Zmiany w programie Profilaktyka 40 PLUS. Co nowego w 2024 roku? Sprawdź❗
Zmiany w programie Profilaktyka 40 PLUS. Co nowego w 2024 roku? Sprawdź❗
Zmiany w programie Profilaktyka 40 PLUS. Co nowego w 2024 roku? Sprawdź❗

Cholesterol całkowity - badanie i norma. Jak skutecznie obniżyć jego poziom?

Cholesterol całkowity wchodzi w skład badania zwanego lipidogramem. Najczęściej bada się wszystkie jego frakcje jednocześnie, czyli także poziom złego i dobrego cholesterolu oraz trójglicerydów. Dopiero takie wyniki dają pełen obraz stanu zdrowia chorego.
Wysoki cholesterol blokujący przepływ krwi
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Pomimo, że cholesterol jest składnikiem budulcowym każdej komórki, hormonów, witamin i kwasów żółciowych, nie jest dobrze, aby występował w zbyt dużych ilościach. Nieprawidłowy profil lipidowy człowieka może być sygnałem wielu chorób zagrażających jego życiu.
  • Cholesterol całkowity dzieli się na cholesterol LDL, cholesterol HDL i trójglicerydy. Zostaje dostarczany organizmowi wraz z dietą, ale jest również wytwarzany przez organizm w wątrobie i ścianie jelita.
  • Regularne badania cholesterolu zaleca się mężczyznom i kobietom, którzy osiągną pewien wiek. Wskazaniami do badań mogą być też różne choroby, m. in. choroba wieńcowa, cukrzyca, nadczynność lub niedoczynność tarczycy itd.
  • Przyczyn podwyższonego cholesterolu całkowitego jest wiele. Może to wynikać z predyspozycji genetycznych, braku ruchu, otyłości, palenia papierosów, stresu, przyjmowania niektórych leków lub diety. Sposobami na obniżenie poziomu cholesterolu jest przede wszystkim dieta, ruch oraz przyjmowanie niektórych leków.
SPRAWDŹ TEŻ: Jakie są normy dobrego i złego cholesterolu?
Spis treści

Reklama

Co to jest cholesterol całkowity?

Cholesterol pełni bardzo ważną rolę w naszym organizmie, ponieważ jest składnikiem budulcowym każdej komórki, hormonów, witamin i kwasów żółciowych.

Nie zawsze jest jednak dobrze, kiedy mamy go zbyt dużo. Nieprawidłowy profil lipidowy człowieka jest sygnałem wielu chorób zagrażających życiu człowieka.

Cholesterolcałkowity, to cholesterol, który jest dostarczany organizmowi z zewnętrzny wraz z dietą, oraz ten wytwarzany przez organizm w wątrobie i ścianie jelita. Cholesterol całkowity dzieli się na:

Reklama

Badanie poziomu cholesterolu całkowitego

Rzadko się zdarza, że podczas badania sprawdzany jest tylko poziom cholesterolu całkowitego. Badanie poziomu cholesterolu całkowitego jest jednak nieodłączną częścią tzw. lipidogramu.

Co roku takie profilaktyczne badanie zaleca się mężczyznom po 45. roku życia i kobietom w okresie pokwitania (zaczynając roku od wystąpienia ostatniej menstruacji). Wskazaniem do badań są także:

  • cukrzyca
  • choroba wieńcowa
  • choroby naczyń mózgowych
  • zaburzenia przepływu w naczyniach obwodowych
  • nadczynność lub niedoczynność tarczycy

Badanie wykonuje się podczas pobierania krwi na czczo. Ostatni posiłek powinien zostać zjedzony 12 godzin przed pobranie próbki krwi. Żeby wynik nie został zafałszowany, kilka dni przed badaniem pacjent musi przejść na lekkostrawną dietę o niskiej zawartości tłuszczu (wyjątkiem są tłuste ryby morskie) i węglowodanów prostych (np. słodyczy).

Pamiętajmy, że wynik cholesterolu całkowitego w surowicy może zostać zafałszowany nawet wtedy, gdy zje się poprzedniego dnia duszoną kaczkę.

Wyniki cholesterolu całkowitego

Polskie Towarzystwo Kardiologiczne zaleca, żeby norma dla poziomu cholesterolu całkowitego wynosiła do 190 mg/dl. Sam poziom cholesterolu całkowitego mówi jednak niewiele na temat ryzyka wystąpienia choroby wieńcowej, choć przyjmuje się, że w grupie zagrożonej chorobami układu krążenia są pacjenci, których poziom cholesterolu całkowitego wynosi powyżej 260 mg/dl.

Rozszerzony obraz sytuacji zdrowotnej pacjenta da dopiero jednoczesne zbadanie poziomu cholesterolu frakcji HDL i frakcji LDL.

Poziom cholesterolu HDL u kobiet powinien być wyższy niż 45 mg/dl, a u mężczyzn powyżej 40 mg/dl. Tymczasem bezpieczny dla zdrowia poziom cholesterolu LDL nie powinien przekraczać 115 mg/dl dla obojga płci. Ale są tu wyjątki:

  • u pacjentów z cukrzycą (bez powikłań) normą jest wynik poniżej 100 mg/dl
  • u pacjentów z chorobą wieńcową, przewlekłą chorobą nerek, w stanach po udarze mózgu i przy cukrzycy z powikłaniami, prawidłowy poziom cholesterolu LDL jest poniżej 70 mg/dl

Przyczyny wysokiego cholesterolu całkowitego

Cholesterol całkowity podwyższony może wynikać z kilku różnych przyczyny, z predyspozycji genetycznych, braku ruchu, otyłości, nałogowego palenie papierosów, stresu, przyjmowania niektórych leków (np. antykoncepcyjnych), niezdrowej diety, w której dużo jest przetworzonych produktów, ubogich w błonnik, niezdrowych tłuszczów, węglowodanów prostych. 

Wysoki cholesterol całkowity występuje też przy licznych chorobach w tym między innymi:

  • wrodzonej chorobie wątroby (hiperlipoproteinemii)
  • niewydolności nerek
  • niedoczynności tarczycy
  • cholestazie
  • zespole nerczycowym
  • łuszczycy

 Tymczasem cholesterol całkowity poniżej normy może wskazywać na:

  • marskość wątroby
  • martwicę wątroby
  • nadczynność tarczycy.
  • posocznicę
  • anemię

Reklama

Dieta obniżająca cholesterol całkowity

Głównym sposobem na to, jak obniżyć poziom cholesterolu całkowitego, jest dobrze zbilansowana dieta na obniżenie cholesterolu, która opiera się na dwóch podstawowych zasadach:

  • z jednej strony trzeba unikać produktów podwyższających poziom złego cholesterolu,
  • z drugiej zaś wprowadzić do jadłospisu takie artykuły, które potrafią obniżyć jego stężenie we krwi. 

Oto 11 obowiązkowych produktów, które muszą się znaleźć w diecie obniżającej poziom cholesterolu:

  1. ryby morskie
  2. chude mięso (indyk i kurczak, ale bez skóry, cielęcina, królik)
  3. chude wędliny drobiowe
  4. warzywa i owoce bogate w witaminę C, E B 
  5. czosnek
  6. produkty bogate we flawonoidy (zielona herbata, cebula, jabłka, owoce jagodowe)
  7. zdrowe roślinne tłuszcze zawarte w awokado, orzechach i migdałach
  8. oliwa z oliwek i olej rzepakowy
  9. jaja z wolnego wybiegu
  10. miękkie margaryny uzupełnione roślinnymi sterolami i stanolami
  11. chudy nabiał

W diecie obniżającej cholesterol całkowity trzeba też pamiętać o kilku żelaznych zasadach.  Do minimum trzeba zredukować ilość tłuszczu zwierzęcego, potrawy smażone zastąpić pieczonymi i gotowanymi w wodzie lub na parze.

Kanapki lepiej smarować białym chudym twarożkiem zamiast masłem, a żółty ser zastąpić chudym białym serem. Wrogiem takiej diety są sosy na bazie majonezu i sam majonez. W przygotowaniu potraw zamiast śmietany używać jogurtu, a białe pieczywo zastąpić pełnoziarnistym.

No i koniecznie trzeba zredukować do minimum ilość zjadanych słodyczy, zwłaszcza produktów cukierniczych, które zawierają olej palmowy.

Reklama

Aktywność fizyczna a cholesterol całkowity

Nie tylko dieta, ale także regularne ćwiczenia potrafią obniżyć poziom cholesterolu. Dlatego osoby z wysokim cholesterolem powinny zadać o regularna aktywność fizyczną, Najlepiej, gdy ćwiczenia są wykonywane codziennie albo co drugi dzień.

Najlepiej, żeby były to umiarkowane ćwiczenia aerobowe niż siłowe, dostosowane do umiejętności i stanu zdrowia pacjenta. Ćwiczenia wraz z rozgrzewką powinny trać 50-60 minut, bo dopiero po 30 minutach organizm zaczyna spalać tkankę tłuszczową. Dla osób chcących zadbać o odpowiedni poziom cholesterolu całkowitego dobrą formą aktywności fizycznej mogą być:

  • spacery
  • spacery z kijami, czyli nordic walking
  • marszobiegi
  • jazda na rowerze
  • pilates
  • joga
  • stretching
  • gry zespołowe (siatkówka, piłka nożna, badminton)
  • pływanie
  • ćwiczenia na siłowni
  • aerobik
  • bieganie
  • narty biegowe

Reklama

Inne sposoby na obniżenie cholesterolu całkowitego

Poziom cholesterolu można regulować też lekami. Główną rolę odgrywają tu tzw. statyny, które hamują proces wytwarzania cholesterolu w wątrobie. Efekt utrzymuje się tak długo, jak długo pacjent przyjmuje leki, po ich odstawienia profil lipidowy znów się pogarsza.

Statyny są dziś uznawane przez lekarzy za najlepsze leki zwalczające wysoki cholesterol. Dodatkowo, co podkreślają kardiolodzy, zmniejszają ryzyko zawału, bo nie pozwalają na pękanie blaszki miażdżycowej.

Trzeba jednak zwrócić uwagę na możliwe skutki uboczne, takie jak: bóle mięśni, bóle stawów, ból głowy, bezsenność, reakcje alergiczne, a w skrajnych przypadkach z niewydolność nerek.

Czytaj również

Bibliografia

  • Walter Hartenbach, Mity o cholesterolu, Oficyna Wydawnicza ABA, 2010, ISBN: 978-83-610-1258-0
  • Muller Sven-David, Raschke Katrin, Cholesterol pod kontrolą, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2014
  • Andrew Laughin, Cholesterol - cichy zabójca, 2004, ISBN 8372772177
  • Malcolm Kendrick, The Great Cholesterol Con, 2008
  • Serpa Jeannie, Eating your way to low cholesterol, 2009
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Artykuł napisany przez
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Od początku związana z dziennikarstwem medycznym. Autorka licznych wywiadów, artykułów oraz reportaży poświęconych zdrowiu i medycynie. Wyróżniona w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2015 przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia. W latach 2009-2010 związana z Gazetą Wyborczą, od 2010 do 2015 roku odpowiadała za dział zdrowie w serwisach i dzienniku „Polska The Times. Dziennik Łódzki”. Od 2016 roku związana z Medme.pl, jako redaktor naczelna portalu i wiceprezes spółki Pharma Partner.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Objawy chorób krążenia
Cholesterol całkowity - badanie i norma. Jak skutecznie obniżyć jego poziom?
Wysoki cholesterol blokujący przepływ krwi
Skoki ciśnienia - przyczyny i objawy. O czym świadczą?
Mierzenie ciśnienia tętniczego
Zwężenie tętnic szyjnych - objawy, leczenie, operacja
Tętnice szyjne w człowieka
Podobne artykuły
Wysoki cholesterol blokujący przepływ krwi
Cholesterol całkowity - badanie i norma. Jak skutecznie obniżyć jego poziom?
Mierzenie ciśnienia tętniczego
Skoki ciśnienia - przyczyny i objawy. O czym świadczą?
Tętnice szyjne w człowieka
Zwężenie tętnic szyjnych - objawy, leczenie, operacja
Czerwona pręga – jak wygląda? Na stopie i przedramieniu

Reklama