Kto to jest proktolog?
Proktolog to lekarz specjalista zajmujący się chorobami dolnego fragmentu przewodu pokarmowego, czyli jelita grubego na odcinku odbytnicy, odbytu i kanału odbytu. W Polsce, w odróżnieniu od wielu krajów świata, nie istnieje osobna wąska specjalizacja chirurg proktolog, w praktyce jednak wielu lekarzy w swojej codziennej praktyce wykonuje mniej lub bardziej skomplikowane zabiegi.
Ze względu na złożoność budowy dolnej części ludzkiego korpusu, proktologowie często blisko współpracują ze specjalistami z innych dziedzin, takich jak urologia, gastrologia i gastroenterologia, ginekologia, czy onkologia.
Wizyta u lekarza proktologa wciąż uchodzi w Polsce za wstydliwą, dla wielu osób stanowiąc temat tabu. Często jednak jest ona konieczna – im szybciej, tym lepiej. Na konsultację powinny się umówić osoby, które zaobserwowały u siebie:
- krwawienia z przewodu pokarmowego, zarówno jasne, tak też ciemne;
- silny świąd w okolicy odbytu i pośladków,
- pojawienie się ropnia,
- silny ból tej części ciała.
Reklama
Czym zajmuje się proktolog?
Czym się zajmuje proktolog i na czym polega jego praca? Lekarz tej specjalizacji najczęściej diagnozuje i leczy takie schorzenia, jak:
- hemoroidy, zwane też guzkami krwawniczymi lub potocznie żylakami odbytu (dlatego często proktolog nazywany jest lekarzem od hemoroidów);
- szczelina odbytu – rana błony śluzowej tej części ciała;
- wypadanie odbytnicy – przesunięcie jelita grubego na zewnątrz, poza kanał odbytu i odbyt;
- przetoki okołoodbytnicze – patologiczne kanały stanowiące połączenie układu pokarmowego z powierzchnią skóry;
- ropnie okołoodbytnicze – wypełnione ropą zbiorniki, powstające najczęściej w wyniku infekcji bakteryjnych;
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przewlekły proces zapalny błon śluzowych;
- uchyłki jelita grubego – uwypuklenie błon śluzowych na zewnątrz jelit;
- nowotwory jelita grubego oraz odbytu.
Lekarz od odbytu wykonuje szereg badań, z których pierwszym i podstawowym, wykonywanym rutynowo w gabinecie w czasie wizyty, jest badanie per rectum, polegające na fizykalnej ocenie dolnego odcinka układu pokarmowego poprzez umieszczenie palca w odbycie. Inne badania, to:
- anoskopia, czyli sprawdzenie odbytu z użyciem specjalnego sztywnego wziernika (anoskopu);
- rektoskopia, która ma podobny charakter, jednak szerszy zasięg (obejmuje też odbytnicę);
- kolonoskopia, która od powyższych różni się użyciem zaawansowanego narzędzia o elastycznej budowie, umożliwiającego nie tylko obserwację zmian, ale też pobranie próbek do analizy, a nawet wykonanie prostego zabiegu chirurgicznego.
Reklama
Proktolog na NFZ
Czy proktolog przyjmuje na NFZ? Tak, podobnie jak w przypadku większości specjalizacji, jest możliwe skorzystanie z darmowej porady i leczenia dzięki refundacji Narodowego Funduszu Zdrowia. Należy jednak mieć na uwadze dwa aspekty:
- Niezbędne jest skierowanie do proktologa - może je wystawić lekarz pierwszego kontaktu.
- Czas oczekiwania na wizytę w renomowanej poradni proktologicznej na NFZ może wynosić nawet kilka miesięcy.
Przykładowo, w województwie mazowieckim można znaleźć placówki, które przyjmą pacjenta od ręki, ale też takie, które pierwszy wolny termin mają w lutym 2023 roku (dane na dzień 20 grudnia 2021). W większości pozostałych regionów krajów, czekać należy od 1 dnia do około 4-5 miesięcy.
Reklama
Ile kosztuje wizyta u proktologa?
Szybszą alternatywą jest wizyta u proktologa prywatnie. W tym przypadku z większością specjalistów można się umówić na przestrzeni kilku dni, najwyżej tygodni.
Duże znacznie w tej materii ma renoma danego specjalisty, a także miejsce jego zatrudnienia (w praktyce wielu pacjentów idzie na wizytę prywatną w nadziei, że lekarz pomoże w przyjęciu na oddział szpitalny).
Z reguły im bardziej ceniony fachowiec, tym większe obłożenie. A przy okazji wyższe ceny. Ile kosztuje wizyta u proktologa? Tak, jak w przypadku większości specjalistów, cena wynosi około 150-250 złotych, choć można się też spotkać z wyższymi stawkami. Zwłaszcza, że ceny konsultacji lekarskich w Polsce w ostatnim czasie mocno wzrosły.
Reklama
Proktolog dziecięcy
Nie ma w Polsce odrębnej specjalizacji, takiej jak proktolog dziecięcy. A przynajmniej w teorii i oficjalnej nomenklaturze. W praktyce są proktolodzy, którzy zajmują się przede wszystkim najmłodszymi pacjentami, mając większe doświadczenie i wiedzę w zakresie chorób specyficznych dla tego wieku, a także większe obycie z dziećmi.
Wiadomym jest, że badania wykonywane u maluchów muszą się charakteryzować wyjątkową delikatnością, tak by nie stanowiły źródła urazu psychicznego (fizycznego oczywiście też).
Wymagane są więc też zdolności z pogranicza psychologii. Dodatkowo należy pamiętać, że dzieci w wieku kilku lat nie zapewniają sprawnej wymiany informacji na linii lekarz-pacjent, stąd większy nacisk kładziony jest na badanie fizykalne, niż wywiad. Jeśli zaś chodzi o zadawanie pytań, częściej ich adresatem są osoby trzecie, czyli rodzice.
Reklama
Jak przygotować się do wizyty u proktologa?
Odpowiedzi na pytanie, jak przygotować się do wizyty u proktologa, najczęściej szukają osoby, które po raz pierwszy będą miały kontakt z tym lekarzem. Nie ma w tej kwestii szczególnych wymagań, poza oczywistym, jakim jest kwestia higieny osobistej.
Dla komfortu własnego oraz lekarza dobrze jest przed wyjściem z domu dokładnie się wypróżnić (jeśli ktoś odczuwa taką potrzebę, może sobie zrobić lewatywę), a następnie dokładnie umyć całe ciało, ze szczególnym uwzględnieniem odbytu.
Wiele osób pyta, jak się ubrać do proktologa. Tak jak do każdego lekarza – przede wszystkim w czyste ubrania i bieliznę. Warto też postawić na aspekt praktyczny. Ubiór powinien być łatwy do zdjęcia, bez koniczności całkowitego obnażania się (z tego powodu niezbyt wygodne będą jednoczęściowe kombinezony, czy body).
W związku z tym, że lekarz będzie zadawał szereg pytań, dobrze jest usystematyzować swoje dolegliwości, np. spisując listę objawów i okoliczności, w jakich one występują. Należy też mieć przygotowany wykaz wszystkich przyjmowanych leków.
Kolejną ważną kwestią jest nastawienie psychiczne. Dla proktologa rozmowa oraz badanie odbytu i odbytnicy są czynnościami rutynowymi, dlatego nie ma realnych podstaw do wstydu przed wizytą, czy odbywającym się w jej ramach badaniem.
Reklama
Badanie u proktologa
Badanie u proktologa jest delikatnie inwazyjne, to znaczy wymaga wprowadzania do odbytu (albo głębiej) narzędzia diagnostycznego. Najprostszym z nich jest palec lekarza. Jest to część anatomiczna o różnej budowie u różnych osób, dlatego wielu pacjentów preferuje wizyty u kobiet, które z reguły mają drobniejsze dłonie.
Nie jest to jednak żadną regułą. Należy pamiętać, że specjalista w czasie badania per rectum używa specjalnych rękawiczek, a także żelu nawilżającego (lubrykantu), który zapewnia właściwy poślizg i sprawia, że badanie, choć dla wielu osób nieprzyjemne, nie powinno być bolesne.
Inne procedury proktologiczne są bardziej dojmujące. Dlatego na przykład kolonoskopię wykonuje się w znieczuleniu miejscowym (za pomocą żelu, którym smarowany jest endoskop), a jeśli sytuacja tego wymaga – także w sedacji, czyli głębokim wyciszeniu pacjenta, znoszącym uczucie lęku i napięcia, ułatwiającym zaśnięcie przed badaniem.
