Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗

Promiskuityzm – co to jest i na czym polega? Przyczyny a psychologia

Promiskuityzm jest pojęciem stojącym w kontrze do takich terminów, jak monogamia, rodzina czy wstrzemięźliwość. Oznacza seks bez jakichkolwiek zobowiązań z wieloma osobami, często zupełnie nieznanymi. Czy jest chorobą lub zaburzeniem? Sprawdź, co jest przyczyną tego typu preferencji.
Promiskuityzm w związku
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Promiskuityzm to uprawianie seksu z wieloma partnerami, bez wchodzenia z nimi w jakiekolwiek relacje emocjonalne.
  • Promiskuityzm seksualny może się wiązać z licznymi schorzeniami i zaburzeniami psychicznymi.
  • Często też wiąże się promiskuityzm z hiperseksualizmem, a więc nadmiernym libido z towarzyszącym mu brakiem zahamowań.
Spis treści

Reklama

Co to jest promiskuityzm?

Promiskuityzm (inna nazwa: promiskuizm) to podejmowanie kontaktów seksualnych z wieloma przypadkowymi partnerami, bez nawiązywania głębszych więzi emocjonalnych, często w sposób ryzykowny.

Jedynym celem jest zaznanie fizycznej przyjemności i rozładowanie napięcia. Jest to więc „czysty seks”, bez miłości, zobowiązań, pytań o przeszłość i przyszłość.

Postawa taka może wynikać z hedonistycznego i beztroskiego nastawienia do życia, ale często jest też utożsamiana z deficytami emocjonalnymi, a nawet zaburzeniami psychicznymi.

Termin ten wywodzi się od łacińskiego słowa primiscuus, które oznacza „wspólny”. Można też wspomnieć, że angielskie słowo promiscuity oznacza „bezład”, zaś sexual promiscuity tłumaczy się jako „rozwiązłość”.

Promiskuityzm jest pojęciem stojącym na przeciwległym biegunie względem wstrzemięźliwości. Jest też z założenia przeciwstawny tradycyjnemu, monogamicznemu modelowi aktywności seksualnej, w którym wartościami samymi w sobie są stałość, wierność, wyłączność, w którym seks nierozerwalnie łączy się z więzią emocjonalną.

Warto w tym miejscu nadmienić, że szersza definicja promiskuityzmu zawiera w sobie także aspekt społeczny. W tym znaczeniu mówi się o swego rodzaju układzie międzyludzkim, w którym tego typu otwarta postawa jest w pełni akceptowalna.

Nie jest to jednak zjawisko powszechne, gdyż osoby praktykujące „seks bez zobowiązań” wciąż często spotykają się z  niezrozumieniem, krytyką, stygmatyzacją, a nawet agresją.

Reklama

Kogo dotyczy promiskuityzm?

Promiskuityzm nie dotyczy wyłącznie ludzi. W znacznie większym stopniu upowszechniony jest w królestwie zwierząt. U niektórych gatunków jest to podstawowy model relacji seksualnych, odmienny nie tylko od monogamii, ale też poligynii i poliandrii (wiązanie się jednego samca lub samicy z większą liczbą partnerów) oraz poligynandrii (występowanie większej, ale ograniczonej grupy rozrodczej).

Promiskuityzm u zwierząt oznacza w istocie pełną dowolność w obrębie danej populacji. Najczęściej przywoływanym przykładem tego typu strategii, są zachowania przejawiane przez szympansy bonobo, gdzie każdy samiec może bez ograniczeń spółkować z każdą samicą, nie tworząc żadnych więzi.

Niekiedy występuje też promiskuityzm u ptaków, na przykład u wodniczki. Co ważne, w tego typu układach następuje zwolnienie samców z obowiązków rodzicielskich. Nie interesują się oni ani zapłodnioną partnerką, ani jej potomstwem.

U ludzi tego typu zachowania nie są kanoniczne, uchodzą za mniejsze lub większe odstępstwo od norm podzielanych przez większość populacji. Przy czym warto wspomnieć, że ocena moralna w wielu społecznościach zależy od płci.

Choć nie jest to niepodważalną regułą, zazwyczaj promiskuityzm u kobiet postrzegany jest gorzej, niż u mężczyzn. Często formułowane są w tym przypadku twierdzenia i konotacje jawnie pejoratywne, wśród których „rozwiązłość” należy do najłagodniejszych. Płeć męska zmaga się z tym w mniejszym stopniu, w niektórych środowiskach wręcz spotykając się z uznaniem.

Jednym z najczęściej powtarzanych mitów, nie znajdujących uzasadnienia w liczbach i potwierdzenia w badaniach, jest rzekomo powszechny promiskuityzm homoseksualistów.

Jak przekazują autorzy Encyklopedii LGBT, dane z USA wskazują, iż średnia liczba partnerów w tym środowisku wynosi statystycznie 2,1-2,9 rocznie i stale spada, zwłaszcza w środowiskach otwartych na możliwość zawierania formalnych związków.

To samo źródło podaje, iż duże znacznie dla utrwalenia nieprawdziwego mitu miało słynne badanie Bella i Weinberga z Instytutu Kinseya, przeprowadzone w 1978 roku. Jego autorzy podali, iż 28 procent gejów miało ponad 1000 partnerów.

Rzecz w tym, iż respondentów rekrutowano w San Francisco, które było wówczas mekką wolnej miłości homoseksualnej, zaś gros ankietowanych stanowili bywalcy klubów oraz męskie prostytutki.

Kolejną grupą, z którą łączy się pojęcie promiskuityzmu, są single, czyli osoby z własnego wyboru żyjące w pojedynkę i nie szukające stałego partnera. W tym przypadku zmienność i dowolność w podejmowaniu relacji seksualnych wynika niejako z definicji.

Czysty seks z różnymi osobami jest elementem składowym życia bez zobowiązań i jako taki, często jest postrzegany jako bardzo atrakcyjny. Potwierdzają to badania przywołane przez Z. Izdebskiego i E. Paprzycką, w których 37,2 procent singli i 32,1 proc. singielek zgodziło się z tezą, iż „tylko posiadanie w życiu wielu partnerów pozwala poznać bogactwo doznań seksualnych”.

Jeszcze jedną kategorią, o której warto wspomnieć, są osoby żyjące w różnego typu otwartych związkach. Zachowują one pewnego rodzaju więź (na przykład tworzą wspólne gospodarstwa domowe, spędzają wspólnie czas, przyjaźnią się), jednocześnie jednak w pełni świadomie godzą się na utrzymywanie relacji seksualnych z innymi osobami. Często też wchodzą w większe układy, w tym w trójkąty, czworokąty,  czy seks grupowy.

Reklama

Przyczyny promiskuityzmu

Przyczyny promiskuityzmu są złożone. W niektórych przypadkach podłoże może stanowić tak zwana hiperseksualność, w postaci męskiej nazywana satyryzmem, a kobiecej - nimfomanią.

Jest to zaburzenie, którego istotą jest nadmierny popęd seksualny, z towarzyszącym mu przytłumieniem mechanizmów kontrolnych. Przejawia się w podejmowaniu bardzo dużej liczby kontaktów seksualnych, nie tylko ze stałym partnerem, ale też innymi osobami, wyłącznie w celu rozładowania napięcia.

Zachowania te często mają charakter kompulsywny i niedający się powstrzymać. Mogą nosić znamiona uzależnienia. Hiperseksualność jest dysfunkcją utrudniającą albo wręcz uniemożliwiającą budowę trwałych i udanych więzi.

Mówi się też niekiedy o promiskuityzmie pierwotnym, jako swego rodzaju atawizmie, pozostałości po czasach prehistorycznych, jednak ta koncepcja nie znajduje zbyt wielu zwolenników.

Częściej natomiast wskazuje się na podłoże psychologiczne seksualnego promiskuityzmu, m.in. różnego typu choroby, zaburzenia, traumy, czy defekty osobowościowe. Jakie konkretnie?

Reklama

Promiskuityzm a psychologia i antropologia

Psychologia w kwestii promiskuityzmu niewątpliwie ma do powiedzenia bardzo dużo. Osoby uprawiające seks bez zobowiązań często przekonują innych i same są przekonane, iż czynią to wyłącznie dla przyjemności, bez jakichkolwiek głębszych podtekstów.

W wielu przypadkach w istocie tak jest, gdyż postawa taka jest tożsama z życiową filozofią hedonizmu. Jednak nie zawsze.

Specjaliści wymieniają szereg czynników, które nawet będąc nieuświadamianymi, mogą stanowić podglebie dla ryzykownych i na swój sposób „masowych” zachowań seksualnych. Należą do nich między innymi:

  • Depresja, zwłaszcza jeśli jest związana z tzw. kryzysem wieku średniego u mężczyzn lub zbliżającym się przekwitaniem u kobiet. Niektóre osoby doświadczają wówczas przemożnej potrzeby skosztowania seksu bez zobowiązań, w swoim mniemaniu chwytając się „ostatnich okazji”, zanim będzie za późno.
  • Stany lękowe i niepewność odnośnie własnej atrakcyjności oraz możliwości seksualnych. Wbrew pozorom mogą one paradoksalnie zachęcać do nawiązywania przypadkowych kontaktów. Faktycznym celem jest wówczas potwierdzenie swojej wartości, zarówno w oczach własnych, jak też innych ludzi.
  • Traumy i wszelkiego typu bolesne doświadczenia, zwłaszcza w obszarze seksualności. Materia ta jest bardzo złożona a motywacje wielopiętrowe i zagmatwane. Czynnikiem zachęcającym do podejmowania kontaktów seksualnych może być na przykład chęć zemsty. Przy czym obiekt wendety jest zastępczy – to przypadkowa osoba, którą z faktycznym „krzywdzicielem” może łączyć jedynie ta sama płeć, zbliżony wiek czy podobny wygląd. W takim przypadku seks często wiąże się z jakimś rodzajem upokorzenia, chęcią zranienia drugiej osoby (popularny schemat: uwiedzenie, wykorzystanie, porzucenie), albo siebie samego.
  • Niezdolność odczuwania głębszych emocji, takich jak miłość, przyjaźń, przywiązanie, empatia etc.
  • Lęk przed wiązaniem się z innymi osobami, wynikający z niepewności siebie, czy negatywnych doświadczeń, których konsekwencją są emocjonalne blizny, a niekiedy wręcz otwarte rany. Seks pełni wówczas rolę wyłącznie fizjologiczną, pozwala zaspokoić prostą fizyczną potrzebę, niemożliwe jednak jest wykonanie kroku dalej.
  • Osobowość borderline, zwana też chwiejną. Osoby tego typu są bardzo niestabilne emocjonalnie, porywcze, impulsywne. Łatwo wpadają ze skrajności w skrajność. I nieustannie poszukują nowych  bodźców, czy to w sferze uczuciowej, czy czysto seksualnej.

Tak jak zostało wspomniane wyżej, sformułowane też zostały różnego typu hipotezy, które można nazwać antropologicznymi. Odwołują się one do czasów człowieka pierwotnego, który nie zakładał rodzin, a dowolna kopulacja w obrębie danej populacji była na porządku dziennym.

Zwolennicy tego poglądu poczytują to w kategoriach dowodu, iż poligamia, czy promiskuityzm są wzorcami pierwotnymi, naturalnymi, biologicznymi, a dopiero zaistnienie kultury, religii i organizacji społecznych zmieniło ten stan rzeczy. I też nie od razu i nie w każdym kręgu kulturowym.

Reklama

Czy promiskuityzm można wyleczyć?

Odpowiedź na pytanie, czy promiskuityzm można wyleczyć, jest przecząca. Nie jest to niemożliwe, co więcej, tak postawione pytanie zawiera w sobie fundamentalny błąd. Promiskuityzm nie jest chorobą, zatem mówienie o nim w kategoriach leczenia jest bezpodstawne.

Należy jednak pamiętać, że promiskuityzm seksualny często jest wynikiem chorób lub zaburzeń, które zostały wcześniej wymienione. W takim przypadku terapia w zakresie danej jednostki chorobowej jest jak najbardziej wskazana.

W większości sytuacji niezbędne jest odbycie określonej liczby sesji w gabinecie psychoterapeutycznym. Przy poważniejszych zaburzeniach psychicznych (na przykład ciężkiej depresji) nieodzowne może być podanie leków przepisanych przez psychiatrę.

Niekiedy też, gdy problem ma podłoże bardziej fizjologiczne, najbardziej adekwatna jest pomoc seksuologa i zastosowanie środków tłumiących popęd.

Czytaj również

Bibliografia

  • Zbigniew Izdebski, Emilia Paprzycka, Wstrzemięźliwość czy promiskuityzm? Analiza zachowań seksualnych polskich singielek i singli [w:] Uwarunkowania zachowań ryzykownych, (red). Farnicka M., Izdebski z., Wąż K., Rocznik Lubuski 2014, T. 40, cz. 1, s. 111-127.
  • Paul R. Gladden and Amanda Tedesco, Sexual Promiscuity, Encyclopedia of Personality and Individual DifferencesPublisher: Springer International Publishing AG, part of Springer Nature 2018.
  • Promiskuityzm, Encyklopedia LGBT, https://www.encyklopedia.edu.pl/wiki/Promiskuityzm, [data dostępu: 25.07.2022].
Piotr  Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Artykuł napisany przez
Piotr Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Dziennikarz wyróżniony w konkursie "Dziennikarz Medyczny Roku 2023". Autor tysięcy publikacji o tematyce medycznej, ekonomicznej, politycznej i społecznej. Przez 15 lat związany z Dziennikiem Łódzkim i Polska TheTimes. Z wykształcenia socjolog stosunków politycznych, absolwent Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Po godzinach fotografuje, projektuje, maluje, tworzy muzykę.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Zaburzenia seksualne
Opóźniony wytrysk - przyczyny. Jakie są sposoby?
Mężczyzna z problemem opóźnionego wytrysku
Asfiksjofilia - co to jest? Czy podduszanie jest bezpieczne?
Kobieta z kochankiem
Obojnactwo u ludzi - prawdziwe i rzekome
Mężczyzna z problemem obojnactwa
Podobne artykuły
Nimfomanka u psychoterapeuty
Jak rozpoznać nimfomankę? Sprawdź, czym charakteryzuje się nimfomania i jak ją wyleczyć?
Fetyszysta stóp
Fetysz stóp. Na czym polega i jakie stopy są pożądane?
Mężczyzna uzależniony od masturbacji
Uzależnienie od masturbacji - objawy i skutki. Na czym polega leczenie?
Erotomanka
Kim jest erotoman i jak go rozpoznać?
Para po nieudanym seksie z powodu anorgazmii
Anorgazmia - objawy i przyczyny. Jak leczyć?

Reklama


Czym się różni odporność swoista od nieswoistej?
Sprawdź!