Co to jest ALT - aminotransferaza alaninowa?
Badanie ALT, czyli enzymu zwanego aminotransferazą alaninową, jest jednym z podstawowych sposobów diagnozowania uszkodzeń wątroby. ALT jest enzymem najczęściej występującym w wątrobie, ale znajdziemy go także w mięśniach szkieletowych, w mięśniu sercowym i nerkach.
U zdrowej osoby, której wątroba pracuje w odpowiedni sposób jego poziom powinien być nieznaczny. Zaburzenia funkcji tego organu powodują jednak, że aminotransferaza alaninowa jest uwalnia się do krwi w nadmiernej ilości, co jest widoczne w badaniu krwi (tzw. próby wątrobowe ALT).
Reklama
Kiedy wykonać badanie ALT?
Badanie ALT wykonuje się w trakcie badań przesiewowych lub wtedy, kiedy pacjent zgłosi lekarzowi niepokojące objawy, które mogą sugerować uszkodzenie wątroby.
Regularnie tego typu badanie powinny wykonywać:
- osoby z podejrzeniem wirusowego zapalenia wątroby
- pacjenci zażywający na stałe leki (zwłaszcza tabletki antykoncepcyjne, statyny, leki przeciwnowotworowe)
- cukrzycy
- osoby otyłe
- osoby nadużywające alkoholu
Wskazaniem do badania ALT jest każde zażółcenie skóry i błon śluzowych, które może świadczyć o upośledzeniu metabolizmu bilirubiny. Warto poprosić lekarza o skierowanie na badanie, jeśli czujemy się stale osłabieni, pojawił się problem z apetytem, nudności i wzdęcia, bóle brzucha po prawej stronie i skurcze mięśni.
Niepokojące jest również krwawienie z dziąseł i nosa. Panowie powinni zrobić badanie ALT, jeśli zauważyli u siebie zanik owłosienie pod pachami i w okolicy łona, a dodatkowo wystąpiła utrata libido, impotencja oraz ginekomastia.
Dla pań wskazaniem do badania ALT są zaburzenia miesiączkowania lub całkowita utrata miesiączki, a także bezpłodność. Lekarz zleci badania także wtedy, gdy pacjent ma ciemny mocz, odbarwiony stolec lub świąd skóry.
Jakie sa normy ALT?
Nie ma powodów do niepokoju, jeśli poziom aminotransferazy alaninowej w surowicy krwi wynosi 5-40 U/I. To jest dopuszczalna norma ALT. Podwyższone ALT może świadczyć o tym, że zablokowane zostało prawidłowe wydzielanie lub przepływanie żółci produkowanej przez wątrobę.
Podwyższone ALT we krwi może wskazywać na:
- kamicę przewodu żółciowego (od 200 do 400 U/l)
- marskość wątroby (od 200 do 400 U/l)
- nowotwory wątroby (od 200 do 400 U/l)
- torbiel wątroby (od 200 do 400 U/l)
- ostre wirusowe zapalenie wątroby (od 400 do 4000 U/l)
- sepsę
- mononukleozę zakaźną
- zapalenie trzustki
- uszkodzenie wątroby, np. grzybami lub chemikaliami (od 400 do 4000 U/l)
- niewydolność krążenia (od 400 do 4000 U/l)
- martwicę mięśnia sercowego, np. po zawałach i zabiegach kardiochirurgicznych
- uszkodzenia mięśni szkieletowych
Wysokie ALT może wyjść także wtedy, gdy pacjent przyjmuje leki psychotropowe, leki obniżające cholesterol, po intensywnym treningu sportowym. ALT podwyższone bywa u kobiet ciężarnych i u noworodków (u dzieci może się wahać od 40 do 200 U/l.).
Reklama
Jak się przygotować do badania ALT?
By móc wykonać badanie ALT niezbędna jest próbka krwi żylnej pacjenta. W tym celu należy się udać do laboratorium na czczo, przede wszystkim w godzinach porannych.
Powinno się nie spożywać alkoholu, co najmniej 24 godziny przed pobraniem krwi. Ważne jest, by poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach.
Wynik ALT może pokazać z jakim schorzeniem wątroby pacjent ma do czynienia. Zawsze jednak należy skonsultować go ze specjalistą, gdyż niekiedy podwyższony ALT nie musi sugerować żadnej choroby, a jedynie pojawić się na skutek zbyt intensywnego wysiłku fizycznego.
Reklama
Próby wątrobowe ALT i AST
Badanie ALT często zleca się równocześnie z oznaczeniem aminotransferazy asparginianowej. ALT i AST to tzw. próby wątrobowe. Dla pełnego obrazu oprócz ALT i AST wykonuje się także badanie poziomu bilirubiny, fosfatazy alkalicznej i dehydrogenazy mleczanowej.
Badanie ALT i AST wykonuje się wspólnie, bo bardzo istotny jest stosunek aktywności AST do ALT, który określany jest mianem wskaźnika Ritisa. Przy chorobach wątroby zazwyczaj aktywność ALT jest wyższa niż AST, a stosunek AST do ALT jest niski.
Gdy wynosi mniej niż jeden pacjent może mieć przewlekłe wirusowe zapalenia wątroby, stłuszczenie wątroby, hemochromatozę, autoimmunologiczne zapalenia wątroby, rzadziej chorobę Wilsona, celiakię.
Wskaźnik AST/ALT jest zazwyczaj wysoki, gdy mamy do czynienia z alkoholowym zapaleniem wątroby, ostrym zapaleniem lub uszkodzeniem wątroby spowodowanym zamknięciem odpływu żółci, marskością wątroby.