Reklama
Czym jest trzydniówka i jakie są jej przyczyny?
Trzydniówka to jedna z najczęstszych chorób wieku dziecięcego. Należy do wirusowych chorób zakaźnych, a najczęściej atakuje dzieci w wieku przedszkolnym, znacznie rzadziej po 4 roku życia. Inne nazwy, pod jakimi jest znana to:
- gorączka trzydniowa,
- rumień nagły,
- szósta choroba ,
- łac. roseola infantum.
W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10, ustanowionej przez WHO rumień nagły oznaczony jest symbolem B08.2 i należy do grupy B – zakażenia wirusowe charakteryzujące się uszkodzeniem skóry i błon śluzowych. W nowszej wersji tej klasyfikacji, czyli ICD-11 roseola infantum oznaczona jest symbolem 1F01. Bezpośrednią przyczyną trzydniówki jest przeniknięcie do wnętrza organizmu odpowiedzialnego za jej wywoływanie wirusa. Trzydniówkę wywołują wirusy HHV-6 i HHV-7, choć ten pierwszy odpowiedzialny jest za większą ilość zachorowań.
Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Co to znaczy? Cząsteczki wirusa obecne są w ślinie, wydzielinach z dróg oddechowych oraz w wydychanym przez chorego powietrzu. W łatwy sposób ulegają więc rozprzestrzenieniu i przenikają do śliny drugiej osoby, gdzie zaczynają się namnażać. Do zakażenia może dojść bezpośrednio lub poprzez dotykanie zanieczyszczonych zarazkami przedmiotów. Nic dziwnego, że wirusy te częściej atakują małe dzieci, które nie są w stanie należycie zadbać o higienę i często zapominają o myciu rąk, a ponadto mają słabiej jeszcze wykształconą tzw. odporność swoistą, czyli nabytą.
Do częstych zachorowań predestynuje też częste przebywanie w dużych grupach rówieśniczych, gdzie zarazki łatwo są przenoszone. Trzydniowa gorączka u dziecka przeważnie pojawia się w momentach obniżonej odporności, czyli np. w sezonie jesienno-zimowym, gdy brakuje promieni słonecznych i witamin zawartych w świeżych warzywach i owocach.
Reklama
Jakie są objawy trzydniówki u dziecka? Ile razy może wystąpić?
Choroby wieku dziecięcego – gdy rzeczywiście przechodzone są w dzieciństwie – zwykle nie mają ciężkiego przebiegu. Jakie są najczęstsze objawy trzydniówki u dzieci? Szósta choroba daje takie symptomy jak:
- podwyższona temperatura ciała – to często pierwszy objaw 3-dniówki u dziecka,
- ból gardła – przy trzydniówce gardło może być czerwone i opuchnięte, co utrudnia swobodne przełykanie i powoduje ból,
- biegunka, a niekiedy również brak apetytu,
- wysypka – pojawia się zazwyczaj w momencie ustąpienia gorączki i poprawy ogólnego samopoczucia.
Gorączka trzydniowa u małego dziecka lub niemowlaka może prowadzić do wyczerpania organizmu i znacznego spadku samopoczucia. Niektórzy rodzice zauważają dziwne lub „spowolnione” zachowanie dziecka po trzydniówce, co może wynikać z nasilonych, męczących objawów. Wszelkie niepokoje należy jednak zawsze konsultować z lekarzem. Choroba trzydniowa u dzieci rzadko powoduje powikłania, jednak jej symptomy bywają bardzo nasilone. Wysoka temperatura prowadzi niekiedy do drgawek, a 3-dniówka u niemowlaka objawia się też rozdrażnieniem i wysoką płaczliwością. Ile zaraża dziecko z trzydniówką? Nie ma co do tego precyzyjnych informacji.
Zakłada się, że po ustąpieniu wszystkich objawów dziecko przestaje rozsiewać zarazki. Czy trzydniówka może się powtórzyć, czy jednokrotne przechorowanie daje dożywotnią odporność na wirusa? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Przechorowanie trzydniówki wywołanej wirusem HHV-6 daje odporność i drugi raz ten sam wirus nie zaatakuje organizmu. Należy jednak pamiętać, że nie jest to jedyny patogen wywołujący tę chorobę, dlatego teoretycznie można przejść ją dwa razy. Bez względu na to, ile razy u dziecka pojawiła się 3-dniówka, objawy przy każdym przechorowaniu mogą być silne i utrzymywać się przez kilka dni.
Jak wygląda wysypka przy trzydniówce i czy zawsze się pojawia?
Wysypka na skórze to właściwie objaw, który pojawia się po trzydniówce. Z reguły najpierw występuje gorączka, która utrzymuje się 2–3 dni, a gdy zaczyna ustępować, na skórze pojawiają się drobne krosty. Gdzie wysypka jest najbardziej widoczna? Zmiany obecne są przede wszystkim:
- na rękach i nogach,
- na szyi,
- na brzuchu lub całym tułowiu,
- na podniebieniu – tu pojawiają się drobne grudki zwane grudkami Nagayamy,
- rzadziej na twarzy.
Grudkowata wysypka ma postać drobnych krostek, pod którymi widoczny jest rumień. Pojawia się po gorączce i utrzymuje przez zwykle przez kolejne 2–3 dni. Najczęściej znika samoistnie, nie pozostawiając blizn ani innych śladów. Zdarza się również, że trzydniówka przebiega w ogóle bez wysypki. Występowanie i nasilenie objawów nie zawsze jest jednakowe. Gdy temperatura ciała wraca do normy, dziecko może już właściwie normalnie funkcjonować, należy jednak pamiętać, że jeszcze przez jakiś czas jego odporność może być znacznie obniżona.
Gorączka – czy zawsze jest przy trzydniówce u dzieci?
Gorączka jest najbardziej typowym i najczęściej występującym objawem trzydniówki. Jaka temperatura może towarzyszyć infekcji? Zdarza się, że pojawia się ona nagle i rośnie szybko, dochodząc niekiedy do 40 stopni w bardzo krótkim czasie, co budzi duży niepokój rodziców. Wysoka gorączka bardzo osłabia i pogarsza ogólne samopoczucie. Dziecko może stać się apatyczne, zmęczone i całkowicie stracić apetyt. W skrajnych przypadkach pojawiają się drgawki gorączkowe, dlatego temperaturę należy zawczasu zacząć zbijać.
Czy możliwa jest trzydniówka bez gorączki? Owszem, zakażenie może niekiedy przebiegać całkowicie bezobjawowo. Gdy u dziecka nie występuje ani podwyższona temperatura ciała ani zmiany skórne, choroba zostaje w ogóle nie zdiagnozowana i niezauważona, a organizm pozbywa się wirusa w ciągu kilku dni.
Trzydniówka a ospa, szkarlatyna, różyczka – jak je odróżnić?
Jak odróżnić trzydniówkę od innych chorób wieku dziecięcego przebiegających z wysypką? Charakterystyczna jest dla niej kolejność występowania objawów, czyli najpierw pojawia się wysoka gorączka, a wysypka dopiero w momencie jej ustępowania. Przy szkarlatynie temperatura również może skoczyć w pierwszej kolejności, jednak krostki pojawiają się już w drugiej dobie i współistnieją z gorączką. Zmiany skórne przy szkarlatynie wyglądają podobnie, co przy trzydniówce i mogą również obejmować swym zasięgiem jamę ustną. Język jednak przy szkarlatynie często robi się biały, a później malinowy.
Symptomy utrzymują się kilka lub nawet kilkanaście dni. Drobne, czerwone krostki rozsiane po całym ciele są też charakterystyczne dla różyczki, jednak współcześnie na chorobę te dzieci są standardowo szczepione, dlatego jej przypadków odnotowuje się bardzo niewiele. Znacznie częściej spotykana jest ospa wietrzna, ale zmiany skórne jej towarzyszące inaczej wyglądają. Są to nieduże bąbelki wypełnione płynem, wokół których pojawia się zaczerwienienie.
Reklama
Czy trzydniówka jest zaraźliwa?
Na pytanie, czy trzydniówka jest zaraźliwa, odpowiedź jest jednoznacznie twierdząca. Jest ona zaliczana do chorób zakaźnych, a wirusy ją wywołujące łatwo się rozprzestrzeniają. Od kiedy i do kiedy chory nią zaraża? Przyjmuje się, że chory rozsiewa zarazki już na kilka dni przed wystąpieniem pierwszych objawów, do momentu ich całkowitego ustąpienia. Najłatwiej zarazić się nią w momentach obniżonej odporności, czyli np. zimą, po antybiotykoterapii, po szczepieniu.
Trzydniówka sama w sobie też na jakiś czas obniża odporność, dlatego przez jakiś czas po niej należy na dziecko szczególnie uważać, by nie łapało kolejnych infekcji. Kiedy dziecko może wrócić do szkoły, przedszkola lub do żłobka? Najlepiej poczekać, aż ustąpią wszystkie objawy i przez kilka dni jeszcze pozostawić dziecko w domu lub wspomagać jego odporność, np. poprzez zwiększoną podaż witamin. Gdy jest ładna pogoda, na spacer można wyjść z dzieckiem już po ustąpieniu gorączki, dbając jednak o to, by było odpowiednio ubrane i unikając większych skupisk ludzi.
Reklama
Czy trzydniówka u niemowlaka jest groźna?
Z reguły trzydniówka u przedszkolaka i niemowlaka przebiega bez powikłań i nie stanowi zagrożenia dla ogólnego stanu zdrowia. Zwykle organizm zwalcza wirusa i pozbywa się go w ciągu kilku dni, a objawy ustępują samoistnie. Jeśli chodzi jednak o najmłodszych pacjentów, którzy nie potrafią jeszcze zgłaszać swoich dolegliwości, w gestii opiekunów leży uważne monitorowanie ich stanu. Zagrożeniem przy trzydniówce może być wysoka gorączka, która pojawia się nagle i często rośnie w dużym tempie.
Przy temperaturze sięgającej 40 stopni mogą pojawiać się drgawki, a wówczas należy podać środki na zbicie gorączki, ułożyć dziecko w pozycji bocznej bezpiecznej i co chwilę sprawdzać, czy temperatura się obniża. Jeśli drgawki utrzymują się dłużej niż kilka minut, trzeba wezwać pogotowie, ponieważ stan taki może być groźny dla maluszka. Do lekarza zawsze należy się udać, kiedy gorączka pojawia się u dziecka, które nie ma jeszcze trzech miesięcy. Należy to zrobić również, jeśli chorobie towarzyszą jakiekolwiek niepokojące objawy lub gdy symptomy utrzymują się dłużej niż kilka dni.
Reklama
Czy możliwa jest trzydniówka u dorosłych?
Trzydniówka u dorosłych, którzy nie przechorowali jej w dzieciństwie, jest jak najbardziej możliwa i również jest zaraźliwa. W dodatku jej objawy mogą być dużo bardziej nasilone, niż u małych pacjentów, podobnie jak w przypadku większości chorób wieku dziecięcego. Objawy rumienia nagłego u dorosłych są podobne, jak u dzieci, jednak gorączka może być u nich jeszcze wyższa, a krosty bywają liczniej rozsiane i bardziej swędzące.
Trzydniówka u dorosłych bywa mylona z mononukleozą, ponieważ obu tym chorobom towarzyszyć może wysoka gorączka i wysypka. Różnica polega głównie na tym, że przy mononukleozie zmiany skórne występują rzadko, a jeśli już, pojawią się później (zwykle dopiero w drugim tygodniu występowania objawów). W większości przypadków trzydniówka u dorosłych pacjentów również mija samoistnie i nie wywołuje groźnych dla zdrowia powikłań, jednak sam jej przebieg bywa cięższy niż u dzieci.
Reklama
Jak leczyć trzydniówkę u dziecka?
Trzydniówka jest chorobą typowo wirusową, dlatego w jej leczeniu nie stosuje się antybiotykoterapii. Antybiotyki działają na zakażenia bakteryjne, ale na wirusy pozostają nieskuteczne. Jakie badania wykonuje się w ramach diagnostyki? Lekarz zlecić może morfologię lub CRP, ale to ostatnie przy trzydniówce nie jest podwyższone, ponieważ chorobie nie towarzyszy stan zapalny. Po postawieniu diagnozy z reguły stosuje się wyłącznie leczenie objawowe, oparte o podawanie środków przeciwgorączkowych.
Gorączka to naturalny mechanizm obronny organizmu, jednak gdy przekracza ona poziom 38 stopni, należy zacząć przeciwdziałać jej dalszemu wzrostowi. Najczęściej stosowanie u dzieci środki na zbicie gorączki to paracetamol i ibuprofen. Można dostać je w aptekach bez recepty w formie owocowych syropów lub tabletek dla dzieci starszych, jednak zawsze należy stosować je i dawkować zgodnie z zaleceniami lekarza lub producenta. Kiedy gorączka jest bardzo wysoka i trudno ją zbić, środki te można stosować naprzemiennie, by zwiększyć ich skuteczność.Między kolejnymi dawkami należy zachować odpowiedni odstęp czasu.
Terapię można wspierać domowymi sposobami, takimi jak chłodne okłady na czoło i inne partie ciała, czy też – u dzieci starszych – działający przeciwgorączkowo napar z kwiatu lipy. Wysypki niczym się nie smaruje, należy jedynie zwracać uwagę, by dziecko nie drapało krost, ponieważ wydłuża to proces ich znikania i może prowadzić do podrażnień lub ran na skórze. Dziecko chorujące na rumień nagły – szczególnie, jeśli ma wysoką gorączkę – powinno dużo wypoczywać w wywietrzonym i nieco zaciemnionym pomieszczeniu. Bardzo ważna jest wówczas odpowiednia ilość snu, która pozwala wyczerpanemu organizmowi się regenerować i sprzyja procesowi rekonwalescencji. Przy gorączce niezwykle istotne jest też picie dużej ilości płynów, co zapobiega odwodnieniu. Aby podnieść poziom nawodnienia i uzupełnić niedobory minerałów, można podać dziecku elektrolity dostępne w aptece bez recepty.
