Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠

Jak działa i na co pomaga paracetamol?

Nie ma chyba osoby, która nie słyszałaby o popularnej substancji czynnej stosowanej w razie gorączki lub bólu różnego pochodzenia. Mowa oczywiście o paracetamolu, którego działanie przeciwgorączkowe oraz przeciwbólowe jest wysoce skuteczne. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że stosowany niewłaściwie może doprowadzić do ciężkich powikłań, a nawet do zgonu.
Mama podaje dziecku lek z paracetamolem
źrodło:123RF
Spis treści

Co to jest paracetamol?

Paracetamol to inaczej acetaminofen. Jest to substancja, która na świecie znana jest od około 80 lat, do Polski natomiast przywędrowała dopiero w latach dziewięćdziesiątych XX wieku. Związek ten jest pochodną fenacetyny. 

Paracetamolem niweluje się gorączkę oraz dolegliwości bólowe różnego pochodzenia (m.in. bóle głowy, brzucha, zęba, mięśni, stawów, menstruacyjne). 

Aby go kupić nie jest potrzebna recepta. Dzięki temu preparat jest dostępny nie tylko w aptekach, ale także w sklepach, na stacjach benzynowych, itp. Niestety, łatwa dostępność paracetamolu w połączeniu z brakiem informacji na opakowaniu o tym, że w składzie medykamentu występuje ten komponent sprawia, że środek może być niebezpieczny (szczególnie dotyczy to leków złożonych). Przyjęcie zbyt dużej dawki paracetamolu grozi bowiem zatruciem organizmu, co może prowadzić nawet do zgonu. Dlatego bardzo ważne jest to aby zażywać lek z paracetamolem jedynie w dawkach zaleconych przez lekarza, bądź farmaceutę lub stosując się do wskazówek podanych na ulotce preparatu.

Substancja ta jest jednak uważana za bezpieczną, o ile jest stosowana w zaleconych dawkach, także dla ciężarnych, kobiet karmiących naturalnie oraz dzieci. Paracetamol dla dzieci poniżej 6. roku życia powinien być podawany jedynie z przepisu lekarza.

Reklama

Działanie paracetamolu

Jak działa paracetamol? Wykazuje skuteczność wobec wysokiej gorączki oraz umiarkowanego i przewlekłego bólu. Działanie przeciwgorączkowe paracetamolu polega na zatrzymywaniu syntezy prostaglandyn w centralnym układzie nerwowym, które to są odpowiedzialne za podwyższanie ciepłoty ciała. Działanie przeciwbólowe paracetamolu również ma związek z reakcją centralnego układu nerwowego powodując obniżanie wrażliwości receptorów bólowych, dzięki czemu wzrasta dopuszczalny próg bólu. 

Paracetamol nie wykazuje natomiast właściwości przeciwzapalnych. Leki z paracetamolem nie powodują przez to objawów niepożądanych, które zwykle występują przy stosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych. W związku z tym są zalecane osobom, które ze względów zdrowotnych nie mogą zażywać NLPZ.

Jak długo jest skuteczny paracetamol? Działanieprzeciwgorączkowe utrzymuje się przez okres 6-8 godzin, a przeciwbólowe – 4-6 godzin.

Reklama

Na co jest skuteczny paracetamol?

W jakich przypadkach sprawdzi się paracetamol, na co jest skuteczny? Działa na wysoką gorączkę oraz na ból o charakterze ostrym lub przewlekłym. Środki z paracetamolem są zalecane na dolegliwości bólowe występujące w obrębie głowy (także na bóle migrenowe), brzucha, uszu, zębów, stawów, mięśni i kości. Cieszą się one także popularnością wśród pań borykających się z bólem menstruacyjnym.

W lekach złożonych znana jest też inna właściwość preparatu: paracetamol na przeziębienie. Medykamenty tego rodzaju mają działać m.in. przeciwgorączkowo, przeciwbólowo, wzmacniająco.

Paracetamol stosuje się ponadto, gdy po zabiegach chirurgicznych i operacjach pojawiają się dolegliwości bólowe.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca stosowanie paracetamolu w terapii bólu spowodowanego chorobą nowotworową.

Ważną informacją jest również to po jakim czasie działa paracetamol. To zależy od konkretnego leku, wieku pacjenta oraz zastosowanej dawki. Ogólnie jednak przyjmuje się, że po podaniu doustnym paracetamol zaczyna działać po upływie 30-120 minut.

Reklama

Jak dawkować paracetamol?

Jak przyjmować paracetamol? Dawkowanie zależy od wieku pacjenta, jego stanu, konkretnej dolegliwości oraz szczególnego preparatu. O ile lekarz, bądź farmaceuta nie zalecą inaczej, osoba dorosła nie może zażywać więcej niż 4 g paracetamolu na dobę (jeśli jest zażywany przewlekle, nie należy przekraczać dziennej dawki 2,5 g). Natomiast dzieciom między 6 a 12 rokiem życia maksymalnie można aplikować paracetamol do 2 g dziennie, jednak konkretna dawka jest wyliczana na podstawie masy ciała dziecka.

Ze względu na to, że przedawkowanie paracetamolu jest stosunkowo łatwe, nie wolno stosować go częściej niż co 4 godziny, ani więcej niż 4 razy na dobę.

Środki z paracetamolem można podawać doustnie, dożylnie lub doodbytniczo. Najszybciej działa wstrzyknięty drogą dożylną. 

Paracetamol w ciąży oraz podczas karmienia piersią może być przyjmowany. Poza tym z tego środka mogą korzystać osoby z chorobą wrzodową, pacjenci z problemami dotyczącymi krzepnięcia krwi, chorzy na astmę aspirynową i u których występuje alergia na kwas acetylosalicylowy lub inne NLPZ. Paracetamol można stosować łącznie z ibuprofenem (naprzemienne). W uzasadnionych przypadkach, kiedy lekarz tak zaleci, środek z paracetamolem może być podany dzieciom poniżej 3. roku życia, a nawet noworodkom.

Reklama

Skutki uboczne paracetamolu

Kiedy preparat jest stosowany nie z przepisu lekarza, ani gdy farmaceuta nie powiedział jak zażywać paracetamol, ulotka powinna być wytyczną w takim przypadku. Jest to szczególnie ważne ze względu na to, że niewłaściwe dawkowanie może wywołać zatrucie paracetamolem. Zażycie zbyt dużej dawki tej substancji (np. przez stosowanie kilku leków złożonych, zawierających paracetamol i oddzielnie samego paracetamolu) już po kilku godzinach może objawić się takimi niepożądanymi symptomami jak nudności, wymioty, w dalszej kolejności bóle brzucha, zwłaszcza odczuwane w prawym boku (w okolicy wątroby). W następnym dniu dostrzegane są takie oznaki jak żółtaczka, skaza krwotoczna, prowadzące do niewydolności wątroby. Ten objaw może z kolei wywołać śpiączkę, zaburzenia w funkcjonowaniu różnych narządów, a nawet zgon. 

W razie zauważenia już pierwszych symptomów przedawkowania leku należy jak najszybciej udać się po pomoc do szpitala. 

Naturalnie uczulenie na paracetamol lub jakikolwiek inny składnik leku wyklucza możliwość przyjmowania go.

Do czego jeszcze może prowadzić zażywanie preparatów, w których substancją czynną jest paracetamol? Skutki uboczne stosowania takich środków to m.in. wysypka, świąd skóry, zaczerwienienie, zaburzenia czynności wątroby, małopłytkowość, czy wstrząs anafilaktyczny.

Czytaj również

Bibliografia

  • Słaby Mateusz, Szczukocka Magdalena, Pulkowski Maksymilian, Słaby Daniel, Beberok Artur, Wrześniok Dorota, „Tylko dawka czyni truciznę” – czyli bezpieczeństwo stosowania paracetamolu, Farmacja polska, 2019, 75(7): 389–395.
  • Woroń Jarosław, Korzystne i niekorzystne interakcje leków stosowanych w farmakoterapii bólu, Medical Education, 2018, ISBN 9788365471338.
Olga Tomaszewska
Artykuł napisany przez
Olga Tomaszewska
Dyplom dziennikarza zdobyła w 2009 roku, a od 2005 r. nieprzerwanie pisze i redaguje. Pracowała dla „Mojego Miasta Pabianice”, jako dziennikarz, redaktor, zastępca redaktora naczelnego i PR-owiec, współpracowała z „Nowym Życiem Pabianic" i licznymi portalami o tematyce zdrowotnej, tworząc dla tych podmiotów artykuły. Jej konikiem jest tworzenie treści z zakresu profilaktyki zdrowia, szeroko pojętej psychologii oraz pediatrii. Jeśli nie pisze, wygina się na macie ćwicząc hatha jogę jako nauczyciel i dozgonny uczeń.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Substancje czynne
Wenlafaksyna: kiedy zaczyna działać? Dawkowanie, odstawienie
Mężczyzna boi się własnego cienia
Cyklopiroksolamina w kosmetykach. Jakie ma właściwości i zastosowanie?
Substancja kosmetyczna o nazwie cyklopiroksolamina
Sól Epsom - jakie właściwości ma sól emska? Działanie uboczne
Kryształki soli Epsom
Podobne artykuły
Wzór chemiczny pregabaliny
Pregabalina - działanie, dawkowanie i skutki uboczne. Po jakim czasie zaczyna działać?
Stopy z grzybicą
Nystatyna - jak długo stosować? Dawkowanie i skutki uboczne
Kobieta zakrapla oczy
Gentamycyna - na co działa? Dawkowanie i skutki uboczne
Ascorbinian sodu na łyżeczce
Askorbinian sodu – dawkowanie, zastosowanie i szkodliwość
Wzór chemiczny escitalopramu
Na co jest escitalporam? Działanie i dawkowanie

Reklama


Jak często robić regenerację włosów?
Sprawdź!