Zmiany w programie Profilaktyka 40 PLUS. Co nowego w 2024 roku? Sprawdź❗
Zmiany w programie Profilaktyka 40 PLUS. Co nowego w 2024 roku? Sprawdź❗
Zmiany w programie Profilaktyka 40 PLUS. Co nowego w 2024 roku? Sprawdź❗

Blaszka miażdżycowa - jak powstaje i co powoduje?

Blaszka miażdżycowa powstaje w naczyniach krwionośnych wskutek odkładania się cholesterolu. Z czasem światło naczynia staje się coraz mniejsze, utrudniając swobodny przepływ krwi, w konsekwencji czego może dojść do zawału serca. Czynniki, które zwiększają ryzyko miażdżycy to nadwaga, zła dieta, brak ruchu i palenie papierosów.
Blaszka miażdżycowa w układzie krwionośnym
Źródło: 123RF
Spis treści

Jeszcze w latach 50. ubiegłego wieku sądzono, że rozwój miażdżycy i odkładanie się w naczyniach tzw. blaszki miażdżycowej jest naturalną konsekwencją starzenia się organizmu, któremu nie można zapobiec. Dziś wiadomo, że wpływ na to, czy miażdżyca się rozwinie ma w dużym stopniu sposób naszego życia. Głównymi czynnikami wspomagającymi rozwój blaszki miażdżycowej jest nieprawidłowe stężenie cholesterolu i trójglicerydów.

Komórki zapalne oraz cholesterol gromadzą się w ścianie naczynia, tworząc blaszkę miażdżycową. Z czasem prowadzi to do zwężenia światła tętnicy lub nawet jego zamknięcia. Uwapnione blaszki miażdżycowe stanowią zagrożenie dla życia pacjenta. Najczęstszym powikłaniem miażdżycy jest zawał serca, który każdego roku zdarza się u 100 tys. pacjentów.

Reklama

Jak powstaje blaszka miażdżycowa?

Blaszka miażdżycowa powstaje w różnych naczyniach pod wpływem odkładających się złogów tłuszczowych, które włóknieją, wapnieją i zatykają tętnice. Może to utrudniać przepływ krwi m.in. w tętnicach wieńcowych, naczyniach krwionośnych nóg, tętnicach nerkowych, naczyniach mózgu, aorcie.

Blaszka zaczyna odkładać się już około 20. roku życia. Jeśli zwężenie światła naczynia jest mniejsze niż 50 procent, pacjent nie odczuwa żadnych dolegliwości, bo krew swobodnie przepływa. Choroba w tym stadium jest wykrywana raczej przypadkowo, przy okazji np. badań kontrolnych.

Niepokojące objawy (nadmierne męczenie się przy wysiłku fizycznym, bólu w klatce piersiowej, zapominanie, brak koncentracji) pojawiają się dopiero, gdy średnica światła naczynia jest zajęta przez blaszkę miażdżycową powyżej 50 procent. Do zwężenia krytycznego dochodzi, gdy blaszka miażdżycowa obejmuje poniżej 80 procent średnicy światła naczynia. Przekroczenie tej granicy grozi zawałem serca i całkowitym zamknięciem się naczynia.

Reklama

Blaszka miażdżycowa - co ją wywołuje

Głównymi czynnikami rozrastania się blaszki miażdżycowej jest zbyt duże stężenie tzw. złego cholesterolu (LDL), zbyt małe stężenie tzw. dobrego cholesterolu (HDL), a także nieprawidłowy poziom trójglicerydów. Złe wyniki lipidogramu mają najczęściej osoby, które nie prowadzą zdrowego stylu życia, pasjonaci kanapowego sposobu życia, którzy stronią od regularnej aktywności fizycznej, a ich dieta jest bogata w tłuszcze zwierzęce i produkty wysoko przetworzone. Do rozwoju blaszki miażdżycowej przyczyniają się błędy żywieniowe, między innymi takie jak:

●      niedobór błonnika

●      zbyt duża ilość spożywanego cholesterolu – powyżej 300 mg w ciągu doby

●      zbyt dużo tłuszczów w diecie

●      zawartość cukrów prostych powyżej 10 proc.

●      zbyt energetyczna dieta

●      niedobór witamin A, C, E, beta-karotenu

●      niedobór żelaza, miedzi, magnezu, selenu, chromu

Do rozrostu blaszki miażdżycowej dochodzi jednak także w wyniku czynników genetycznych, gdy choroba niedokrwienna serca pojawia się u krewnych pierwszego stopnia, a także

kiedy u chorego występuje otyłość, cukrzyca, przerost lewej komory serca, białkomocz, upośledzona jest tolerancja glukozy, występuje nadciśnienie tętnicze i choroba alkoholowa. Czynnikiem rozwoju blaszki miażdżycowej jest także wiek powyżej 45 lat dla mężczyzn i ponad 55 lat kobiet. Warto jednak pamiętać, że u panów miażdżyca występuje nawet 3-4 razy częściej niż pań.

Sprawdź też, co to jest: Cholesterol całkowity

Reklama

Blaszki miażdżycowe w aorcie brzusznej

Coraz więcej pacjentów zgłasza się do lekarzy z objawami miażdżycy aorty brzusznej.  Głównymi symptomami zwężania się ścian aorty brzusznej jest ból brzucha, który nie znika po zastosowaniu środków przeciwbólowych, uczucie duszności, nudności i wymioty, biegunka, wzdęcia.

Objawów tych nie wolno lekceważyć, gdyż może się okazać, że wskazują one nie tylko na samą miażdżycę aorty brzusznej, ale na jeszcze groźniejszego tętniaka aorty, który przy pęknięciu stanowi zagrożenie życia dla pacjenta.

Reklama

Blaszki miażdżycowe w tętnicach szyjnych

Tętnice szyjne mają kluczowe znaczenie dla ukrwienia mózgu, dlatego tak niebezpieczna jest miażdżyca tętnic szyjnych. Komórki nerwowe w mózgu bez odpowiedniej ilości tlenu i glukozy zaczynają gorzej funkcjonować, a w dłuższej perspektywie obumierają.

Blaszki miażdżycowe w tętnicach szyjnych zazwyczaj tworzą się w początkowym odcinku tętnicy szyjnej wewnętrznej, zaraz za miejscem podziału tętnicy szyjnej wspólnej. Zamykające się stopniowo światło naczynia powoduje, że coraz mniej krwi dociera do mózgu. Jeśli blaszka miażdżycowa jest stabilna dopływ krwi jest ograniczony w sposób powolny. Gorzej, gdy mamy do czynienia z niestabilną blaszką miażdżycową, która po oderwaniu się od ściany naczynia grozi gwałtownym zatorem. Niedrożność tętnic szyjnych jest częstą przyczyną udarów mózgu (szacuje się, że w 30-40 proc.).

Reklama

Rozpuszczanie blaszek miażdżycowych

W Polsce działa kilkadziesiąt poradni, które oferują rozpuszczanie blaszki miażdżycowej tzw. metodą chelatacji, która polega na podaniu choremu kroplówki z substancją zwaną EDTA (kwas wersetowy). Według zwolenników tej metody EDTA absorbując wapń powoduje rozpad płytek miażdżycowych i powiększenie światła naczyń. Terapia nie jest tania, bo trzeba za nią zapłacić około 5 tys. zł. Czy warto? Zdaniem Naczelnej Izby Lekarskiej absolutnie nie, bo metoda ta nie jest przez nią oficjalnie zaakceptowana jako sposób leczenia miażdżycy. Zdaniem większości lekarzy metoda jest nieskuteczna i pozbawiona naukowych podstaw.

Reklama

Jak usunąć blaszki miażdżycowe?

W leczeniu miażdżycy wykorzystuje się leki obniżające poziom złego cholesterolu we krwi (np. niacyny), statyny, które zmniejszają produkcję cholesterolu w organizmie, fibraty, które ograniczają syntezę tłuszczów w organizmie.  Stosuje się także leki o charakterze przeciwzapalnym, np. kwas acetylosalicylowy.

Reklama

Blaszki miażdżycowe w tętnicach szyjnych - dieta

Dieta przy rozpoznanej miażdżycy, niezależnie od tego, czy nadmiar blaszki miażdżycowej znajduje się w tętnicach szyjnych, czy w innych naczyniach układu krwionośnego, powinna być taka sama, a jej głównym założeniem powinno być zastąpienie niezdrowych zwierzęcych tłuszczów zdrowymi tłuszczami roślinnymi.  Z diety trzeba wyeliminować lub znacznie ograniczyć:

●      masło

●      tłuste mięsa

●      smalec i inne tłuszcze zwierzęce

●      żółte sery

●      cukier i słodkie przetwory

●      białe pieczywo

●      masło kakaowe

●      olej kokosowy i palmowy.

W codziennej diecie powinny się za to znaleźć:

●      świeże warzywa i owoce

●      chudy drób

●      ryby morskie

●      chude przetwory mleczne i jajka

●      wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3

●      kwasy tłuszczowe omega-6

Warto też sięgnąć po produkty bogate we flawonoidy, które mają właściwości antymiażdżycowe, do których zaliczamy grejpfruty, cebulę, karczochy, czerwone winogrona, czarną i zieloną herbata, pomidory, kakao, czekolada i głóg.

Czytaj również
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Artykuł napisany przez
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Od początku związana z dziennikarstwem medycznym. Autorka licznych wywiadów, artykułów oraz reportaży poświęconych zdrowiu i medycynie. Wyróżniona w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2015 przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia. W latach 2009-2010 związana z Gazetą Wyborczą, od 2010 do 2015 roku odpowiadała za dział zdrowie w serwisach i dzienniku „Polska The Times. Dziennik Łódzki”. Od 2016 roku związana z Medme.pl, jako redaktor naczelna portalu i wiceprezes spółki Pharma Partner.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Choroby układu krążenia
Nerwica serca - co ją wywołuje i jak się objawia? Sprawdź, jak leczyć to zaburzenie nerwicowe
Nerwica lękowa
Hiperamonemia - czym skutkuje nadmiar amoniaku we krwi i jak go leczyć?
Próbki krwi w laboratorium
Hiperkalcemia - objawy, przyczyny. Jak leczyć?
Picie mleka przy hiperkalcemia
Podobne artykuły
Mężczyzna w czasie badania serca
Arytmia serca – przyczyny, objawy oraz leczenie
Mężczyzna podczas zapaści serca
Zapaść serca – objawy i przyczyny. Jak wygląda leczenie?
Blaszka miażdżycowa w układzie krwionośnym
Blaszka miażdżycowa - jak powstaje i co powoduje?
Badanie żylaków przed zabiegiem skleroterapii
Skleroterapia - na czym polega ta metoda zamykania żylaków?
Seks po zawale serca
Seks po zawale serca - czy można brać leki na potencję?

Reklama