworową, u mężczyzn np. raka jąder.
Androstendion podwyższony może być także efektem stosowania dopingu. Dlatego też jego poziom nierzadko sprawdzany jest u sportowców.
Jak obniżyć podwyższony androstendion? Leczenie zbyt wysokiego androstendionu zależy od stanu klinicznego pacjenta. Jeśli jest to kobieta, u której występują nieregularne miesiączki lub nie ma ich wcale, lekarz może zalecić przyjmowanie progesteronu w formie doustnej antykoncepcji.
Jeśli u pacjentki stwierdzono wysoki androstendion oraz zespół policystycznych jajników, a leczenie nie przyniosło poprawy zdrowia, konieczny może być zabieg operacyjny. Obecnie wykonuje się operacje dwie metodami - laparoskopii, czyli mniej inwazyjną, oraz laparotomii, czyli z otwarciem powłok brzusznych.
Jeśli przyczyną podwyższonego androstendionu jest wrodzony przerost nadnerczy, lekarz prawdopodobnie przepisze leki z grupy glikokortykoidów. Walkę z nadmiernym owłosieniem również wesprzeć można farmakologicznie, podając leki zmniejszające aktywność androgenów w mieszkach włosowych.
Wysoki androstendion ma też wpływ wypadanie włosów. Paradoksalnie oprócz objawu nadmiernego owłosienia u kobiet z podwyższonym androstendionem może występować także łysienie skroniowe.
Niski poziom androstendionu - o czym świadczy?
Jeśli wynik badania jest poniżej normy świadczy to o niskim poziomie androstendionu w organizmie. Typowe objawy tego stanu to: zmęczenie, osłabienie i brak apetytu.
Niski poziom tego hormonu mają także osoby z anemią sierpowatą, której objawy to m.in. bladość skóry i błon śluzowych, osłabienie odporności, częste infekcje, zapalenia stawów, owrzodzenia czy zaburzenia wzrostu.
Niski androstendion dotyczy także kobiet z zatrzymaniem czynności jajników, które objawia się brakiem miesiączki i uderzeniami gorąca.
Androstendion - cena
Badanie androstendionu można wykonać prawie w każdym punkcie diagnostyczno-laboratoryjnym. Badanie nie jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, więc trzeba za nie zapłacić z własnych pieniędzy.
Ile kosztuje badanie androstendionu prywatnie? Jest to uzależnione od konkretnej placówki, ale cena badania wynosi od 40 do 55 złotych.
