Surowcem zielarskim chmielu zwyczajnego są owocostany (szyszki; Strobili Lupulin) oraz lupulina (Glandulae Lupuli), którą otrzymuje się z ocierania główki włosków gruczołowych szyszki. Ususzone w odpowiednich warunkach szyszki, które przechowywane są w ciemnym, suchym miejscu i szczelnym opakowaniu, nie tracą swoich dobroczynnych właściwości nawet przez rok. W Polsce surowce chmielu zwyczajnego pozyskuje się z upraw, mimo że można spotkać tą roślinę również rosnącą w stanie naturalnym.
Zawarta w główkach gruczołów włoskowych szyszek lupulina zawiera przede wszystkim goryczki (m.in. lupulin i humulon). Ponadto w chmielu zwyczajnym znajdują się takie związki biologicznie czynne, jak: flawonoidy (m.in. kwercetyna), związki żywicowe, cholina, olejek aromatyczny i woski.
Zobacz też: Borówka brusznica – działanie i właściwości lecznicze.
Zastosowanie chmielu
Chmiel zwyczajny znany był już w starożytnym Rzymie, gdzie zaliczany był do jarzyn i roślin ozdobnych. Na przełomie XIII i XIV wieku mnisi zaczęli dodawać go do piwa. Od tamtego czasu jest to najpowszechniejsze zastosowanie tej rośliny. W wierzeniach ludowych uważano, że chmiel posiada magiczną i miłosną moc.
Choć głównym zastosowaniem szyszek chmielu jest produkcja piwa, właściwości tej rośliny wykorzystywane są również w medycynie oraz kosmetyce.
Substancje biologicznie czynne zawarte w surowcach zielarskich chmielu pospolitego spowalniają przenoszenie bodźców do ośrodkowego układu nerwowego oraz hamują czynności kory mózgowej.
Czytaj także: Dziurawiec zwyczajny - lek doskonały
Jak działa chmiel
Dzięki wymienionym wyżej działaniom preparaty zawierające tę roślinę polecane są w celu łagodzenia stanów niepokoju, stresu, pobudzenia nerwowego, a także stanów lękowych czy bezsenności. Dodatkowo stosowanie ich powoduje zmniejszenie nadpobudliwości seksualnej. W preparatach zawierających chmiel zwyczajny wykorzystuje się też właściwości rozkurczowe tej rośliny – leczy się nimi różne choroby żołądka i woreczka żółciowego.
Zewnętrznie okłady z chmielu mają działanie łagodzące na trudno gojące się rany, dlatego też stosowane są w stanach zapalnych skóry.
1 łyżeczkę szyszek chmielu należy zalać filiżanką wrzątku, przykryć talerzykiem i zaparzać około 10 minut. Po tym czasie całość odcedzić. Jedną filiżankę takiego napoju należy pić codziennie w południe i wieczorem. Aby wzmocnić działanie herbatki, można dodać do niej melisę lub kozłka lekarskiego.
Głównym zastosowaniem surowca zielarskiego chmielu zwyczajnego w kosmetyce jest poprawa kondycji włosów i skóry głowy. Odwary z szyszek zapobiegają wypadaniu włosów, zmniejszają ich łamliwość, a także likwidują stany zapalne skóry głowy oraz przeciwdziałają powstawaniu łupieżu. Dzięki właściwościom regeneracyjnym chmiel (oprócz szamponów i odżywek do włosów) dodawany jest również do kremów i maseczek przeznaczonych do twarzy. Ponadto dzięki właściwościom regenerującym, odprężającym, uspokajającym i łagodzącym chmiel chętnie wykorzystywany jest w preparatach przeznaczonych do kąpieli relaksacyjnych.
Bezpośredni kontakt ze świeżą rośliną może spowodować reakcje alergiczną.
Więcej na podobne tematy: Zioła i rośliny lecznicze
Źródła:
- Wielgosz T., Wielka księga ziół polskich, Wydawnictwo Elipsa, Poznań.
- Klasztorna apteka – zioła ojca Kiliana, Wydawnictwo Salwator, Kraków 2008.
- Ożarowski A., Jaroniewski W., Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987.