ChatGPT został poddany egzaminowi z interny. Wyniki mogą zaskakiwać. Sprawdź❗
ChatGPT został poddany egzaminowi z interny. Wyniki mogą zaskakiwać. Sprawdź❗
ChatGPT został poddany egzaminowi z interny. Wyniki mogą zaskakiwać. Sprawdź❗

Początki próchnicy – jak zapobiegać, żeby nie leczyć i po czym rozpoznać chorobę?

Początki próchnicy są niewinne: białe plamki, kilka ledwie widocznych smug. Jednak zaniedbana nie przestanie postępować, prędzej czy później prowadząc pacjenta na fotel dentystyczny.
Chłopiec z początkami próchnicy
źródło:123RF
W skrócie
  • Początki próchnicy związane są z aktywnością bakterii bytujących w płytce nazębnej. To efekt nie mycia zębów oraz spożywania zbyt dużej ilości produktów zawierających cukier
  • Objawy próchnicy mogą wystąpić już u niemowląt – choroba w postaci „butelkowej” związana jest piciem przez smoczek mleka, soków i słodzonych herbat
  • Jak leczyć początki próchnicy? Przede wszystkim zapobiegając postępom choroby, poprzez regularne mycie zębów i unikanie pokarmów z dużą zawartością cukrów
SPRAWDŹ TEŻ: Leczenie próchnicy - jak wyleczyć i jak usunąć próchnicę?
Spis treści

Reklama

Początki próchnicy 

Próchnica to – według definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), proces odwapnienia oraz rozpadu tkanek twardych zęba, zachodzący pod wpływem czynników zewnątrzustrojowych.

Początki próchnicy zębów są związane z odkładaniem się tak zwanej płytki nazębnej. Jest to mazisty osad, w skład którego wchodzą między innymi węglowodany z resztek pokarmu, glikoproteiny ze śliny oraz komórki nabłonka. Środowisko to kolonizują bakterie różnego typu. Część z nich wprost przyczynia się do inicjowania procesów próchniczych. 

Wymienić wśród nich można przede wszystkim dwa szczepy:

●      Streptococcus mutans

●      Lactobacillus acidophilus

Bakterie te, metabolizując węglowodany pochodzące z pożywienia oraz z organizmu ludzkiego, wytwarzają kwas mlekowy, który obniża pH jamy ustnej. Niski odczyn sprzyja zaś demineralizacji zębów i ułatwia ich fizyczne uszkodzenie. Proces ten jest stały i nieprzerwany. 

Istnieje jednak szereg  czynników, które mogą go spowalniać, a z drugiej strony – przyspieszać. Jeśli chodzi o te pierwsze, kluczowe jest bieżące usuwanie płytki nazębnej. W tym celu wystarczy regularnie szczotkować zęby oraz używać nici dentystycznych, a w trudniejszych przypadkach – poddawać się zabiegowi piaskowania. Co zaś sprzyja chorobie? 

Od czego się robi próchnica? Do najważniejszych czynników ryzyka należą:

●      spożywanie dużych ilości produktów zawierających cukry takie, jak: sacharoza, fruktoza, glukoza;

●      osłabiona odporność, obecność większych kolonii chorobotwórczych bakterii w jamie ustnej;

●      nieprawidłowe nawyki higieniczne – zbyt rzadkie, albo nieumiejętne mycie zębów.

●      Predyspozycje genetyczne

Płytka nazębna odkłada się już kilkadziesiąt minut po ostatnim szczotkowaniu, a pierwsze objawy próchnicy widoczne są po kilku miesiącach od zainicjowania procesu. 

Reklama

Początki próchnicy u dziecka 

Początki próchnicy u dzieci, podobnie jak u osób dorosłych, są całkowicie bezobjawowe. Jest ona praktycznie niewidoczna, nie daje też żadnych dolegliwości. Zatem jak rozpoznać próchnicę u dziecka na tak wczesnym etapie? 

Jest szansa, że zmiany, niedostrzegalne niewprawionym okiem, wychwyci stomatolog. Dlatego tak ważne jest, by regularnie kontrolować stan uzębienia. Po drugie, warto się przyglądać pośrednim sygnałom ostrzegawczym. Jeśli szkliwo zębów staje się ciemniejsze, wyraźnie zażółcone, jest to znakiem osadzania się większych ilości płytki. W takiej sytuacji można domniemywać z dużą dozą prawdopodobieństwa, że na powierzchni zębów już zaczynają zachodzić niewidoczne procesy demineralizacji (wypłukiwania jonów wapnia).

Pierwszym zauważalnym i bezpośrednim objawem próchnicy jest pojawienie się charakterystycznych plamek. Co ważne, na początku są one białe i niemal gładkie. Dopiero w późniejszej fazie choroby w tych właśnie miejscach pojawiają się ubytki, które mają znacznie ciemniejszą, brązową, a nawet czarną barwę. 

Początki próchnicy butelkowej 

Próchnica u niemowląt często nazywana jest butelkową. Ma to związek z jej patogenezą, w której wiodącą rolę odgrywają cukry znajdujące się w przyjmowanych przez dziecko płynach – mleku, sokach, słodzonej herbacie. 

Należy pamiętać, że picie przez smoczek wydłuża czas bezpośredniego kontaktu zębów i jamy ustnej z węglowodanami i innymi substancjami tworzącymi płytkę nazębną. Tym bardziej jeśli maluch zasypia ze smoczkiem, a sok czy herbata są przez niego zasysane wolnym strumieniem przez dłuższy czas, przy jednoczesnym zmniejszonym wydzielaniu rozrzedzającej śliny. 

W ten sposób zęby mogą zostać uszkodzone już na starcie, w pierwszych kilkunastu miesiącach życia – najczęściej są to górne jedynki i dwójki. Początki próchnicy butelkowej u niemowląt wyglądają tak samo, jak zostało to opisane wyżej – pierwszą manifestacją są białe plamki i smugi na powierzchni zębów. 

Reklama

Jak leczyć początki próchnicy? 

Jak można zapobiec próchnicy? To pytanie kluczowe. Choroba zdecydowanie bowiem należy do tych, których lepiej jest unikać, niż je leczyć. Dlatego kluczowa jest profilaktyka. 

Do działań, które warto rekomendować, należą:

●      regularne i dokładne mycie zębów, przynajmniej 2 razy dziennie, a najlepiej po każdym posiłku (po upływie około 30 minut);

●      używanie nici dentystycznych do usuwania nie tylko resztek jedzenia, ale też płytki nazębnej z trudno dostępnych szczelin;

●      unikanie produktów zawierających duże ilości cukrów, w tym słodyczy, ciastek, słodzonych soków i herbat;

●      w przypadku bardzo małych dzieci, dbanie o to, by nie spały ze smoczkiem w buzi;

●      dbanie o ogólny stan zdrowia oraz odporność , tak by nie tworzyć warunków dodatkowo sprzyjających namnażaniu się bakterii;

●      regularnie dokonywanie kontroli stanu uzębienia w gabinecie stomatologicznym, a w razie potrzeby – podejmowanie leczenia na wstępnym etapie, gdy jest ono jeszcze mało inwazyjne i bolesne. 

Działania te nie tylko zapobiegają chorobie, ale też spowalniają jej postęp w sytuacji, gdy do niej dojdzie.

Czytaj również

Bibliografia

  • Anna Jurczak, Próchnica zębów – od czasów starożytnych do współczesności, Nowa Stomatologia 4/2014
  • Próchnica zębów mlecznych, https://pm8kutno.wikom.pl/uploads/5ddad52803e3e/pages/41/content//próchnica%20butelkowa.pdf, data dostępu: 14 08 2021
Piotr  Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Artykuł napisany przez
Piotr Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Dziennikarz wyróżniony w konkursie "Dziennikarz Medyczny Roku 2023". Autor tysięcy publikacji o tematyce medycznej, ekonomicznej, politycznej i społecznej. Przez 15 lat związany z Dziennikiem Łódzkim i Polska TheTimes. Z wykształcenia socjolog stosunków politycznych, absolwent Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Po godzinach fotografuje, projektuje, maluje, tworzy muzykę.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Zęby i dziąsła
Ukruszony ząb – co należy zrobić, gdy dojdzie do urazu?
Jak wygląda ukruszony ząb
Ekstrakcja ósemki – kiedy należy wykonać zabieg?
Wyrwanie ósemki
Protezy akronowe - wady, zalety i cena. Jak wyglądają?
Kobieta ogląda protezę u stomatologa
Podobne artykuły
Dewitalizacja zęba
Zatrucie zęba - jak wygląda zabieg? Skutki uboczne
Mężczyzna z opuchlizną od zęba
Opuchlizna twarzy od zęba - jak się jej pozbyć? Ile czasu schodzi spuchnięte dziąsło i policzek?
Czyszczenie osadu na zębach
Osad na zębach – od kawy, papierosów i nie tylko. Przyczyny, usuwanie
Ból dziąsła przy ósemce może utrudniać funkcjonowanie
Co wywołuje ból dziąsła przy ósemce i jak go złagodzić?
Wizualizacja korony porcelanowej
Korona porcelanowa - ceny i kolory. Jak długo może wytrzymać?

Reklama


1/3 kobiet ma niedobór tego pierwiastka 😲
Sprawdź powód!