Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!
Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!
Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!

Jaskra - przyczyny, objawy i leczenie

Jaskra powoduje zniszczenie włókien nerwowych siatkówki, a także tarczy nerwu wzrokowego. Nieleczona prowadzi do znacznego ubytku wzroku, a następnie do całkowitej ślepoty. Duży wpływ na postęp choroby ma wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, dlatego bardzo ważna jest jego kontrola. Poznaj przyczyny, objawy i sposoby leczenia jaskry.
Oko człowieka
Źródło: 123RF
Spis treści

Jaskra jest chorobą oczu, a w zasadzie grupą chorób różniących się objawami, podłożem patofizjologicznym i sposobami leczenia. Wspólną cechą jest postępująca destrukcja włókien nerwowych prowadząca z czasem do znacznej utraty wzroku i ślepoty. Jaskra może być nabyta lub wrodzona.

Jeżeli brak jest czynników powodujących wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego mówimy o jaskrze pierwotnej, jeżeli są - to o jaskrze wtórnej. Ostatni podział uwzględnia stan kąta przesączania: odpowiednio jaskra otwartego i zamkniętego kąta.

W diagnostyce jaskry niezbędna jest ocena pola widzenia, ciśnienia wewnątrzgałkowego, tarczy nerwu wzrokowego oraz kąta przesączania.

Jaskra - czym jest?

Istotą jaskry są zmiany patologiczne w warstwie włókien nerwowych siatkówki, a także w tarczy nerwu wzrokowego. Najczęstszym czynnikiem prowadzącym do zniszczenia włókien nerwowych jest ucisk spowodowany wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego (prawidłowa wartość to 11-21 mmHg), choć należy pamiętać, że znany jest rodzaj jaskry z prawidłowym ciśnieniem.

Uszkodzenie jaskrowe nerwu wzrokowego można także tłumaczyć niedokrwieniem spowodowanym zaburzeniami przepływu krwi w naczyniach włosowatych. Na ciśnienie wewnątrzgałkowe ma wpływ prawidłowe krążenie cieczy wodnistej, które może być zaburzone przez nieprawidłowości związane z jej wytwarzaniem (w ciele rzęskowym) lub odpływem (przez tzw. beleczkowanie, które można sobie wyobrazić jako sito).

Przyczyną patologii w jaskrze pierwotnej otwartego kąta tłumaczy się wzrostem ciśnienia nie spowodowanym żadną patologią w obrębie oka. Inaczej jest w przypadku jaskry wtórnej, gdzie możemy określić przyczynę utrudnionego odpływu cieczy. ‘Sito’ może być pokryte tkanką włóknisto-naczyniową – w jaskrze neowaskularnej lub zatkane komórkami barwnika, śródbłonka czy erytrocytami. Patomechanizm jaskry zamkniętego kąta oparty jest na czynnikach anatomicznych- związanych z mięśniami źrenicy.

Reklama

Jaskra - czynniki ryzyka wystąpienie choroby

W przypadku jaskry wyróżnić możemy kilka znanych czynników ryzyka, których pojawienie się zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia choroby. Różnią się one nieznacznie w zależności od rodzaju jaskry, co obrazuje poniższa tabela:

  Jaskra pierwotna
Czynniki ryzyka otwartego kąta  zamkniętego kąta
Wiek zwykle > 65. roku życia (choć choroba rozwija się u 2% populacji po 40. roku życia) częstość wzrasta z wiekiem
Rasa częściej i wcześniej u rasy czarnej częściej u Azjatów i Chińczyków, u Europejczyków stanowi ok. 6% przypadków jaskry
Płeć 2 razy częściej u kobiet (jaskra z normalnym ciśnieniem) 4 razy częściej u kobiet
 Wywiad rodzinny ryzyko dla potomstwa chorego wynosi 4%, dla rodzeństwa około 10% związane z czynnikami anatomicznymi, o których poniżej
Wady refrakcji większe ryzyko u osób z krótkowzrocznością -
Inne choroby odwarstwienie siatkówki, zwyrodnienia barwnikowe zwiększają ryzyko, cukrzyca -
Czynniki anatomiczne - powiększenie wymiaru soczewki, zmniejszenie średnicy rogówki (powodują zmniejszeni komory przedniej), mała gałka oczna

 

Reklama

Przyczyny jaskry

W jaskrze pierwotnej nie bez znaczenia są czynniki ryzyka (anatomiczne, fizjologiczne), czy też długotrwała terapia sterydami, szczególnie miejscowa. Wrażliwość na te leki jest osobniczo zmienna; od wysokiej, gdzie powodują one wzrost ciśnienia do ponad 30 mmHg, do całkowitej niewrażliwośći, w której ciśnienie wewnątrzgałkowe nie ulega zmianie.

Jeżeli chodzi o jaskrę wtórną, może ona być wywołana różnymi czynnikami tj.:

  1. Zespół rzekomego złuszczania powoduje zaczopowanie utkania beleczek przez włóknisto ziarniste złogi. Ryzyko rozwoju jaskry (częstsza u mężczyzn) w ciągu 10 lat wynosi 15%, dlatego często powinno się wykonywać badania kontrolne.
  2. Zespół rozproszenia barwnika spowodowany uwalnianiem pigmentu nabłonka barwnikowego tęczówki, który blokuje przestrzenie międzybeleczkowe. Jaskra rozwija się u połowy chorych z tym zespołem. Mężczyźni chorują 2 razy częściej niż kobiety, a choroba zaczyna się ok. 30-40. roku życia.
  3. Neowaskularyzacja czyli tworzenie nowych naczyń, czego najczęstszą przyczyną niedotlenienie siatkówki w wyniku:
  • zakrzepu żyły środkowej siatkówki, który jest przyczyną prawie 40% jaskry neowaskularnej,
  • cukrzycy stanowiącej przyczynę ponad 30% jaskry, w grupie szczególnego ryzyka są pacjenci z długoletnim okresem trwania choroby,
  • niedrożność tętnicy szyjnej, która poprzez tętnice oczną unaczynia gałkę oczną.
  1. Stany zapalne oka tj. zapalenie tęczówki, ciała rzęskowego. Do szczególnych postaci zapalenia naczyniówki zaliczamy:
  • zespół Fuchsa – zwykle zapalenie dotyczy jednego oka, występuje u ludzi w średnim wieku i przebiega bezobjawowo do momentu rozwinięcia jaskry wtórnej.,
  • zespół Posnera–Schlossmana – to nawracające ataki jaskry po jednej stronie z lekkim zapaleniem błony naczyniowej; zwykle występuje u młodych mężczyzn, odstępy między atakami są coraz dłuższe w miarę trwania choroby.
  1. Patologie soczewki:
  • niektóre rodzaje zaćmy (pęczniejąca, przejrzała),
  • zwichnięcie soczewki do komory przedniej oka w wyniku urazu tępego oka, wrodzonych zespołów genetycznych np. Zespołu Marfana.
  1. Uraz gałki ocznej, którego skutkiem może być krwotok do komory przedniej, ciała szklistego lub cofnięcie (recesja) kąta na skutek jego rozerwania i uszkodzeniem beleczek.
  2. Śródbłonkowy zespół tęczówkowo-rogówkowy, w którym komórki nieprawidłowej warstwy śródbłonka rogówki przemieszczają się przez kąt przesączania na powierzchnię tęczówki. Zespół występuje głównie u kobiet, a jego objawy to: zanik tęczówki, przemieszczenia źrenicy, ewentualnie pojawienie się drugiej źrenicy.
  3. Przetoka tętnicy szyjnej do zatoki jamistej na skutek pęknięcia tętniaka lub przerwania tętnicy z powodu urazu. Do powstania jaskry przyczynia się zwiększone ciśnienie żylne w oczodole, niedokrwienie przedniego odcinka oka. Objawy to: znaczny obrzęk spojówki, przekrwienie tęczówki, wytrzeszcz o pulsacyjnym charakterze, porażenie mięśni oka.
  4. Guz wewnątrzgałkowy.
  5. Rozrost nabłonka będący rzadkim powikłaniem pooperacyjnym, w którym komórki nabłonkowe rogówki, spojówki migrują przez ranę i proliferują w przednim odcinku gałki ocznej.

W przypadku jaskry wrodzonej najczęstszą jej postacią jest jaskra pierwotna wrodzona, a ryzyko jej wystąpienia wynosi 0,01%. Przyczyną choroby są nieprawidłowości w budowie beleczkowania i odejściu tęczówki. Choroba może się ujawnićw okresie :

  • płodowym,
  • dziecięcym do 3. roku życia (najczęstsza),
  • młodzieńczym do 16. roku życia.

Jaskra wrodzona bywa też jednym z elementów wrodzonych zespołów chorobowych tj.:

  • zaburzenia rozwojowe tęczówki i rogówki (zespół Axenfelda-Riegera, aniridia),
  • zespół Sturge’a Webera,
  • choroba Recklinghausena,
  • zespół Marfana,
  • homocystynuria,
  • małoocze,
  • zespół Lowe’a.

Reklama

Jaskra - objawy

W jaskrze pierwotnej otwartego kąta głównym objawem są ubytki w polu widzenia. Czasami chorzy skarżą się na ból oczu, ból głowy z powodu wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego (należy pamiętać o jaskrze z prawidłowym ciśnieniem, będącej odmianą jaskry pierwotnej).

Objawy w jaskrze pierwotnej zamkniętego kąta różnią się w zależności od fazy choroby:

  1. Utajona – pacjenci nie zgłaszają żadnych objawów. Pewne zmiany natomiast mogą być uwidocznione w badaniu lekarskim, w którym stwierdza się np.: bardzo prawdopodobne zamknięcie kąta.
  2. Podostra – okresowe zaburzenia widzenia, bóle głowy, oka spowodowane są przejściowym zamknięciem kąta. Fizjologiczne rozszerzenie źrenicy może wyzwalać przejściowe napady jaskry.
  3. Ostra – charakteryzuje się znacznym pogorszeniem widzenia, mocnym bólem i przekrwieniem oczu, niekiedy mogą wystąpić nudności i wymioty. Z powodu obrzęku rogówki (obrzękłe komórki działają jak pryzmat) chory widzi kolorowe koła (tzw. halo) np. wokół żarówki, świecy.
  4. Jaskra przewlekła – objawy są podobne do występujących w jaskrze otwartego kąta.

W pierwotnej jaskrze wrodzonej głównymi objawami obserwowanymi przez rodziców jest woloocze i przymglenie rogówki. W pozostałych przypadkach jaskry wrodzonej pacjenci są objęci wielospecjalistyczną opieką, a jaskra jest tylko jednym z elementów danego zespołu i co ważne - nie występuje ona u wszystkich chorych.

Reklama

Wizyta u lekarza

W jaskrze otwartego kąta objawy takie jak ograniczenie pola widzenia czy osłabienie wzroku są czasami nawet niezauważane. Zwykle utożsamiane są z wadami refrakcji, a przez to długi czas bagatelizowane. Pojawienie się:

objawów typowych dla ostrego zamknięcia kąta wymaga natychmiastowej pomocy specjalistycznej okulisty. Jeżeli w rodzinie występowała jaskra, zaleca się pacjentowi zachowanie szczególnej czujności w stosunku do wspomnianych objawów. W czasie wizyty u okulisty często padają pytania:

Czy jaskra jest choroba uleczalną?

Niestety nie. Jednak wczesne jej wykrycie i odpowiednie leczenie zapobiega utracie wzroku. Dzieje się tak dlatego, ponieważ uszkodzone przez postęp choroby włókna nerwowe siatkówki, jak i tarcza nerwu wzrokowego się nie regenerują. Oczywiście natychmiastowe podjęcie działań w ostrym zamknięciu kąta przywraca prawidłowy wzrok.

Czy jest dziedziczna?

W przypadku stwierdzenia jaskry u członka rodziny (rodzice, rodzeństwo), ryzyko choroby jest znacznie zwiększone, dlatego też osoby z dodatnim wywiadem rodzinnym powinny być poddane badaniu okulistycznemu przynajmniej raz w ciągu roku.

Czy jaskra i nadciśnienie oczne to synonimy?

Nie. Nadciśnienie oczne jest stanem podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego (powyżej 21 mmHg), ale nie towarzyszą mu zmiany w obrębie włókien nerwowych siatkówki i tarczy nerwu wzrokowego – cechy typowe dla jaskry. Istnieją przypadki jaskry z ciśnieniem mieszczącym się w granicach normy, gdzie do uszkodzenia jaskrowego dochodzi na drodze innych mechanizmów.

Czy zawsze wzrost ciśnienia ocznego prowadzi do jaskry?

Dane wskazują, że u ponad 5% osób po 40. roku życia stwierdza się przekroczenie granicznej wartość ciśnienia wewnątrzgałkowego. Jednak tylko u 1 na 100 osób w ciągu roku rozwinie się jaskra. Dlatego większe znaczenie przypisuje się czynnikom ryzyka, jakimi obciążony jest pacjent.

Reklama

Badania na jaskrę

W diagnostyce jaskry poza zebranym wywiadem dotyczącym współistniejących chorób, przyjmowanych leków, występowania jaskry w rodzinie niezbędne są następujące badania:

  1. Tonometria – pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego.
  2. Gonioskopia – ocena kąta przesączania.
  3. Perymetria – ocena pola widzenia.
  4. Oftalmoskopia - ocena dna oka.

Tonometria

Za patologiczną w tonometrii przyjmuje się wartość powyżej 21 mmHg. Choć są osoby z ciśnieniem powyżej 30 mmHg, u których nie stwierdza się zmian w obrębie tarczy nerwu wzrokowego oraz ubytków w polu widzenia. Rozpoznaje się wtedy nadciśnienie oczne, a pacjentowi w zależności od wartości tego ciśnienia i współistniejących czynników ryzyka zaleca się badania kontrolne.

Gonioskopia

W gonioskopii jest możliwa ocena kąta przesączania. Do badania używa się różnego rodzaju soczewek. Szerokość kąta z opisem anatomicznym określa się za pomocą kilkustopniowej skali Schaffera; i tak np.: stopien 4 – szerokość kąta 35-45° typowe dla oka krótkowzrocznego i bezsoczewkowego, a jego zamknięcie nie następuje, stopień 2 - zamknięcie mało prawdopodobne, stopień 0 – kąt zamknięty.

Perymetria

Polem widzenia nazywamy przestrzeń, którą ogarnia oko nieruchome. Orientacyjnie można je ocenić bez udziału aparatury. Jednak dokładna ocena wymaga użycia perymetru. Wynik badania może być zafałszowany w przypadku:

  • zmętnienia soczewki,
  • wady refrakcji,
  • opadania powieki,
  • bardzo wąskiej źrenicy (należy ją wtedy poszerzyć).

Ubytek w polu widzenia nazywamy mroczkiem. Jeżeli nie są odbierane nawet najmocniejsze bodźce, mówimy o mroczku bezwzględnym. Jeżeli są odbierane tylko niektóre bodźce jest to mroczek względny. W miarę trwania choroby dochodzi do poszerzania istniejących mroczków.

Oftalmoskopia

W badaniu dna oka ubytek włókien nerwowych siatkówki jest najczęściej obserwowany wcześniej niż zmiany patologiczne w obrębie samej tarczy nerwu wzrokowego – miejscu gdzie zbiegają się włókna wzrokowe. W warunkach prawidłowych tarcza wygląda jak bladoróżowy krążek nieco jaśniejszy od otaczającego tła. Dokumentacja fotograficzna z badania umożliwia śledzenie rozwoju choroby, efektów leczenia.

Reklama

Jaskra - leczenie

Głównym celem leczenia jaskry jest poprawa krążenia cieczy wodnistej i zmniejszenie jej wytwarzania. Niestety jaskra nie może być w pełni wyleczona, a dokonane zniszczenia są nieodwracalne, niemniej jednak szybko rozpoczęte leczenie i okresowe kontrole mogę zapobiec utracie wzroku. Głównymi metodami leczenia są farmakoterapia i leczenie chirurgiczne.

Jaskra - leczenie farmakologiczne

W leczeniu farmakologicznym stosujemy następujące grupy leków:

  1. beta-blokery – uniemożliwiają pobudzenie receptorów beta. Fizjologicznie aktywacja tych receptorów skutkuje wzrostem produkcji cieczy wodnistej w oku, ale także powoduje rozkurcz oskrzeli i przyspieszenie akcji serca. Podanie beta-blokera w kroplach do oczu wywoła dokładnie odwrotne skutki. Pożądanym efektem będzie zmniejszenie produkcji cieczy, natomiast zwolnienie akcji serca i skurcz oskrzeli (pacjenci z astmą! - bezpiecznie podać selektywny beta-bloker ) należą do efektów ubocznych leczenia.
  2. Sympatykomimetyki – (adrenalina, dipiwefryna, apraklonidyna, brymonidyna) czyli agoniści receptorów L, których pobudzenie skutkuje rozszerzeniem źrenicy (nie stosować w jaskrze z wąskim kątem przesączania), zwiększeniem odpływu cieczy wodnistej, ale także wzrostem ciśnienia krwi, co w tym przypadku poza bólami głowy, wzrostem akcji serca jest skutkiem ubocznym przyjmowania leków z tej grupy.
  3. Leki nasilające działanie acetylocholiny – poprzez bezpośrednie pobudzenie receptora (pilokarpina) lub zahamowanie enzymu unieczynniającego acetylocholinę (ekotiopat, bromek demekarium). Karbachol wykazuje działanie dwojakie. Leki obniżają ciśnienie wewnątrzgałkowe w następujący sposób: w jaskrze pierwotnej otwartego kąta poprzez rozluźnienia utkania beleczkowania, a w jaskrze zamkniętego kąta poprzez zwężenie źrenicy i następowe otwarcie kąta. Ogólnoustrojowe efekty uboczne to nadmierne pocenie i wydzielanie śliny, biegunka.
  4. Prostaglandyny, a w szczególności latanoprost, który zwiększa odpływ cieczy wodnistej.

Wszystkie wyżej opisane grupy leków są podawane miejscowo w postaci kropli do oczu. Poza efektami ubocznymi ogólnymi (spowodowane dostaniem się leku do krwi) ,często występują uboczne działania miejscowa tj: pieczenie, swędzenie oczu, zapalenie spojówek, suchość oka, a w przypadku długotrwałego stosowania leków nasilających działanie acetylocholiny pogorszenie widzenia o zmierzchu, zmętnienie soczewki, krótkowzroczność, łzawienie.

Poniższe grupy leków są stosowane ogólnie i najczęściej w przypadkach ostrego ataku jaskry, a należą do nich:

  1. Inhibitory anhydrazy węglanowej – (Acetazolamid, Metazolamid) hamują wydzielanie cieczy wodnistej. Mają one jednak wiele skutków ubocznych: mrowienia palców rąk i stóp, uczucie zmęczenia, spadek libido, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, kamica nerkowa, skaza krwotoczna.
  2. Środki hiperosmotyczne – (glicerol, izosorbid, mannitol) – działają przez wytworzenie gradientu osmotycznego. Przejście wody z ciała szklistego do krwi powoduje zmniejszanie tego gradientu i tym samym obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego.

Leczenie chirurgiczne

Leczenie chirurgiczne jaskry nie wymaga długotrwałej hospitalizacji. W technikach wykonywanych laserowo pacjent opuszcza klinikę kilka godzin po zabiegu, w pozostałych przypadkach zwykle następnego dnia. Powszechnie stosowane są następujące metody leczenia:

1. Trabekuloplastyka laserowa – jest główną metodą chirurgiczną w jaskrze pierwotnej otwartego kąta. Ten trwający 10-15 minut zabieg, przeprowadzany pod znieczuleniem miejscowym polega na wykonaniu małych przypaleń w obrębie beleczkowania, co ułatwia odpływ cieczy wodnistej i przyczynia się do obniżenia ciśnienia wewnątrzgałkowego. Oko po zabiegu może być przez 1-2 dni lekko zaczerwienione i bolesne. W jaskrze otwartego kąta ten rodzaj zabiegu w ponad 75% przypadków przynosi efekty w postaci średniego spadku ciśnienia o ponad 30%. Trabekuloplastykę wykonuje się też w jaskrze z normalnym ciśnieniem i jaskrze barwnikowej.

Nieskuteczność farmakoterapii i trabekuloplastyki laserowej czy brak współpracy ze strony pacjenta są wskazaniami do wykonania tabekulektomii – zabiegu polegającego na wytworzeniu przetoki (kanału) dla odpływu cieczy wodnistej. Po trabekulektomii czasami stosuje się leki zapobiegające wytworzeniu tkanki bliznowatej w miejscu operowanym. Szczególnymi wskazaniami do stosowania tych leków jest:

  • wcześniejszy zabieg trabekuloplastyki laserowej,
  • długoletnia terapia sympatykomimetykami,
  • jaskra wtórna (zapalna, pourazowa).

Niekiedy stosuje się sztuczne przetoki filtrujące ciecz wodnistą.

2. Irydotomia laserowa – jest metodą w leczeniu jaskry pierwotnej zamkniętego kąta. Co więcej - w przypadku zamknięcia kąta zabieg wykonuje się także profilaktycznie w oku nieuszkodzonym. Istota irydotomii polega na wytworzeniu niewielkiego otworu w tęczówce łączącego komorę przednią i tylną. W przypadku, gdy laser nie jest dostępny przeprowadza się chirurgiczną irydektomię.

3. W przypadkach jaskry, które nie reaguje na leczenie opisanymi wyżej metodami możliwe jest wykonanie zabiegu cyklodestrukcyjnego, w którym obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego uzyskiwane jest przez zmniejszenie produkcji cieczy wodnistej na drodze zniszczenia ciałka rzęskowego. Nie można przystąpić do leczenia operacyjnego jaskry, bez uprzedniego zmniejszenia ciśnienia wewnątrzgałkowego środkami farmakologicznymi ze względu na niebezpieczeństwo tzw. krwotoku wypierającego.

Należy zdawać sobie sprawę, że nadrzędnym celem opisanych powyżej metod chirurgicznych nie jest uniezależnienie pacjenta od przyjmowania leków, lecz zmniejszenie ciśnienia wewnątrz gałki ocznej. Po pewnym czasie może być konieczne obniżenie dawki leku, bądź zmniejszenie liczby stosowanych medykamentów, ale zaprzestanie farmakoterapii jest w większości przypadków niemożliwe.

Jaskra - profilaktyka ciśnienia wewnątrzgałkowego

Niestety brak jest skutecznych metod profilaktycznych chroniących przed rozwojem jaskry. Wykrywanie subtelnych zmian w badaniu okulistycznym, nie dających jeszcze widocznych objawów umożliwia podjęcie odpowiednich działań we wczesnym etapie i kontrolę nad postępem choroby. Dlatego wielką wagę przykłada się do kontrolnych badań okulistycznych co 2 lata, a u osób z czynnikami ryzyka - raz w roku.

Zdiagnozowanie nadciśnienia ocznego (bez dodatkowych objawów) umożliwia szybkie wdrożenia leczenia, co jest szczególnie ważne, gdyż ryzyko i częstość wystąpienia choroby rośnie proporcjonalnie do wartości ciśnienia wewnątrzgałkowego. W przypadku wartości ciśnienia do 21 mmHg wynosi ona niewiele ponad 1%, a powyżej 30 mmHg częstość ta wzrasta do 25%. Badania wykazały, że otyłość, nadciśnienie tętnicze są często powiązane z występowaniem wzmożonego ciśnienia wewnątrzgałkowego.

Aktywność fizyczna zmniejsza wartości ciśnienia ocznego zarówno u osób z jaskrą, jak i zdrowych, czego dowodzą wyniki badań przeprowadzonych na grupie prawie 150 osób pod koniec 2009 roku. Zatem utrzymanie prawidłowej masy ciała i ciśnienia tętniczego (poprzez dietę i aktywność fizyczną) ma duże znaczenie w profilaktyce.

Jak wiadomo urazy oka i następowe krwawienia są jedną z przyczyn jaskry. Dlatego zaleca się stosowanie ochrony na oczy w postaci okularów, gogli, masek podczas czynności ze szczególnym narażeniem narządu wzroku.

Jaskra - kontrola lekarska

Jaskra ze względu na swój postępujący charakter, konieczność regularnego przyjmowania leków oraz częstych wizyt u okulisty w celu monitorowania postępu leczenia jest chorobą zmniejszającą znacząco komfort życia pacjentów.

Leki stosowane miejscowo powinny być podawane do worka spojówkowego (należy odchylić głowę do tyłu, odchylić dolną powiekę i zaaplikować lek), a nie na rogówkę, ponieważ grozi to jej uszkodzeniem.

Pacjenci stosujący leczenie farmakologiczne mogą zmniejszyć ryzyko przedostawania się leku przez śluzówkę nosa i gardła (lek z worka spojówkowego przez przewód nosowo-łzowy dostaje się do przewodu nosowego) do krążenia ogólnego i tym samym powikłań ogólnoustrojowych. Dlatego po podaniu kropli (o możliwie najniższym stężeniu) do worka spojówkowego zaleca się ucisk palcem przyśrodkowego kąta oka i zamknięcie powiek na około 2-3 minuty. Należy unikać mrugania, aby nie uruchamiać „pompy łzowej”.

Gdy chory stosuje kilka leków, zaleca się kilkuminutową przerwę w ich podawaniu, aby uniknąć efektu wypłukania jednego leku przez drugi. W przypadku bardzo nasilonych objawów ubocznych ogólnych czy miejscowych konieczna może być zamiana leku na inny, zmniejszenie dawki czy nawet jego odstawienie – jednak zawsze w porozumieniu z lekarzem prowadzącym.

Zawsze należy poinformować okulistę o przyjmowanych na stałe lekach ze względu na interakcję z lekami stosowanymi w jaskrze. Z tego samego względu ważna jest ta informacja u pacjentów ze zdiagnozowaną już jaskrą, gdy konieczne jest rozpoczęcie leczenia farmakologicznego z powodu innej choroby (uwaga przy stosowaniu leków bez recepty!!!).

Po leczeniu chirurgicznym niekiedy dochodzi do następujących powikłań:

  • krwawienia,
  • wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego,
  • zapalenia tęczówki,
  • zmętnienia soczewki.

W leczeniu jaskry nie są znane domowe sposoby leczenia. Istotna jest dbałość w przyjmowaniu przepisanych leków oraz czujność w stosunku do późnych powikłań leczenia chirurgicznego, efektów ubocznych stosowanych leków, a także objawów takich jak nagłe pogorszenie widzenia lub silny ból. Mogą one wskazywać na wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego i wymagają pilnej wizyty u okulisty.

Jaskra - sprawdź czy jesteś w grupie ryzyka

Jaskra jest główną przyczyną ślepoty na świecie, a ponad połowa chorych z powodu skąpoobjawowego przebiegu nawet nie wie, że cierpi na tę chorobę. Dlatego warto poznać swoje przybliżone ryzyko rozwinięcia jaskry, w czym pomocna może być ankieta: 

 Czynnik ryzyka TAK  NIE 
 Jaskra w rodzinie    
 Krótkowzroczność    
 Cukrzyca    
 Wysoki poziom cholesterolu    
 Narażenie na urazy oka    
 Nadciśnienie tętnicze    
 Stosujesz przewlekle sterydy    

Pozytywna odpowiedź w którymkolwiek wierszu stawia Cię w grupie osób podwyższonego ryzyka. Dlatego zalecana jest kontrola okulistyczna raz na dwa lata, a po 40. roku życia - co roku.

Czytaj również

Bibliografia

  • Niżankowska M.H.,Okulistyka. Podstawy kliniczne ,Wydawnictwo Lekarskie PZWL,Warszawa 2007
  • Trzcińska-Dąbrowska Z.,Okulistyka praktyczna,Wydawnictwo Lekarskie PZWL,Warszawa 1995
  • Kański J.J.,Okulistyka kliniczna – kompendium,Urban&Partner,Wrocław 2006
  • Kański J.J., McAllister J.A., Salmon J.F.,Jaskra, kolorowy podręcznik diagnostyki i terapii,Urban&Partner,Wrocław 1998
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Okulistyka
Jęczmień. Leczenie. Ile trwa i jak powstaje? Co na jęczmień na oku bez recepty?
Jęczmień na oku
Dziedziczenie koloru oczu - na czym polega i od czego zależy? Genetyka
Kobieta o niebieskich oczach
Uciekające oko - u dorosłych i dziecka. Przyczyny i leczenie
Chłopiec z uciekającym okiem
Podobne artykuły
Kobieta zakrapla oczy
Sól fizjologiczna do oczu – jak stosować? Cena kropli
Zaburzenie widzenia u dzieci
Zaburzenia widzenia barw - nabyte i wrodzone. Przyczyny i objawy
Kobieta w okularach
Astygmatyzm - przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Oko ze skrzydlikiem
Skrzydlik oka: objawy, leczenie i operacja usunięcia narośli

Reklama


Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego
Dowiedz się co to!