Trudno gojące się rany: jakie są przyczyny i metody leczenia ran przewlekłych?

Reklama

Dlaczego niektóre rany trudno się goją? Przyczyny

Są rozmaite rodzaje ran m.in. kłute, cięte, szarpane, pooperacyjne. Dzięki krzepliwości krwi oraz zdolności ludzkich tkanek do regeneracji, w odpowiednich warunkach goją się one przeważnie w czasie od kilku dni do kilku tygodni, w zależności od ich rozległości i głębokości. Zdarzają się jednak niegojące lub trudno gojące się rany, które miesiącami, a nawet latami pozostają otwarte, a przerwana tkanka skórna nie chce się zabliźnić.

Definicja rany przewlekłej mówi, że jest to ubytek skórny lub owrzodzenie utrzymujące się przez przynajmniej sześć tygodni mimo stosowania optymalnych metod leczenia. Ubytek ten może być spowodowany urazem mechanicznym lub stanem chorobowym.

W ustanowionej przez WHO Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 rana przewlekła nie jest wyodrębniona. W rozdziale XIX „Urazy, zatrucia i inne określone skutki działania czynników zewnętrznych” wyszczególnione są otwarte rany poszczególnych partii ciała: głowy, szyi, klatki piersiowej, brzucha itd. Podobnie jest w nowszej wersji Klasyfikacji, czyli ICD-11 - tu również rany przewlekłe nie są oznaczone odrębnym symbolem.

Dlaczego niekiedy rana nie chce się goić mimo właściwego postępowania terapeutycznego? Wśród najczęstszych przyczyn długo lub trudno gojących się ran występują:

• zakażenie - chorobotwórcza aktywność drobnoustrojów dostających się do wnętrza rany znacząco utrudnia i wydłuża jej gojenie, wywołując często bolesny stan zapalny i nagromadzenie ropy; jest ono najczęstszą przyczyną trudno gojących się ran po operacji;
• cukrzyca - glukoza, która przy cukrzycy utrzymuje się na wysokim poziomie, upośledza funkcje białych krwinek i osłabia ich zdolność do walki z chorobotwórczymi drobnoustrojami; źle gojące się rany występują przy tej chorobie głównie na stopach (tzw. stopa cukrzycowa);
• miażdżyca - zmiany miażdżycowe również prowadzić mogą do powstawania trudno gojących się ran na nogach, ponieważ przez zwężenie naczyń krwionośnych tkanki są niedotlenione;
• brak witamin - niedobór witamin - przede wszystkim A, C i E - także hamuje zdolności regeneracyjne skóry;
• starszy wiek - z wiekiem tkanki w sposób fizjologiczny tracą swoją zdolność do odbudowy, przez co razy u osób starszych z reguły goją się dłużej;
• rozdrapywanie ran - to z kolei częsty problem z ranami u dzieci; procesowi gojenia często towarzyszy uporczywe swędzenie, a drapanie może powodować ponowne otwarcie rany; dodatkowo drapanie ran brudnymi rękoma zwiększa ryzyko powstania stanu zapalnego.

Osobami szczególnie narażonymi na powstawanie ran przewlekłych są zatem chorzy na cukrzycę, miażdżycę i seniorzy, ale też pacjenci z niewydolnością żylną lub słabym krążeniem. Do pogłębienia problemu może natomiast prowadzić niewłaściwa pielęgnacja rany, jej zaniedbanie lub zanieczyszczenie.

Co stosować na trudno gojące się rany?

U osób zdrowych i w odpowiednich warunkach higienicznych rany z reguły goją się samoistnie i nie wymagają leczenia. Rany przewlekłe jednak wymagają szczególnego traktowania, a proces ich pielęgnowania odgrywa niekiedy kluczową rolę w leczeniu.

Co należy stosować na trudno gojące się rany? Przede wszystkim należy dbać o ich higienę i swobodny dostęp powietrza, niezbędnego dla prawidłowej odbudowy tkanki skórnej. Do ich mycia należy używać preparatów nie wywołujących dodatkowych podrażnień - pozbawionych sztucznych substancji zapachowych, barwiących itd., opartych na naturalnym, delikatnym składzie.

Często do przemywania zalecane jest szare mydło lub po prostu czysta, przegotowana woda. Niekiedy oprócz samej higieny konieczne jest opatrywanie ran i podjęcie miejscowego leczenia. Czym je smarować?

Początek treści sponsorowanej

W przypadku nieestetycznych blizn pooparzeniowych, powypadkowych czy pooperacyjnych warto sięgnąć po lek w formie żelu dostępny w aptekach. Preparat, zawiera substancje czynne, takie jak heparyna, allantoina i wyciąg z cebuli. Współdziałanie tych składników w szczególności reguluje syntezę kolagenu, będącego głównym białkiem tkanki łącznej, co pozytywnie wpływa na wygląd i sposób gojenia uszkodzonej skóry. Jeśli chcesz pozbyć się blizny kliknij tutaj.

Kremy, żele i maści na trudno gojące się rany

Przy ropnym zakażeniu rany z reguły konieczne jest stosowanie antybiotykoterapii - miejscowej lub ogólnoustrojowej, zgodnie z zaleceniami lekarza. Jeśli jednak trudno gojące się rany mają inne podłoże (np. cukrzycowe), zwykle zaleca się leki o działaniu miejscowym, które mają różne formy. Może to być maść, krem lub żel do smarowania. Takie preparaty zawierają w swoim składzie srebro, alginian wapnia, tlenek cynku lub inne substancje o działaniu odkażającym i przyspieszającym regenerację.

Niekiedy, gdy rana jest mocno otwarta, a jej dotykanie wywołuje silny ból, smarowanie może być problemem. Wówczas zastosować można płyn do przepłukiwania, zasypkę lub spray na trudno gojące się rany. Takie środki często mają podobny skład jak preparaty do smarowania, ale ich aplikowanie jest łatwiejsze, ponieważ nie wymaga dotykania przerwanej skóry.

Opatrunki na trudno gojące się rany

Oprócz środków w formie żeli czy sprayów na trudno gojące się rany niekiedy zalecane jest stosowanie opatrunków lub plastrów. Po pierwsze osłaniają one ranę i chronią ją przed działaniem czynników zewnętrznych, po drugie - nowoczesne produkty tego rodzaju nasączone są substancjami wspomagającymi gojenie i zwalczającymi chorobotwórcze drobnoustroje (np. jonami srebra).

Opatrunek działa dłużej niż spray czy maść, ponieważ rana jest w kontakcie z substancją leczniczą przez cały czas, kiedy jest on przyklejony do skóry. Na rany przewlekłe świetnie sprawdzają się plastry hydrożelowe, które zapewniają przerwanej tkance wymianę tlenową i zachowują odpowiedni poziom wilgotności.

Opatrywanie ran zaleca się, kiedy towarzyszą im wysięki - ropne, krwiste lub surowicze. Opatrunek wchłania wysięk i zapobiega zanieczyszczeniu nim innych części ciała. Niektóre opatrunki przeznaczone są nie tylko do osłaniania samej rany, ale również założonego na niej drenu lub cewnika.

Reklama

Leczenie ran przewlekłych. Gdzie szukać pomocy?

Niekiedy samo opatrywanie rany i zaaplikowanie na nią środków dostępnych bez recepty nie przynosi zadowalających rezultatów. Gdzie leczyć trudno gojące się rany, gdy metody takie zawodzą? Postępowanie rozpocząć można od wizyty u lekarza rodzinnego, który sam zaleci terapię lub skieruje pacjenta do odpowiedniego specjalisty.

W wielu dużych miastach istnieją poradnie leczenia ran przewlekłych. W niektórych z nich można leczyć się bezpłatnie, w ramach refundacji NFZ-u. Wykwalifikowany personel pielęgniarski i zespół specjalistów zajmują się tam leczeniem odleżyn, ran pooperacyjnych, owrzodzeń i innych rodzajów ran trudno gojących się.

Niekiedy konieczne jest przyjmowanie specjalistycznych leków na receptę lub stosowanie nowoczesnych metod, takich jak laser lub fibryna bogatopłytkowa. Ta ostatnia to materiał leczniczy wytwarzany z krwi własnej pacjenta, używany celem przyspieszenia regeneracji przerwanej tkanki.

Reklama

Domowe sposoby na trudno gojące się rany

Ran przewlekłych nie wolno lekceważyć i zawsze należy konsultować je z lekarzem, ponieważ zaniechanie terapii może prowadzić do bardzo poważnych stanów, zagrażających zdrowiu, a nawet życiu pacjenta. Specjalistyczne leczenie można jednak wspierać właściwą pielęgnacją wykonywaną w domu, po uzgodnieniu wybranych metod z lekarzem.

Domowe, naturalne sposoby na trudno gojące się rany to np. niektóre zioła stosowane w formie olejków roślinnych lub naparów. Sprawdzają się przede wszystkim te o działaniu antyseptycznym i przeciwzapalnym, jak rumianek czy szałwia. Sporządzanymi z nich naparami można przepłukiwać ranę lub stosować je w formie okładów.

Roślinami sprzyjającymi procesom gojenia są również aloes i żyworódka. Łagodzą one swędzenie, przyspieszają odbudowę tkanki skórnej, a jednocześnie głęboko ją nawilżają, zapobiegając powstawaniu strupów i nieestetycznych blizn.