Reklama
Rodzaje próchnicy
Próchnica to bakteryjna choroba tkanek zęba, polegająca na ich demineralizacji i stopniowej degradacji. Ma ona charakter powszechny – wedle wszelkich dostępnych danych, dotkniętych nią jest przeszło 90 procent populacji osób dorosłych i ponad 80 proc. dzieci i młodzieży. Łącznie na całym globie z problemem tym zmaga się około 5 miliardów ludzi.
Choroba ta ma niejednorodny charakter. Istnieją różne rodzaje próchnicy – w typologii różnicuje się je ze względu na przebieg, obraz kliniczny, natężenie objawów oraz umiejscowienie zmian.
I tak, są to:
- Lokalizacja:
- próchnica szkliwa – nazywana też wczesną (łac. macula alba), która nie podlega leczeniu i która może się zatrzymać, jeśli wdrożony zostanie rygor higieniczny i żywieniowy
- p. zębiny - sięga głębszych warstw i wymaga leczenia zachowawczego
- p. korzenia – obejmująca najgłębiej położone tkanki, typowa dla osób starszych, stanowiąca wskazanie do leczenia kanałowego
- Przebieg:
- p. ostra – zwana też wilgotną (łac. caries acuta). Jest miękka, ma kolor żółtawy, czasem brązowy, powoduje dużą bolesność w czasie jej rozwiercania. Postępuje bardzo szybko. Charakterystyczna dla osób młodych
- p. przewlekła – tzw. sucha (caries chronica). Dominuje u starszych pacjentów, jest ciemnobrązowa i twarda. Zmiany są wolniejsze.
- p. zatrzymana – nieaktywna (caries stationaria) – nawet jeśli jest zaawansowana, nie postępuje, co z reguły ma związek z intensywnymi działaniami higienicznymi.
- Zaawansowanie zmian (klasyfikacja wg. Światowej Organizacji Zdrowia)
- D1 - początkowa
- D2 - powierzchowna
- D3 - średnia
- D4 - głęboka
- Obraz kliniczny
- p. wtórna (caries secundaria) – rozwijająca się na brzegach wypełnienia; jej źródłem mogą być np. błędy w opracowaniu i wypełnieniu ubytku
- p. atypowa (caries atypica) – występuje w zębach martwych, pozbawionych miazgi, po leczeniu kanałowym
- p. okrężna (caries circularis) – obejmuje przynajmniej dwie powierzchnie, a niekiedy cały ząb
- p. kwitnąca (caries florida) – obejmuje wiele zębów jednocześnie
- p. butelkowa –występuje u niemowląt, a głównym jej powodem jest picie mleka, soków i słodkiej herbaty oraz usypianie malucha ze smoczkiem w buzi; atakuje górne siekacze
- p. ukryta – zlokalizowana pod pozornie zdrowym szkliwem
W dalszej części artykułu szczegółowe informacje na temat próchnicy ukrytej, która jest wyjątkowo trudna w diagnostyce i leczeniu.
Reklama
Próchnica ukryta
Próchnica ukryta stanowi szczególny rodzaj choroby. W odróżnieniu od innych, przez dłuższy czas nie daje objawów widocznych gołym okiem. Szkliwo z zewnątrz jest bowiem nienaruszone, a ząb wygląda na zdrowy, mimo iż głębsze jego tkanki objęte są procesem chorobowym. Dlatego właśnie próchnica w tej właśnie postaci często wykrywana jest w zaawansowanym stadium – gdy pojawi się ból.
Schorzenie to często ma swój początek w niedostępnych przestrzeniach znajdujących się między zębami (dlatego też ta odmiana nazywana jest niekiedy, próchnicą międzyzębową). Ma to dodatkowe konsekwencje - należy się liczyć z tym, że uszkodzone są oba sąsiadujące ze sobą zęby. Komplikuje to proces leczenia i naraża pacjenta na podwójny dyskomfort.
Niewidoczna próchnica to efekt przede wszystkim gromadzenia się resztek jedzenia między zębami oraz niemożności dokładnego czyszczenia tego miejsca z osadu, w którym bytują bakterie. Powstaje ona w zakątkach do których nie dociera włosie szczoteczki, a używanie nici dentystycznych nie zawsze jest wystarczająco skuteczne.
Reklama
Leczenie próchnicy ukrytej
Ból zęba bez widocznej próchnicy często jest objawem świadczącym o rozwoju choroby w tej właśnie postaci. Bez wystąpienia tego symptomu, ciężko jest ją zdiagnozować w czasie standardowego przeglądu stomatologicznego. Zmiany widoczne są w pełnej krasie dopiero w badaniu obrazowym, jakim jest rentgen bądź tomografia zęba.
Leczenie próchnicy ukrytej jest trudne, często bolesne i kosztowne, zwłaszcza jeśli obejmuje ona dwa zęby. Zazwyczaj nie obywa się bez wiercenia - niezbędne jest standardowe opracowanie oraz wypełnienie ubytków. Jeśli są one bardzo duże i znajdują się w sąsiednich zębach, konieczne może się okazać zastosowanie nakładu porcelanowego.
Jak więc widać, usuwanie próchnicy niewidocznej jest mocno dyskomfortowe. Dlatego dobrze jest w miarę możliwości zapobiegać jej rozwojowi. Nie zawsze polecane metody okazują się w pełni skuteczne, nie mniej jak dotąd nie wymyślono bardziej efektywnych.
A są to:
- regularne mycie zębów, najlepiej szczoteczką soniczną (przynajmniej 2 razy dziennie);
- czyszczenie przestrzeni międzyzębowych za pomocą nici dentystycznych;
- ograniczenie spożycia produktów zawierających duże ilości cukrów;
- regularne poddawanie się kontroli stomatologicznej (2 razy w roku).
