Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗

AST (aminotransferaza asparaginianowa) - badanie krwi przy diagnostyce wątroby. Co oznacza wynik?

Badanie AST jest jedną z tzw. prób wątrobowych, które pozwalają na diagnozę chorób i uszkodzeń wątroby. Jednak w ten sposób można wykryć u pacjenta nie tylko wirusowe zapalenie wątroby i nowotwory, ale także zapalenie dróg żółciowych, martwicę mięśnia sercowego i mononukleozę.
Próbka krwi do badania poziomu AST
Źródło: 123RF
W skrócie
  • AST (aminotransferaza asparaginianowa) to enzym w organizmie człowieka, który określa stan wątroby, przez co badanie AST jest powszechnie wykorzystywane w diagnostyce wątroby. Badanie wykonuje się z osocza krwi.
  • Badanie AST wykonuje się na czczo, pacjent nie powinien nic jeść na 12 godzin przed pobraniem krwi. Na kilka dni wcześniej warto zrezygnować z wysiłku fizycznego oraz zażywania niektórych leków.
  • Normy poziomu AST są różne ze względu na wiek i płeć pacjenta. U dzieci norma AST jest znacznie wyższa niż u osób dorosłych. Wynik badania warto skonsultować ze lekarzem specjalistą.
SPRAWDŹ TEŻ: Badanie ALT przy diagnostyce chorej wątroby. Co dokładnie oznacza wynik badania?
Spis treści

Reklama

Co to jest AST?

Badanie AST, to nic innego, jak sprawdzenie we krwi pacjenta poziomu enzymu zwanego aminotransferazą asparaginianową (inne oznaczenia to AspAT i GOT). W zdrowym organizmie enzym ten występuje w niewielkich ilościach, jego poziom wzrasta wraz z rozwojem chorób i uszkodzeń wątroby, np. przy przewlekłych i ostrych uszkoczeniach wątroby lub chorób wątroby związanych z nadużywaniem alkoholu.

Ten enzym oprócz wątroby, występuje także w innych narządach:

  • w mięśniu sercowym,
  • w mięśniach szkieletowych,
  • w nerkach,
  • w krwinkach czerwonych.

Badanie AST to tzw. próba wątrobowa, wraz z badaniem ALT jest podstawowym sposobem diagnozowania chorób wątroby. Próby wątrobowe oceniają bowiem funkcję oraz stan wątroby i dróg żółciowych. Podwyższone ALT i AST mogą świadczyć o uszkodzeniu tego narządu i być podstawą do rozszerzonej diagnostyki.

Reklama

Badanie krwi AST - jak się przygotować do badania?

Badanie poziomu aminotransferazy asparaginianowej wykonuje się z krwi pacjenta, a na pobranie próbki krwi trzeba zgłosić się na czczo. Przerwa od ostatniego posiłku powinna wynosić 12 godzin. Ważne jest także to, co jemy dnia poprzedniego, ponieważ wyniki mogą zaburzyć tłuste posiłki oraz alkohol.

Warto także poprzedniego dnia nie pić kawy i nie jeść czekolady.

Co zaburza wynik badania AST? Wyniki może zaburzyć także ciężka praca fizyczna oraz przyjmowanie niektórych leków (np. chloropromazyny, werapamilu, diklofenaku, tetracykliny, salicylanów, erytromycyny, oksacyliny, sulfasalazyny, opiatów). Wynik badania AST pacjent otrzymuje następnego dnia.

Reklama

Wskazania do badania AST - kiedy lekarz zleca to badanie?

Pacjenci mający chorą wątrobę, zazwyczaj rzadko odczuwają dolegliwości bólowe, zwłaszcza nagłe, które mogłyby go zmobilizować do konsultacji lekarskiej. Choroby tego narządu mogą się długo rozwijać i nie dawać żadnych swoistych objawów.

Dlatego warto wykonać badania AST profilaktycznie lub gdy obserwujemy u siebie:

  • mocz ciemnego koloru i stolec odbarwiony,
  • ciągłe zmęczenie,
  • silne skurcze mięśni,
  • brak apetytu,
  • utratę masy ciała nie spowodowanej odchudzaniem,
  • zażółcenie skóry i błon śluzowych,
  • biegunki,
  • nudności i wymioty,
  • wzdęcia i bóle brzucha, zwłaszcza po prawej stronie pod żebrami,
  • świąd skóry,
  • zaburzenia w miesiączkowaniu,
  • częste krwawienia z dziąseł i nosa.

Badanie AST powinno się wykonywać także u osób z grup ryzyka, u których mogło dojść do uszkodzenia wątroby.

Kto powinien robić badanie poziomu ast reguralnie? Regularnie powinny je wykonywać kobiet stosujące antykoncepcję doustną, osoby na stałe przyjmujące inne leki obciążające wątrobę, pacjenci nadużywający alkoholu, osoby, które podejrzewają, że mogły zostać zakażone wirusowym zapaleniem wątroby, pacjenci otyli i chorzy na cukrzycę, a także osoby, które mają w rodzinie bliskich z chorobami wątroby.

Reklama

Poziom AST - jaki są normy?

Normy referencyjne dla AST mogą się różnić ze względu na zastosowany w laboratorium sposób badania. Przedział porawidłowego poziomu AST wynosi od 5 do 40 IU/l. Zazwyczaj norma aminotransferazy asparaginianowej wynosi: dla kobiet mniej niż 31 U/l (według niektórych danych może być poniżej 50 U/l); dla mężczyzn mniej niż 31 U/l (według niektórych wynosić 19 U/l), dla dzieci między pierwszym a 15. rokiem życia, norma to stężenie poniżej 50 U/l.

Nie tylko płeć pacjenta jest związana ze zmiennością normy. Kolejnym elementem jest wiek.

Normy AST u mężczyzn:

  • 1-30 dni <51 U/l
  • 31 dni – 12 mies. <65 U/l
  • 1-3 lata <56 U/l
  • 3-6 lat <48/U/l
  • 6-9 lat <42 U/l
  • 9-12 lat <38 U/l
  • 12-18 lat <39 U/l
  • >18 lat <31 U/l

Normy AST u kobiet:

  • 1-30 dni <49 U/l
  • 31 dni – 12 mies. <79 U/l
  • 1-3 lata <69 U/l
  • 3-6 lat <59 U/l
  • 6-9 lat <41 U/l
  • 9-12 lat <37 U/l
  • 12-15 lat <32 U/l
  • 15-18 lat <30 U/l
  • >18 lat <31 U/l

Wysoki lub wniski poziom AST powinien być skonsultowany z lekarzem.

Reklama

Co oznacza podwyższone i wysokie AST?

Najbardziej podwyższone AST, nawet o 100 razy mamy w przypadku zatrucia muchomorem sromotnikowym i najczęściej wiąże się to z koniecznością przeszczepienia tego narządu.

Przekroczone normy występują jednak także w wielu chorobach rozwijających się wolniej niż zatrucie. Zwiększona aktywność aminotransferazy asparaginianowej głównie może być oznaką schorzeń wątroby, takich jak:

  • wirusowe lub autoimmunologiczne zapalenie wątroby,
  • nowotwory i przerzuty nowotworów do wątroby,
  • marskość wątroby.

Podwyższone wartości AST pojawiają się także m.in. przy zapaleniu dróg żółciowych, ostrym zawale serca, zabiegach operacyjnych na sercu, uszkodzeniach mięśni szkieletowych, mononukleozie zakaźnej, hipoksji (niedotlenieniu), niewydolności nerek oraz w zapaleniu trzustki, zatorowości płucnej czy niewydolności krążenia.

W ostrym zapaleniu wątroby wysoka aktywność AST utrzymuje się ok. 1-2 miesiące. Może się jednak zdarzyć, że dopiero po 3-6 miesięcy wyniki wrócą do normy. Wartość AST może także spadać w okresie ciąży.

Reklama

Cena badania AST w Polsce

Jak już wspomniano powyżej, badanie AST wykonuje się w punktach pobrań krwi, skąd próbki są przewożone do laboratorium i tam dokładnie sprawdzane. Wynik jest dostępny następnego dnia. Większość powszechnych laboratoriów medycznych ma w swojej ofercie AST.

Sama cena badania AST nie jest wygórowana. Koszt wynosi od 6 do 15 złotych. Przed wizytą w punkcie pobrań, można je wcześniej zamówić online.

Reklama

Wskaźnik de Ritisa - stosunek AST i ALT przy diagnostyce wątroby

Przy diagnozowaniu uszkodzeń wątroby lekarz bardzo często zleca równoczesne badania AST i ALT, bo pozwalają one na wyliczenie tzw. wskaźnika de Ritisa. Wskaźnik de Ritisa określa stosunek poziomu AST do ALT. 

Przyjmuje się, że jeśli wskaźnik ten wynosi poniżej 1 mamy do czynienia z łagodnym uszkodzeniem komórek wątroby, wskaźnik ok. 1 może być sygnałem nowotworów wątroby lub przerzutów w tym narządzie i marskości. Gdy wskaźnik wzrasta powyżej 1 oznacza to, że doszło do martwicy komórek wątroby lub to, że pacjent ma zawał serca.

Podsumowując:

  • AST/ALT < 1,0 - oznacza łagodne uszkodzenie wątroby,
  • AST/ALT na poziomie 1,0 - mówi o m.in. marskości wątroby
  • AST/ALT > 1,0 (a szczególnie > 2,0) - świadczy o martwicy komórek wątroby oraz zawale mięśnia sercowego.

Żeby ustalić rodzaj schorzenia wątroby, wyniki badania AST porównuje się również z wynikami fosfatazy alkalicznej (ALP), białka całkowitego i bilirubiny.

Czytaj również

Bibliografia

  • Szutowicz A., Raszei-Szpecht A., 2009. Diagnostyka laboratoryjna. Tom I.Gdański Uniwersytet Medyczny, Zlecenie KW/224/09.Recenzent prof. dr hab.Wiesława Łysiak-Szydłowska, s. 57, 61-62
  • Kędziorek M.E., Zagdańska B.M., 2011. Aminotransferaza alaninowa w roślinach wyższych. Postępy Biologii Komórki Tom 3 8 2011 nr 3, (533-544)
  • Reitman S., Frankel S., 1957. A colorimetric method for the determination of serum glutamic oxalacetic and glutamic pyruvic transaminases. Amer. J. Clin. Pathol. 28: 56-63, 1957
  • Techniki wykrywania aminotransferazy asparaginowej (AST/GOT) i aminotransferazy alaninowej (ALT/GPT), https://www.researchgate.net/publication/26546984_Asparate_aminotransferase_ASTGOT_and_alanine_aminotransferase_ALTGPT_detection_techniques
  • Aminotransferaza alaninowa (ALT) i asparaginowa (AST): oznaczanie i charakterystyka enzymów, http://laboratoria.net/pdf/?get=L2FydHlrdWwvX2l0ZW0sMjAzMjAscmlkLCxwcmludCwxLHBkZiwxLmh0bWw=
  • LeBlond R., Brown D., Suneja M., Szot J. (red.) (2014) DeGowin’s Diagnostic Examination, McGraw-Hill, New York
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Artykuł napisany przez
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Od początku związana z dziennikarstwem medycznym. Autorka licznych wywiadów, artykułów oraz reportaży poświęconych zdrowiu i medycynie. Wyróżniona w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2015 przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia. W latach 2009-2010 związana z Gazetą Wyborczą, od 2010 do 2015 roku odpowiadała za dział zdrowie w serwisach i dzienniku „Polska The Times. Dziennik Łódzki”. Od 2016 roku związana z Medme.pl, jako redaktor naczelna portalu i wiceprezes spółki Pharma Partner.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Badania krwi
IgE całkowite: jaka jest norma? Co oznacza wysokie IgE, a co niskie?
Badanie poziomu IGE całkowitego
Western Blot skutecznym testem na boreliozę? Sprawdź, ile się czeka na wynik i jak go interpretować
Kleszcz na skórze człowieka
O czym świadczy nieprawidłowy wynik CRP u dziecka?
Dziecko w czasie badania
Podobne artykuły
Wizualizacja płytek krwi
Morfologia MPV - co znaczny za niskie lub za wysokie MPV? Jaka jest norma?
Posiew krwi przeprowadzany w labolatorium
Posiew krwi - tlenowy i beztlenowy. Ile się czeka na wyniki?
Próbki krwi
Morfologia RBC - czym jest, co oznacza podwyższone i obniżone?
Próbka krwi do badania poziomu AST
AST (aminotransferaza asparaginianowa) - badanie krwi przy diagnostyce wątroby. Co oznacza wynik?
Próba krwi do badania poziomu ALT
Badanie ALT - diagnozowanie uszkodzeń wątroby. Norma wyników

Reklama


Czym się różni odporność swoista od nieswoistej?
Sprawdź!