Czarny plastik w przyborach kuchennych. Sprawdź, dlaczego lepiej go unikać ❗
Czarny plastik w przyborach kuchennych. Sprawdź, dlaczego lepiej go unikać ❗
Czarny plastik w przyborach kuchennych. Sprawdź, dlaczego lepiej go unikać ❗

Potas - funkcje w organizmie, normy i badania. Co warto wiedzieć?

Potas jest jednym z najważniejszych pierwiastków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Pełni kluczową rolę w wielu procesach życiowych, a jego odpowiedni poziom ma ogromne znaczenie dla naszego zdrowia. Dowiedz się, jak możesz sprawdzić, czy jego stężenie jest prawidłowe w twoim organizmie. Jakie produkty są bogate w potas?
Produkty bogate w potas
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Potas jest pierwiastkiem chemicznym i bardzo ważnym elektrolitem. Reguluje ciśnienie krwi i gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu. Sprawdź, jakie stężenie tego pierwiastka we krwi gwarantuje jego korzystne działanie na organizm.
  • Potas występuje naturalnie w owocach (szczególnie w bananach i owocach suszonych) i w warzywach (zwłaszcza w pomidorach), a także w pełnoziarnistych produktach zbożowych. Czy warto zatem stosować leki i suplementy z tym pierwiastkiem?
  • Potas korzystnie wpływa na pracę serca i obniża ciśnienie krwi. Chroni przed ryzykiem wystąpienia udaru. Powszechnie znana jest jego skuteczność w zapobieganiu skurczom. Na co jeszcze pomaga?
Spis treści

Czym jest potas i jakie pełni funkcje w organizmie?

Potas jest pierwiastkiem, którego symbol chemiczny to K, a masa atomowa wynosi 39. Jakie ma właściwości?

  • Jest bardzo miękkim metalem, który można kroić niczym ser.
  • Jest bardzo aktywnym pierwiastkiem - w kontakcie z wodą i powietrzem może się zapalić.
  • Świeci podczas powolnego utleniania tlenem atmosferycznym.
  • Barwi płomień na kolor różowo-fioletowy.

Wchodzi w skład nadmanganian potasu, który jest ważnym odczynnikiem chemicznym o właściwościach bakterio- i grzybobójczych i bywa używany do przemywania ran i owrzodzeń.

Potas jest najważniejszym kationem wewnątrzkomórkowym i jednym z ważniejszych elektrolitów. Tworzy jony o dodatnim ładunku.

Potas w organizmie odpowiada za:

  • regulację ciśnienia krwi,
  • regulację gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu,
  • utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej,
  • działanie pompy jonowej sodowo-potasowej (która pompuje potas do komórki, a sód przenosi poza komórkę),
  • regulację pH wewnątrz komórek oraz ciśnienia osmotycznego,
  • aktywację enzymów komórkowych,
  • udział w metabolizmie węglowodanów i białek,
  • wydzielanie insuliny,
  • udział w produkcji ATP w mitochondriach,
  • kontrolę skurczów i pracy mięśni,
  • tworzenie potencjału spoczynkowego i czynnościowego błony komórkowej neuronów - udział w przewodzeniu impulsów nerwowych.

Reklama

Normy potasu we krwi - jakie są prawidłowe wartości?

Stężenie potasu w surowicy krwi stanowi najbardziej wiarygodne odzwierciedlenie ogólnoustrojowej gospodarki potasowej.

Wyniki badania surowicy krwi mogą odzwierciedlać niedobór potasu w ustroju.

Norma potasu we krwi waha się w zakresie 3,5-5,5 mmol/l i jest taka sama dla dorosłych, dzieci i osób starszych.

Utrata nawet 1% puli potasu z organizmu jest istotnym naruszeniem równowagi potasowej.

  • < 4 mmol/l - prawdopodobne, że wewnątrzkomórkowe zasoby potasu są naruszone;
  • 3 mmol/l - niedobór potasu w ustroju wynosi około 150 mmol;
  • 2,5 mmol/l - niedobór potasu w ustroju wynosi około 300 mmol;
  • 2 mmol/l - niedobór potasu w ustroju wynosi około 450 mmol.

Utrzymanie prawidłowego poziomu potasu jest bardzo ważne dla zdrowia, ponieważ może uchronić nawet przed śmiercią. U pacjentów z zaburzeniami rytmu serca lub z nadciśnieniem potas we krwi nie powinien spadać poniżej 4,0 mmol/l, a jego kontrola powinna być obligatoryjna.

Normy potasu we krwi w pewnych sytuacjach powinny być nieco wyższe i mieścić się w zakresie 4,5-5,5 mmol/l. Jest to ważne u pacjentów:

  • z niewydolnością serca,
  • w ostrym zawale serca.

Kiedy może wystąpić niedobór potasu?

Stany niedoboru potasu występują częściej niż nadmiaru tego pierwiastka. Może doprowadzić to do groźnej dla życia hipokaliemii (poniżej 3,5 mmol/l). Rozpoznanie tego niebezpiecznego stanu wymaga potwierdzenia przez co najmniej 2 oznaczenia stężenia potasu w osoczu krwi.

Niski potas w surowicy krwi odzwierciedla obniżenie jego całkowitych zasobów ogólnoustrojowych. Ponieważ hipokaliemia może stanowić stan potencjalnego zagrożenia życia, u każdego pacjenta należy dążyć do wyrównania niedoborów potasu.

Niski poziom potasu wynika z:

  • nieprawidłowej diety:
    • dieta uboga w potas,
    • nadmiar sodu,
    • niedobór magnezu;
  • stosowania leków
    • moczopędnych (z wyjątkiem oszczędzających potas),
    • przeczyszczających,
    • glikokortykosteroidów,
    • mineralokortykosteroidów (np. hydrokortyzon),
    • aminoglikozydów,
    • cisplatyny,
    • teofiliny;
  • nadmiernej utraty przez:
    • przewód pokarmowy podczas wymiotów i biegunek,
    • skórę (nadmierna potliwość, rany i oparzenia),
    • nerki z moczem;
  • zaburzeń wchłaniania w jelitach;
  • wysiłku;
  • stosowania lukrecji;
  • niektórych chorób (m.in. hiperkortyzolizm, hiperaldosteronizm, niewydolność serca, marskość wątroby, naczyniowo-nerkowe nadciśnienie tętnicze, niedokrwistość złośliwa);
  • niedoboru insuliny w cukrzycy;
  • zespołów uwarunkowanych genetycznie;
  • niewydolności nerek.

Gdy potas spada poniżej normy może być przyczyną zaburzeń rytmu serca, a w konsekwencji doprowadzić do migotania komór.

Zmiany stężenia potasu w organizmie człowieka wymagają szczególnej uwagi i obserwacji w celu zapobiegania hipokaliemii u osób:

  • z zaburzeniami rytmu serca,
  • z chorobą niedokrwienną serca,
  • z przewlekłą niewydolnością serca,
  • po zawale,
  • z nadciśnieniem tętniczym,
  • z cukrzycą,
  • z niewydolnością nerek,
  • zagrożonych udarem mózgu.

Kiedy nadmiar potasu jest niebezpieczny?

Podwyższony potas może prowadzić do zaburzeń przewodzenia, bradykardii i zatrzymania akcji serca. Hiperkaliemia (K > 5,0 mmol/l) jest jednym z najczęstszych zaburzeń równowagi elektrolitowej, powiązanym z zatrzymaniem krążenia.

Nadmiar potasu może stanowić stan zagrożenia życia. Przyczyny wysokiego potasu w osoczu krwi to:

  • nadmierna podaż potasu:
    • z pokarmami,
    • nadmierna suplementacja potasu
  • zmniejszenie wydalania potasu przez nerki:
    • ostra i przewlekła niewydolność nerek,
    • czynnościowe zaburzenia wydalania potasu (niedoczynność kory nadnerczy, hipoaldosteronizm)
  • zmniejszenie objętości krwi krążącej,
  • zaburzenia genetyczne,
  • leki:
    • moczopędne oszczędzające potas (zwłaszcza spironolakton),
    • inhibitory konwertazy angiotensyny (np. perindopril),
    • sartany (np. telmisartan),
    • leki β-adrenolityczne (szczególnie propranolol),
    • NLPZ,
    • digoksyna,
    • trimetoprim.

Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"

Pytania do eksperta
Sylwia Borowska
Sylwia Borowska
dr n. farm.
01
Co wypłukuje potas z organizmu?
Potas z organizmu wypłukują leki moczopędne, sól kuchenna czyli chlorek sodu, nadmiar wody oraz napoje (takie jak kawa i herbata), zawierające związki polifenolowe, które mogą wiązać ten metal i tworzyć z nim związki kompleksowe.
02
Co się dzieje, gdy brakuje potasu w organizmie?
Gdy brakuje potasu w organizmie, może pojawić się kołatanie serca, w tym groźne dla życia migotanie komór. Niedobór potasu może dawać o sobie znać poprzez skurcze mięśni i ogólne osłabienie.
03
Na co jest dobry potas?
Potas jest dobry na serce, trzustkę, nerki, kości, stawy, mięśnie i nerwy. Przyjmowanie potasu chroni przed skurczami, rozwojem nerwicy i udarem oraz pomaga w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi.
04
Czy przy lekach na nadciśnienie trzeba brać potas?
Potas powinien być przyjmowany przez pacjentów przyjmujących leki na nadciśnienie, które obniżają jego stężenie w organizmie, np. furosemid, torasemid, diuramid. Decyzja o suplementacji potasu powinna zostać podjęta po wcześniejszym oznaczeniu tego pierwiastka w surowicy.
05
Z jakimi lekami nie można łączyć potasu?
Potasu nie wolno łączyć z diuretykami oszczędzającymi potas (szczególnie ze spironolaktonem), a także z inhibitorami konwertazy angiotensyny, sartanami, lekami β-adrenolitycznymi, niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, digoksyną i trimetoprimem.

Reklama

Źródła potasu. W czym jest go najwięcej?

Naturalne źródła potasu w diecie:

  • ryby (śledzie, węgorz, sardynki, łosoś, szproty w oleju i w sosie),
  • mięso (wieprzowina, baranina, kaczka, gęś, salceson, konserwy),
  • koncentraty spożywcze,
  • kasze,
  • pełnoziarniste produkty zbożowe,
  • nasiona,
  • orzechy,
  • kakao, czekolada,
  • chałwa,
  • rodzynki,
  • makowiec, marcepan,
  • grzyby świeże i suszone (z wyjątkiem maślaków i rydzów),
  • owoce suszone,
  • banany, agrest, brzoskwinie, grejpfrut, melony, morele, porzeczki, śliwki, winogrona, wiśnie
  • warzywa (szczególnie pomidory, ale również bakłażan, bób, brukselka, buraki, chrzan, cukinia, czosnek, fasola, kapusta biała i czerwona, koperek, nać pietruszki, rzepa, szczypior, szpinak, nasiona roślin strączkowych, ziemniaki),
  • mleko skondensowane, mleko w proszku.

Produktem bogatym w potas jest jodowana sól kuchenna o obniżonej zawartości sodu, powstała w trosce o układ krążenia.

Dobowe zapotrzebowanie na potas wynosi 40-100 mmol, czyli 1,8-2,5g, natomiast u osób z chorobami sercowo-naczyniowymi z prawidłową funkcją nerek dzienna dawka potasu jest wyższa i została ustalona na poziomie 4,7 g/dobę (120 mmol/d).

Aby uzupełnić potas w organizmie, należy stosować odpowiednią dietę. Może to prowadzić do spożywania dużych ilości pokarmów bogatych w ten pierwiastek, co stwarza ryzyko nadmiernego spożycia kalorii. Dlatego u osób zagrożonych nadmierną utratą potasu wskazane jest przyjmowanie leków i suplementów z tym pierwiastkiem.

Produkty ubogie w potas:

  • pieczywo jasne, pszenne, razowe bez ziaren,
  • kasza manna, pszenna,
  • ryż,
  • makaron,
  • świeże mleko, chudy kefir, jogurt, świeże masło, śmietana,
  • chude sery,
  • jaja,
  • chude mięso i chude wędliny,
  • chude ryby (dorsz, sandacz, szczupak, lin, karaś, leszcz),
  • jabłka, truskawki, surowe owoce,
  • dżem, miód, galaretki, herbatniki, biszkopty, kruche ciasta domowe.

Reklama

Badanie poziomu potasu

Badanie poziomu potasu może odbyć się na czczo (w przypadku, gdy łączy się z innymi badaniami krwi) albo po posiłku.

U pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi badanie stężenia potasu w surowicy krwi należy wykonywać co 6 miesięcy, ale u osób z tendencją do hipokaliemii badanie to powinno się wykonywać co 2 miesiące. Potas w surowicy należy oznaczyć po każdej zmianie leków wpływających na gospodarkę tego elektrolitu.

Najczęstszym badaniem jest pomiar stężenia jonu potasu w osoczu krwi obwodowej. Oznaczanie poziomu potasu we krwi jest niedoskonałym miernikiem gospodarki potasowej w organizmie, ponieważ większość jonów potasowych znajduje się wewnątrz komórek.

W celu właściwej diagnostyki potasu należy zmierzyć dobowe wydalanie tego pierwiastka oraz osmolalność osocza i moczu. Oceniając zawartość potasu w organizmie, powinno przeprowadzić się również badanie sodu i chlorków w osoczu, stężenie kreatyniny (opisujące funkcję nerek) i równowagę kwasowo-zasadową. Należy też wykonać dobową zbiórkę moczu i ocenić dobowe wydalanie potasu w moczu.

Ten zestaw badań pozwala ustalić przyczynę zaburzeń i skutecznie leczyć chorych. Jednak takie badania wykonuje się rzadko u lekarza rodzinnego. Oznaczanie potasu w moczu przeprowadza się w celu określenia przyczyny podwyższenia lub obniżenia poziomu potasu i ustalenia, czy wahania poziomu tego pierwiastka wynikają z zaburzeń nerek czy z przyczyn pozanerkowych. Podwyższony poziom potasu w moczu może świadczyć o chorobie nerek i nadmiernej podaży tego pierwiastka w diecie.

Podstawowym badaniem oceniającym potas we krwi pozostają pomiary jego stężeń w osoczu. Lekarz może zlecić wykonanie takiego badania u pacjentów przyjmujących leki wpływające na gospodarkę potasową i chorych z nadciśnieniem tętniczym, zaburzeniami rytmu serca i niewydolnością serca. Jest ono proste, łatwo dostępne, mało obciążające i niedrogie. Jednak morfologię uwzględniającą ocenę potasu rzadko zaleca się w praktyce.

Reklama

Potas w suplementach

Suplementacja potasu może być zalecana przez lekarza, gdy pacjent:

  • stosuje leki moczopędne (np. furosemid, torasemid, indapamid, diuramid), glikokortykosteroidy, cisplatynę;
  • cierpi na choroby, którym towarzyszy nadmierna utrata potasu.

Suplementację potasu należy zawsze skonsultować z lekarzem, ze względu na możliwe działania niepożądane i ryzyko wystąpienia hiperkaliemii u niektórych osób. Powinno się najpierw oznaczyć poziom potasu w surowicy krwi w laboratorium.

Chlorek potasu jest najlepiej przyswajalną solą tego pierwiastka. Poza tym potas tworzy sole z  siarczanami, tlenkami, węglanami, glukonianami, cytrynianami i fumaranami.

Większość leków zawierających potas dostępnych na rynku polskim należy do kategorii Rp., czyli leków wydawanych na receptę z przepisu lekarza. Są to:

  • tabletki o przedłużonym uwalnianiu, zawierające chlorek potasu,
  • kapsułki z chlorkiem potasu o przedłużonym uwalnianiu,
  • potas musujący w saszetkach (w formie cytrynianu i wodorowęglanu).

W aptekach potas jest dostępny także jako suplement diety w postaci:

  • tabletek musujących,
  • mikrokapsułek o przedłużonym uwalnianiu w otoczce żelatynowej (chlorek potasu),
  • tabletek.

Niedoborowi potasu często towarzyszy niedobór magnezu, dlatego warto przyjmować magnez z potasem. W aptekach bez recepty można otrzymać wodoroasparaginian potas jako lek w formie tabletek w połączeniu z magnezem.

Przyjmowanie potasu w postaci tabletek zwiększa ryzyko owrzodzenia błony śluzowej przewodu pokarmowego. Preparaty potasu podawane w postaci mikrokapsułek mają najmniejszy wpływ na to działanie niepożądane.

Na korzyść przyjmowania gotowych preparatów z potasem mogą przemawiać badanie przeprowadzone przez Miller w 2012 roku, w którym polecono jeść maksymalnie 2 banany (które stanowią bogate źródło tego pierwiastka) przed ćwiczeniami fizycznymi w celu zapobiegania wystąpienia skurczy. Różnice stężeń potasu przed wysiłkiem i po godzinie ćwiczeń były minimalne. Stąd wniosek, że aby szybko uzupełnić stężenie tego pierwiastka, powinno się przyjmować  gotowe preparaty zawierające duże dawki potasu w dobrze przyswajalnej formie.

Reklama

Wpływ potasu na różne aspekty zdrowia

Potas hamuje produkcję wolnych rodników, a więc hamuje stres oksydacyjny, który leży u podstaw wielu chorób cywilizacyjnych. Wyniki licznych badań wskazują, że potas korzystnie wpływa na:

  • serce,
  • ciśnienie,
  • nerki,
  • kości,
  • mięśnie,
  • nerwy,
  • wydzielanie insuliny,
  • gospodarkę wapniową,
  • skurcze.

Wzrost spożycia potasu o 1,64 g/dobę zmniejsza ryzyko udaru mózgu o 21%, natomiast zwiększenie dziennego spożycia potasu o 10 mmol wiąże się ze zmniejszeniem śmiertelności związanej z udarem w ciągu 12 lat o 40%.

Suplementacja potasu zapobiega rozwojowi chorób o podłożu autoimmunologicznym i zapalnym.

Potas przyjmowany w dawce 6000 mg dziennie przez 28 dni zmniejsza intensywność bólu związanego z reumatoidalnym zapaleniem stawów o 33%, co wynika ze zwiększenia wydzielania kortyzolu.

Dieta bogata w potas pomaga na kości, poprawia ich gęstość mineralną, zwiększa masę kostną i zapobiega osteoporozie. Omawiany pierwiastek jest potrzebny do utrzymania właściwego poziomu wapnia w organizmie.

  • Odgrywa ważną rolę w regulacji ciśnienia krwi.

U chorych z nadciśnieniem tętniczym obserwuje się niskie stężenie potasu, magnezu i wapnia w surowicy krwi i w tkankach, a podwyższone stężenie sodu. Zwiększone spożywanie potasu wywiera działanie hipotensyjne związane z:

  • większym wydalaniem sodu wraz z moczem,
  • poprawą reakcji baroreceptorów tętniczych,
  • bezpośrednim rozszerzeniem naczyń,
  • zmniejszeniem wrażliwości serca na katecholaminy i angiotensynę II.

Niska podaż potasu powoduje wzrost ciśnienia skurczowego rzędu 5 mmHg.

Metaanaliza oparta na 33 badaniach klinicznych z udziałem 2609 pacjentów wykazała, że doustna suplementacja potasu w dawce 60-120 mmol/dobę obniża wartość tętniczego ciśnienia skurczowego i rozkurczowego odpowiednio o 4,4 i 2,5 mmHg u pacjentów z nadciśnieniem oraz u 1,8 i 1,0 mmHg u osób bez nadciśnienia.

  • Wpływ potasu na pracę serca

Prawidłowe stężenie potasu wywiera ochronny wpływ na choroby układu sercowo-naczyniowego, co zmniejsza ryzyko zgonu. Wysokie zewnątrzkomórkowe stężenie potasu zmniejsza agregację płytek krwi i hamuje tworzenie zakrzepów w naczyniach. Prawidłowe stężenie potasu zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia migotania komór. W populacji pacjentów ze stężeniem potasu powyżej 4,6 mmol/l nie stwierdzono żadnego przypadku wystąpienia arytmii komorowej.

Pacjenci leczeni diuretykami nieoszczędzającymi potasu wykazywali większe ryzyko nagłej śmierci sercowej, dlatego suplementacja potasu w przypadku takich osób jest szczególnie ważna. Niedobór potasu wiąże się z upośledzeniem relaksacji lewej komory serca. Zbyt niskie spożycie potasu może zwiększać ryzyko choroby niedokrwiennej serca i zawału.

  • Wpływ potasu na choroby nerek

Niedobory potasu powodują funkcjonalne i strukturalne zmiany nerek, śródmiąższowe zapalenie nerek i tworzeni się torbieli. Niedobór tego pierwiastka może doprowadzić do nefropatii hipokaliemicznej, czyli sytuacji w której dochodzi do wydalania moczu w ilości 3 l na dobę w wyniku upośledzonego zagęszczania moczu spowodowanego obniżeniem stężenia potasu. Suplementacja potasu może zmniejszyć stan zapalny nerek, prowadząc do regresji przewlekłej choroby nerek.

Przy niedoborach omawianego pierwiastka może wzrastać ryzyko rozwoju kamicy nerkowej. Cytrynian potasu zmniejsza wielkość kamieni i objawy kamicy nerkowej.

U osób, u których obserwuje się przewlekłą niewydolność nerek (GFR < 60 ml/min/1,73 m2) ilość spożywanego potasu powinna być zmniejszona ze względu na ryzyko hiperkaliemii. Nerki są głównym regulatorem równowagi potasu, który może je nadmiernie obciążać.

  • Wpływ potasu na cukrzycę

Potas poprawia tolerancję glukozy i pobudza wydzielanie insuliny z komórek trzustki. Niskie spożycie potasu może sprzyjać rozwojowi insulinooporności i cukrzycy typu 2. Wyższe spożycie potasu zmniejsza ryzyko zespołu metabolicznego.

  • Rola potasu w funkcjonowaniu układu mięśniowego

Największe stężenie potasu występuje w mięśniach szkieletowych. Ten pierwiastek wspiera budowanie mięśni. Potas uczestniczy w prawidłowym skurczu mięśni, przekazywaniu impulsów nerwowych i pracy serca. Przyjmowanie potasu może zapobiegać występowaniu bolesnych skurczy mięśniowych i drżenia mięśni.

  • Rola potasu w funkcjonowaniu układu nerwowego

Właściwy poziom potasu ma pozytywny wpływ na funkcjonowanie całego układu nerwowego. Chroni przed uczuciem osłabienia i mrowieniem. Stres powoduje utratę potasu z organizmu, a w konsekwencji rozwijanie się nadpobudliwości nerwowej i nerwicy. Zaobserwowano niższe stężenia potasu u osób cierpiących na depresję i stany lękowe.

Czytaj również

Bibliografia

  • Korzeniowska K., Cieślewicz A., Jabłecka A. 2011. Zaburzenia gospodarki potasowej (część I). Hipokaliemia polekowa – przypadki zarejestrowane przez Regionalny Ośrodek Monitorowania Działań Niepożądanych Leków w Poznaniu. Farmacja Współczesna 4:66-72.
  • Naismith DJ, Braschi A. 2003. The effect of low-dose potassium supplementation on blood pressure in apparently healthy volunteers. Br. J. Nutr. 90:53-60.
  • Houston MC, Harper KJ. 2008. Potassium, magnesium, and calcium: their role in both the cause and treatment of hypertension. J. Clin. Hypertens. (Greenwich) 10(7 Suppl 2):3-11.
  • Kapoor R, Kapoor JR. 2009. Blood pressure reduction with potassium supplementation. J Am. Coll. Cardiol. 53:1164; author reply 1164-5.
  • Wu G, Tian H, Han K, Xi Y, Yao Y, Ma A. 2006. Potassium magnesium supplementation for four weeks improves small distal artery compliance and reduces blood pressure in patients with essential hypertension. Clin. Exp. Hypertens. 28:489-497.
  • Appel LJ, Moore TJ, Obarzanek E, Vollmer WM, Svetkey LP, Sacks FM, Bray GA, Vogt TM, Cutler JA, Windhauser MM, Lin PH, Karanja N. 1997. A clinical trial of the effects of dietary patterns on blood pressure. DASH Collaborative Research Group. N. Engl. J. Med. 336:1117-24.
  • Whelton PK, He J, Cutler JA, Brancati FL, Appel LJ, Follmann D, Klag MJ. 1997. Effects of oral potassium on blood pressure. Meta-analysis of randomized controlled clinical trials. JAMA. 277:1624-1632.
  • Chamienia A. 2004. Gospodarka potasowa – podstawy teoretyczne i codzienna praktyka lekarska. Choroby Serca i Naczyń 1(2):97-107.
  • Rybakowski M, Witt M, Juskowiak K, Małkiewicz T, Baranowski M, Ślósarek R. 2012. Hiperkaliemia jako bezpośredni stan zagrożenia życia. Wczesne postępowanie lecznicze w oparciu o wytyczne Europejskiej i Polskiej Rady Resuscytacji 2010. Nowiny Lekarskie 81(6):658-663.
  • Uruski P, Tykarski A. 2009. Znaczenie i zasady kontroli gospodarki-potasowej w chorobach sercowo-naczyniowych. Forum Medycyny Rodzinnej 3(1):49-60.
  • Nordrehaug JE, Johannessen KA, von der Lippe G. 1985. Serum potassium concentration as a risk factor of ventricular arrhythmias early in acute myocardial infarction. Circulation. 71:645-9.
  • Wu Z, Heizhati M, Hu J, Lin M, Gan L, Li M, Yang W, Yao L, Hong J, Sun L, Li J, Li W, Li N. 2023. Lower 24-h urinary potassium excretion is associated with higher prevalent depression and anxiety status in general population. Brain. Behav. 13:e2842.
  • Miller KC. 2012. Plasma potassium concentration and content changes after banana ingestion in exercised men. J. Athl. Train. 47:648-54.
  • Lindinger MI, Sjøgaard G. 1991. Potassium regulation during exercise and recovery. Sports Med. 11:382-401.
  • Ekmekcioglu C, Elmadfa I, Meyer AL, Moeslinger T. 2016. The role of dietary potassium in hypertension and diabetes. J. Physiol. Biochem. 72:93-106.
  • Vinceti M, Filippini T, Crippa A, de Sesmaisons A, Wise LA, Orsini N. 2016. Meta-Analysis of potassium intake and the risk of stroke. J. Am. Heart Assoc. 5:e004210.
  • Rastmanesh R, Abargouei AS, Shadman Z, Ebrahimi AA, Weber CE. 2008. A pilot study of potassium supplementation in the treatment of hypokalemic patients with rheumatoid arthritis: a randomized, double-blinded, placebo-controlled trial. J. Pain. 9:722-31.
Sylwia Borowska
Artykuł napisany przez
Sylwia Borowska
Od 4 roku studiów byłam członkiem Studenckiego Koła Naukowego przy Zakładzie Toksykologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Podczas studiów doktoranckich interesowałam się obecnością szkodliwych substancji w produktach kosmetycznych, a także możliwością ochrony przed działaniem substancji toksycznych, na które jesteśmy codziennie narażeni. Stale pogłębiam swoją wiedzę, uczestnicząc w kursach i szkoleniach dla farmaceutów.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Minerały
Niedobór wapnia – skąd się bierze i czym grozi? Jak go uzupełnić?
Produkty bogate w wapń
Źródła wapnia. Oto produkty bogate w wapń. Sprawdź, co jeść by być zdrowym
Produkty bogate w wapń
Niedobór żelaza - przyczyny, objawy i skutki. Co warto jeść?
Produkty, których spożywanie zapobiega niedoborowi żelaza
Podobne artykuły
Produkty spożywcze zawierające dużo żelaza
Produkty bogate w żelazo - w których produktach spożywczych jest go najwięcej?
Produkty bogate w magnez
Magnez dla dzieci – który jest najlepszy, jak go dawkować?
Produkty bogate w potas
Niedobór potasu - przyczyny i objawy. Jak jest prawidłową ilość tego pierwiastka w organizmie?
Szpinak, migdały i awokado, czyli produkty o dużej zawartości magnezu
Produkty bogate w magnez - jakie to są i gdzie ich szukać? Przykłady
Tabletki zawierające cytrynian magnezu
Cytrynian magnezu - co to jest i na co pomaga?

Reklama


Sposoby na przyspieszenie metabolizmu 🔥
Poznaj najskuteczniejsze!