Czym jest i jak wygląda starzec jakubek?
Starzec jakubek (łac. jacobaea vulgaris) to pospolita roślina z rodziny astrowatych. Występuje na terenie całej Europy, ale można też go spotkać w Azji i Afryce Północnej.
Wysokość jego łodygi może wynosić nawet do 120 cm. Jej wygląd jest bardzo charakterystyczny. Rozgałęzia się, bowiem tworząc nagie lub wełnisto owłosione pędy. Podziemne kłącze starca jakubka jest natomiast grube i krótkie. Dolne liście tej rośliny są lirowate w górne pierzastodzielne.
Ich odcinki odstają od łodyg prawie pod kątem prostym. Kwiaty starca jakubka tworzą zebrane w podbaldachy koszyczki. Mają barwę żółtą.
Nazwa tej rośliny pochodzi od okresu kwitnienia. Zazwyczaj przypadał on na okolice 25 lipca, czyli datę poświęconą św. Jakubowi. Starzec jakubek znany był też pod nazwą starzec wiosenny.
Starzec jakubek a dziurawiec. Z czym można go pomylić?
Starzec jakubek to roślina, która niekiedy bywa mylona z inną znacznie bardziej popularną byliną, czyli dziurawcem zwyczajnym. Jest to o tyle niebezpieczne, że ten drugi stosuje się, jako surowiec fitoterapeutyczny podawany wewnętrznie.
Jako, że starzec jakubek jest rośliną zawierającą toksyczne związki szkodliwe dla organizmu człowieka, pomyłka ta może okazać się bardzo kłopotliwa. Choć obie rośliny mają kwiaty o żółtej barwie różnią się one kształtem płatków.
Dziurawiec ma kwiaty o pięciu dużych płatkach i długich pręcikach. Kwiaty starca natomiast kształtem przypominają kwiaty stokrotki. Różni je również kształt i budowa liści. U starca są one pierzaste (pierzastodzielne), a u dziurawca lancetowate.
Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"
Reklama
Czy starzec jakubek ma właściwości lecznicze?
Starzec jakubek był rośliną od wieków stosowaną w medycynie ludowej do leczenia różnych stanów chorobowych. Jako składnik licznych nalewek, ale też naparów podawany był pacjentom z nadciśnieniem, chorobami wątroby, reumatycznymi, nowotworami czy trudno gojącymi się ranami.
W fitoterapii wykorzystywano jego działanie rozkurczowe, moczopędne, pobudzające pracę wątroby, obniżające ciśnienie tętnicze, hamujące nadmierne krwawienia menstruacyjne.
Co ciekawe starzec znany był również pod nazwą „herba sacra” czyli „święta roślina”. W średniowieczu uważany był za doskonały afrodyzjak oraz zioło chroniące przed demonami.
Wraz z rozwojem medycyny konwencjonalnej oraz coraz większą wiedzą na temat wpływu składników aktywnych biologicznie, obecnych w tej roślinie starzec przestał być traktowany, jako surowiec fitoterapeutyczny.
Obecne w nim związki chemiczne czynią go rośliną trującą mającą szkodliwy wpływ na zdrowie człowieka i zwierząt.
Dlaczego starzec jakubek jest trujący?
Roślina ta, podobnie jak jej wszyscy bracia z rodziny starców, zawiera stosunkowo dużo alkaloidów pirolizydynowych. Są to związki o udowodnionym działaniu hepatotoksycznym, czyli uszkadzającym komórki wątroby. Mają one również właściwości mutagenne i kancerogenne.
Dodatkowo działają teratogennie, czyli uszkadzająco na płód. Starzec jakubek będzie trujący zarówno w postaci świeżej, jak i przetworzonej. Nie należy podawać go wewnętrznie w żadnej formie.
Co ważne jest także bardzo szkodliwy dla zwierząt. Szczególnie niebezpieczny jest dla koni oraz małych zwierząt domowych. Spożycie starca jakubka prowadzi w ich przypadku do poważnych powikłań neurologicznych, uszkodzenia wątroby oraz niejednokrotnie zgonu zwierzęcia.
Objawy i skutki zatrucia starcem jakubkiem
Przyjmowanie preparatów na bazie starca jakubka lub mieszanek z jego udziałem może prowadzić do wystąpienia poważnych konsekwencji zdrowotnych. Zioło to zawiera 0, 2-1% alkaloidów pirolizydynowych o silnym działaniu hepatotoksycznym, kancerogennym, mutagennym i teratogennym.
Zatrucie tą rośliną może objawiać się przez dolegliwości żołądkowo-jelitowe takie jak nudności, biegunki, wymioty. Prowadzi do poważnego uszkodzenia wątroby włącznie z rozwojem jej marskości.
