Co to jest cholestaza ciążowa?
Cholestaza ciążowa to schorzenie, które uaktywnia się w trzecim trymestrze ciąży na skutek wzrostu aktywności hormonów płciowych (głównie estrogenów i progesteronu). Cholestaza w ciąży w Polsce dotyka około 4 procent ogółu ciężarnych kobiet, jednak najwięcej zachorowań odnotowuje się w krajach Ameryki Południowej.
Jak wyjaśnić pojęcie jakim jest cholestaza ciążowa? Co to jest? Jest to schorzenie wątroby, inaczej określane jako zastój żółci. Ma to związek z utrudnionym wydzielaniem żółci do kanalika żółciowego oraz nadmiernym zbieraniem się żółci w komórkach wątroby, czyli hepatocytach.
Cholestaza wątrobowa w ciąży lub też wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych (WWC), jak sama nazwa wskazuje, może pojawić się wyłącznie u pań będących w ciąży i to najczęściej około 30 tygodnia ciąży, czyli tuż przed jej zakończeniem, kiedy to obserwuje się nadaktywność hormonów płciowych. Schorzenie może jednak wystąpić wcześniej (np. już około 25. tygodnia ciąży).
Choroba ma zazwyczaj łagodny przebieg, nie stanowi ryzyka dla matki, jednak jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia i życia płodu, dlatego symptomów tego schorzenia nie należy lekceważyć.
Reklama
Jakie są objawy cholestazy ciążowej?
Skąd można wiedzieć, że konkretne oznaki to cholestaza ciążowa? Objawy, które pojawiają się na samym początku tego schorzenia to uporczywy świąd (bez występowania wysypki), obserwowany przede wszystkim w rejonie dłoni i stóp, a który z czasem poszerza się na inne części ciała, takie jak tułów, brzuch, plecy, szyja, itd.
Kolejne symptomy choroby to kłopoty z zasypianiem oraz bezsenność, głównie spowodowane potrzebą ciągłego drapania się. Owo drapanie prowadzi do kolejnej oznaki choroby – przeczosów, czyli zmian skórnych, wywołanych przez nieustanne pocierania ciała.
Następne objawy cholestazy w ciąży to żółtaczka, którą łatwo zidentyfikować po charakterystycznym, zażółconym kolorze skóry lub białek gałek ocznych oraz mdłości, wymioty i kłopoty z łaknieniem. Powiększona wątroba również stanowi symptom chorobowy, jednak można go rozpoznać dopiero w wyniku badań lekarskich.
Wszystkie wyżej opisane objawy cholestazowe mijają po upływie około 3-4 tygodni od porodu. Niestety, mogą powrócić w kolejnej ciąży.
Reklama
Badania na cholestazę ciążową
Jak rozpoznać schorzenie, jakim jest cholestaza ciążowa? Badania, jakie zwykle zleca lekarz, by potwierdzić lub wykluczyć występowanie tego schorzenia, to przede wszystkim analiza stężenia kwasów żółciowych. O cholestazie ciążowej świadczy wynik przekraczający 10 mikromoli/L. Kiedy u ciężarnej stwierdza się poziom kwasów żółciowych powyżej 40 mikromoli/L, wówczas postać schorzenia określa się jako ciężką.
Warto wykonać także innebadania na cholestazę ciążową, takie jak ocena aminotransferazy (ALAT, AST), fosfatazy alkalicznej, poziomu bilirubiny i gammaglutamylotranspeptydazy.
Po potwierdzeniu cholestazy ciążowej płód należy poddać monitoringowi, polegającemu na regularnemu wykonywaniu takich badań jak USG płodu, CPR, czy KTG. Poza tym ciężarna powinna sama liczyć ruchy płodu. Jest to o tyle ważne, że cholestaza w ciąży może przyczynić się do wewnątrzmacicznego obumarcia płodu oraz do przyspieszenia porodu.
Do dolegliwości tej przyczynia się dieta, nierzadko czynnikiem odpowiadającym za wystąpienie tego schorzenia jest także genetyka.
Reklama
Leczenie cholestazy ciążowej
W jaki sposób terapeutyzuje się schorzenie jakim jest cholestaza ciążowa? Leczenie tej choroby opiera się na stałej lub czasowej kontroli lekarskiej oceniającej stan ciężarnej oraz obserwacji dobrostanu dziecka. Często wiąże się to z koniecznością pozostawania przyszłej mamy w szpitalu, niekiedy aż do rozwiązania ciąży.
Ciężarnej podaje się na ogół leki obniżające świąd skóry, takie jak np. cholestyramina i środki antyhistaminowe. Zamiast cholestyraminy często aplikuje się kwas ursodeoksycholowy (UDCA), który wykazuje właściwości ochronne dla hepatocytów (komórek wątrobowych).
Leczenie cholestazy ciążowej często też polega na dodatkowym przyjmowaniu przez przyszłą mamę witaminy K, która przyspiesza proces krzepnięcia krwi, upośledzony przez zaburzone funkcjonowanie wątroby.
Ciężarna powinna w tym czasie maksymalnie ograniczyć zarówno fizyczne, jak i psychiczne oraz emocjonalne bodźce.
W razie konieczności lekarze na bieżąco decydują o ewentualnej konieczności przerwania ciąży poprzez cesarskie cięcie lub sztuczne wywołanie porodu (indukcję). Często do takiego postępowania dochodzi między 36 a 38 tygodniem ciąży. Dlatego wcześniej medycy starają się odpowiednimi farmaceutykami przyspieszyć wzrost i dojrzewanie kluczowych organów w ustroju płodu.
Cholestaza ciążowa po porodzie mija sama po około trzech tygodniach.
Reklama
Dieta przy cholestazie ciążowej
Co jeszcze ma znaczenie, oprócz odpowiedniej kuracji i postępowania przyszłej mamy, dla powodzenia terapii schorzenia, jakim jest cholestaza ciążowa? Dieta to również bardzo istotny element leczenia w tym przypadku. Z jadłospisu chorującej na cholestazę ciążową kobiety należy wyeliminować tłuste, ciężkie, pikantne potrawy oraz produkty wysokoprzetworzone. Ciężarna powinna wykluczyć z menu słodycze, napoje gazowane, artykuły bogate w węglowodany, a także tłuszcze nasycone.
Dieta przy cholestazie ciążowej powinna się opierać na warzywach i owocach, a także chudych, lekkostrawnych i zdrowych produktach. Posiłki powinny być przygotowywane w drodze gotowania, duszenia, pieczenia lub gotowania na parze. W żadnym razie nie należy jeść potraw smażonych, zwłaszcza w głębokim tłuszczu, a także grillowanych oraz tzw. fast foodów. Świetnym wyborem do picia są tutaj kompoty owocowe.
Warto w tym zakresie skonsultować się z dietetykiem klinicznym lub ginekologiem prowadzącym ciążę.