Ten zakaz obowiązuje już w niektórych krajach. Czy zostanie wprowadzony również w Polsce? Sprawdź❗
Ten zakaz obowiązuje już w niektórych krajach. Czy zostanie wprowadzony również w Polsce? Sprawdź❗
Ten zakaz obowiązuje już w niektórych krajach. Czy zostanie wprowadzony również w Polsce? Sprawdź❗

Ugryzienie meszki – jak wygląda ślad? Jakie leki i domowe sposoby

Ugryzienie meszki objawia się widocznym, opuchniętym i zarumienionym odczynem. Niekiedy występują dodatkowe symptomy, które mogą świadczyć o reakcji alergicznej. Dowiedz się, jakie oznaki mogą stanowić zagrożenie dla organizmu. Poznaj domowe sposoby i skuteczne leki po ugryzieniu owada.
Kobieta drapie się po ugryzieniu przez meszkę
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Ugryzienie meszki objawia się zwykle niewielkim bąblem, zaczerwienieniem i swędzeniem.
  • Na ukąszenie meszki stosuje się płyn odkażający, środki przeciwuczuleniowe oraz domowe sposoby. Sprawdź, czym można się wspomóc.
  • W przypadku alergii na ugryzienie meszki należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.
SPRAWDŹ TEŻ: Ugryzienia owadów - jak wyglądają i co stosować?
Spis treści

Reklama

Ugryzienie meszki – incydentalne, czy powszechne?

Ugryzienie meszki to zazwyczaj dość bolesne doświadczenie, co ma związek ze specyficzną budową anatomiczną tego owada. 

Posiada on dużych rozmiarów aparat zębowy, którym wbija się w skórę ofiary, np. zwierzęcia lub człowieka, po czym rozrywa ją, aby następnie wysysać krew.

Z roku na rok odnotowuje się coraz więcej ugryzień meszek, co wiąże się ze stopniowym zwiększaniem populacji i, co ciekawe, z poprawą czystości rzek i strumieni, w których rozwijają się larwy tych owadów (szczegóły poniżej).

Pogryzienie przez meszki może się zdarzyć w ciepłych miesiącach, kiedy samice tych owadów są aktywne, zwykle między końcem kwietnia a wrześniem. 

Na ukąszenie meszki człowiek jest najbardziej narażony w porze popołudniowej i wczesno wieczornej. 

Zagrożenie ugryzieniem tych owadów wzrasta w pobliżu zbiorników wodnych, rzek, strumieni, wilgotnych rowów i podmokłych łąk, które upodobały sobie te zwierzęta. 

Do ataku meszek sporadycznie może dochodzić nawet w domu, dlatego warto założyć w oknach moskitiery, które zabezpieczają wnętrza przed inwazją owadów.

Jak wygląda meszka?

Meszka jest niewielkim owadem, mierzącym około 6 milimetrów. Odnotowuje się nawet 48 gatunków meszek zamieszkujących Polskę. 

Jak dokładnie wygląda meszka? Jest masywna, krępa, z lekkim garbem. Przybiera różne odcienie szarości aż po czerń. 

Jej skrzydełka są ułożone spoczynkowo, a nóżki są krótkie i grube. Na uwagę zasługuje jej aparat gębowy z haczykowatymi szczękami, które rozcinają skórę. 

Meszka, podobnie jak kleszcz, jest przystosowana do zakotwiczenia się w ciele ofiary. Krew wysysają tylko samice, samce żywią się przede wszystkim nektarem kwiatów. 

Samice potrafią złożyć nawet do 500 jaj, które umiejscawiają w rzekach, strumieniach i innych wodach. 

Larwy i poczwarki odżywiają się martwymi szczątkami roślin, zwierząt oraz ich odchodami, przyczyniając się do oczyszczania płynących wód.

Reklama

Jak wygląda ugryzienie meszki?

To, jak wygląda ugryzienie meszki, można zobaczyć na zdjęciach dostępnych w Internecie. Zwykle ślad po ugryzieniu meszki wygląda jak większy, zaczerwieniony bąbel, który może delikatnie spuchnąć. 

Ugryzienia meszki są zazwyczaj dość bolesne, zwłaszcza jeśli owady atakują w chmarach. Oprócz tego, że ugryzienie meszki boli, to dodatkowo swędzi. 

Ślady po ugryzieniu meszki są znacznie większe (nawet wielkością odpowiadające włoskiemu orzechowi), bardziej obrzmiałe i czerwone w przypadku wystąpienia reakcji uczuleniowej. Podrażniać może ślina wydzielana przez meszkę w momencie wgryzania się w skórę. 

Może wówczas dojść do zachorowania na hararę, stanowiącą silne zatrucie organizmu, w konsekwencji którego może dojść do obrzęku płuc.

Rzadziej w wyniku ukąszenia przez meszkę odczuwa się m.in. ból brzucha, stawów, nudności, zawroty głowy oraz odnotowuje gorączkę. 

W takim przypadku ugryzienie meszki na zdjęciach będzie wyglądało jak obrzmiała, zaczerwieniona plama na ciele, niekiedy z widoczną czarną kropką w centrum. 

Bardziej narażone na toksyny meszki mogą być dzieci, w tym przede wszystkim niemowlęta. Objawów wspomnianego zatrucia mogą doświadczyć również osoby znajdujące się w stanie upojenia alkoholowego.

Opuchlizna po ukąszeniu meszki

Opuchlizna po ukąszeniu meszki najczęściej nie jest duża, zwykle nie przekracza rozmiaru przeciętnego orzecha włoskiego. 

Jeśli jednak obrzęk po ugryzieniu meszki jest większy oraz kiedy poza opuchlizną zostanie dostrzeżona czarna kropka w środku śladu, należy zgłosić się do lekarza po poradę. 

W wyniku ugryzienia meszki może spuchnąć noga, ręka, a także inne, nieosłonięte części ciała, do których owady mają łatwy dostęp. Jak już wcześniej nadmieniono, duża opuchlizna po ugryzieniu meszki kwalifikuje się do wizyty lekarskiej.

Zwykle obrzęk po ukąszeniu meszki znika po kilku dniach, najpóźniej po tygodniu. 

Rumień po ukąszeniu meszki

Rumień po ukąszeniu meszki najczęściej nie jest bardzo rozległy. Kolor odczynu po ugryzieniu jest opisywany jako intensywnie czerwony

W sytuacji zaatakowania przez stado meszek, można zauważyć liczne czerwone plamy po ugryzieniu

Owady ranią dotkliwie i potrafią dostać się nawet do nozdrzy, małżowin usznych, spojówek, czy pod powieki oczu. 

Mogą wówczas zostawić ślad ugryzienia na powiece, a nawet pod okiem. Skutkiem takiego ugryzienia meszki jest zwykle spuchnięte oko, a raczej jego okolice. Pacjenci zgłaszają również ugryzienia zlokalizowane na ustach i innych częściach twarzy.

Rumień po ugryzieniu meszki powinien zniknąć po kilku, rzadziej kilkunastu dniach. 

Kiedy zaczerwienienie nie mija, jest duże, a jego środek czarny, należy zwrócić się po wsparcie do specjalisty.

Inne objawy po ugryzieniu meszki

Inne objawy ugryzienia meszki to też swędzenie, pieczenie, bolesność odczuwana w okolicy ugryzionego miejsca, bąbel, a nawet gorączka. 

Sporadycznie obserwuje się wyciek ropy z rany po ugryzieniu meszki. Jeśli pogryziony bardzo się drapie to powstają rany, które mogą zostać zainfekowane przez drobnoustroje.

To w konsekwencji może wywołać stan zapalny i zakażenie po ugryzieniu meszki. Intensywne pocieranie ugryzienia może skutkować nawet siniakiem, czy wybroczynami. 

Wszelkie nietypowe symptomy jak duszność, ponadnormatywne bóle, osłabienie, czy dziwnie wyglądający ślad po ukąszeniu (np. jak pręga) oraz utrzymująca się wysoka temperatura po ugryzieniu meszki powinny skłonić do kontaktu z lekarzem. 

Ugryzienie meszki a ukąszenia innych owadów

Jak odróżnić ugryzienie meszki od śladów ataku innych owadów? Objawy mogą być do siebie podobne. Często różnią się niuansami, w tym rozmiarem, czy lokalizacją odczynu. 

Przykładowo:

  • Ugryzienie meszki od pogryzienia przez pluskwy odróżnia się intensywnością świądu po ukąszeniu, a także umiejscowieniem ranek. Pluskwa za cel wybiera najczęściej okolice pleców, brzucha i klatki piersiowej. Ugryzienie przez meszkę występuje natomiast zwykle w obrębie nóg, rąk, czy szyi, czyli w nieosłoniętych rejonach ciała. 
  • Użądlenie osy trudno przegapić, zwykle samo ukłucie jest tak intensywne w doznaniach, że od razu wiadomo co się zdarzyło. Zaczerwienienie i opuchlizna po użądleniu są też zazwyczaj większe niż w przypadku ugryzienia meszki. Niestety osoby uczulone na jad pszczeli mogą doznać wstrząsu anafilaktycznego. Użądlenie w rejonie gardła i ust może doprowadzić nawet do śmierci. 
  • Ugryzienie komara u większości osób jest odczuwane jako silnie swędzący, zaczerwieniony bąbel. U niektórych mogą wystąpić dolegliwości bólowe. Objawy stosunkowo szybko mijają (do kilku dni), ale zależy to od indywidualnego stopnia wrażliwości na ślinę komarów. Odczyny po ukąszeniu komarów mogą pojawiać się w tych samych miejscach co ślady po meszkach.
  • Ugryzienie mrówki zazwyczaj nie zostawia większych śladów. Odczuwane jest jako pieczenie, które pojawia się zaraz po wgryzieniu się owada. Oznacza to wpuszczenie pod skórę kwasu mrówkowego. Nieraz pojawia się również swędzenie. Mrówka nie gryzie człowieka, by się pożywić, ale wyłącznie w sytuacji kiedy czuje się zagrożona.
  • Ugryzienie pająka potrafi być bolesne i wygląda charakterystycznie. Zauważalne są przeważnie dwie małe kropki usytuowane jedna przy drugiej. Poza małymi bąbelkami mogą się również ujawnić zaczerwienienie, obrzęk oraz świąd. 

Reklama

Kiedy do lekarza po ukąszeniu meszki?

Co zrobić, gdy ugryzie meszka? Przede wszystkim utrzymać ranę w czystości. Warto ją zdezynfekować oraz posmarować płynem lub innym środkiem zmniejszającym opuchliznę, świąd i rumień. 

Ugryzienia przez meszki zwykle nie są groźne dla zdrowia i mijają samoistnie. Jednak zdarzają się przypadki kiedy po ukąszeniu trzeba udać się do lekarza. Sytuacje, które wymagają leczenia po pogryzieniu przez meszki to m.in.:

  • odczuwanie duszności;
  • odczyny skórne dużych rozmiarów;
  • ciemny kolor w centrum ukąszenia, a wokół widoczne spore zaczerwienienie;
  • objawy ogólnoustrojowe, takie jak zawroty głowy, nudności, biegunka, ból stawów, dreszcze, nierównomierne bicie serca i gorączka. 

Wymienione okoliczności powinny skłonić do jak najszybszego kontaktu z medykiem. Należy też wykazywać czujność w przypadku ukąszenia meszki u małych dzieci, szczególnie niemowlaków. Dobrze jest zgłosić się do pediatry, który wskaże co robić w danym przypadku. 

Reklama

Co na ugryzienie meszki?

Jak reagować na ugryzienie meszki tuż po kontakcie z owadem? Ja już zdążyliśmy wspomnieć, należy przede wszystkim zdezynfekować odczyn. Można użyć do tego środka odkażającego. 

Ponadto należy dbać o czystość miejsca po ugryzieniu meszki. Każe zabrudzenie może prowadzić do stanu zapalnego. 

Na zakażenie miejsca po ugryzieniu meszki należy stosować preparaty antyseptyczne. Jeśli to działanie zawiedzie, konieczna będzie wizyta u specjalisty, który podpowie, jak leczyć ugryzienie meszki w takim przypadku. 

Na ukąszenie meszki mogą też pomóc środki antyhistaminowe. Zalecane są szczególnie osobom, które mają za sobą epizody alergiczne.

To, co na pogryzienie przez meszki może okazać się także pomocne, to rozmaite domowe sposoby oraz środki medycyny konwencjonalnej. 

Reklama

Lek na ukąszenie meszki

Nie występuje jeden lek na ukąszenie meszki. Zgodnie z tym, co już zostało przedstawione, jednym ze środków na ukąszenia, który warto zastosować od razu, jest płyn dezynfekujący ranę. 

Nie zaszkodzi również preparat przeciwuczuleniowy, np. w postaci maści na ugryzienie meszki lub medykamentu doustnego. Substancje czynne znajdujące się w takich środkach do stosowania miejscowego to m.in. difenhydramina i lidokaina. 

Udając się na wizytę do lekarza można spodziewać się przepisania maści łagodzącej świąd, rumień i obrzęk po ukąszeniu. 

Substancje czynne występujące w leku na ukąszenia to przede wszystkim hydrokortyzon oraz maleinian dimetyndenu

W cięższych przypadkach medyk może zalecić antybiotyk. Zwykle jest on stosowany miejscowo. Smaruje się wówczas rejony ciała pogryzione przez meszki. Konkretny rodzaj antybiotyku, jaki zostanie użyty na ukąszenie meszki, zaordynuje lekarz.

Na wstrząsy anafilaktyczne, ciężkie reakcje alergiczne oraz sytuacje zagrażające życiu podaje się adrenalinę.

Żeby leki na ugryzienie meszki nie były potrzebne, a samo ukąszenie owada niebezpieczne dla alergika, należy rozważyć poddanie się immunoterapii alergenowej.

Reklama

Domowe sposoby na ugryzienie meszki

Jakie są domowe sposoby na ugryzienie meszki? Powszechnie dostępne porady sugerują zaraz po przemyciu rany przykładanie do niej cebuli, plastra cytryny, czy ananasa lub użycie sody. Inną domową metodą na meszki mają być okłady z octu. 

Co jeszcze pomaga na ugryzienie meszki? Na przykład zioła, szczególnie szałwia, tymianek, które niwelują opuchliznę. Pomóc ma również ziele złocienia maruny oraz wywar z werbeny. To, co złagodzi ugryzienie meszki, to także miąższ z liści aloesu oraz chłodne okłady.

Wśród kolejnych sposobów na ugryzienie meszki można znaleźć wapno, które rozpuszcza się w wodzie i pije w celu zniwelowania objawów alergicznych.

Warto wiedzieć, że wspomniane sposoby mogą mieć znikomą skuteczność, a nieodpowiednie proporcje użytych środków mogą nawet zaszkodzić zaszkodzić. 

Najczęściej wystarczy odrobina cierpliwości, a wraz z upływem czasu bąbel sam zniknie. Wówczas żadne środki na złagodzenie ugryzienia meszki nie będą konieczne.

Jeśli domowe sposoby na ukąszenie meszki, w tym rany, swędzenie, czy opuchliznę, nie są wystarczające lub pojawią się jakiekolwiek wątpliwości, należy skorzystać z pomocy lekarskiej. 

Reklama

Ile się goi ugryzienie meszki?

Ukąszenia meszki powodują powstanie swędzącego, zarumienionego bąbla. To, ile goi się miejsce po ugryzieniu, zależy m.in. od postępowania z raną. 

Jeśli odczyn nie jest rozdrapywany, narażany na kontakt z brudem, bakteriami, itp., następstwa ugryzienia po meszce nie trwają długo. Wszystkie oznaki mijają zwykle po kilku lub kilkunastu dniach.

Na czas gojenia rany wpływa również sposób leczenia ugryzienia. Miejsce po wkłuciu owada szybko się „naprawi”, jeśli zostanie właściwie odkażone. 

Na mniejszy i krócej występujący odczyn po ukąszeniu ma także wpływ aplikacja środków przeciwuczuleniowych, przeciwobrzękowych, przeciwświądowych i przeciwzapalnych.

Ponadto ważne są w tym przypadku indywidualne predyspozycje danej osoby, np. występujące alergie, czy zdolność regeneracji tkanki etc. 

Ugryzienie meszki u dziecka 

Szczególną uwagę należy zwrócić na ugryzienie meszki u dziecka, ponieważ nierozwinięty jeszcze układ odpornościowych u najmłodszych może mieć większy problem z pokonaniem toksyny. 

Niebezpieczne może być zwłaszcza ugryzienie meszki u niemowlaka. Wówczas mogą się pojawić takie symptomy, jak gorączka, biegunka, nudności, czy duszność. 

Na ukąszenie u dziecka trzeba reagować natychmiastowo. Najlepiej jak najszybciej udać się z malcem do pediatry. W przypadku jeszcze cięższych objawów należy wezwać pogotowie. 

Ugryzienia meszek u dzieci mogą bowiem wywołać wspomnianą herarę, która z kolei może doprowadzić do obrzęku płuc. 

Ukąszenia meszki u niemowlaka nie należy ignorować, ponieważ w ciężkich przypadkach może dojść do wstrząsu anafilaktycznego, a nawet śmierci.

Jeśli dziecko łagodnie przechodzi ugryzienie przez meszki wystarczy stosowanie zaleconych przez pediatrę delikatnych środków łagodzących świąd, rumień oraz opuchliznę.

To, o czym należy pamiętać przy ugryzieniu meszki u dziecka, to pilnowanie, by nie rozdrapywało ono rany. Najlepiej żeby w ogóle jej nie dotykało.

Ugryzienie meszki w ciąży

Pierwszą rzeczą, którą należy zrobić na ugryzienie meszki w ciąży jest zastosowanie płynu odkażającego ranę. Najlepiej w tym przypadku sprawdzi się woda utleniona.  

Z kolei na bąbla, opuchliznę, zaczerwienienie oraz świąd warto wykorzystywać naturalne i domowe sposoby, o ile są bezpieczne i zgodne z zaleceniami specjalisty. 

Pomocne zatem mogą okazać się takie metody, jak przykładanie chłodnych okładów do miejsca ugryzienia przez meszki, stosowanie miąższu z aloesu, czy picie wapna. 

Ukąszenie meszki podczas ciąży może też wiązać się z reakcją uczuleniową. Lekarz może wówczas przepisać ciężarnej bezpieczny lek przeciwhistaminowy.

Kiedy przyszła mama powinna kontaktować się ze specjalistą? W każdej sytuacji, w której poczuje niepokój w związku z symptomami ugryzienia.

Uczulenie na ugryzienie meszki

Niestety uczulenie po ugryzieniu meszki pojawia się dość często. Objawami alergii na ugryzienie tego owada mogą być:

  • duży odczyn,
  • rumień,
  • świąd,
  • podwyższona temperatura ciała, 
  • biegunka, 
  • nudności, 
  • bóle stawowe, 
  • zawroty głowy, 
  • splątanie, 
  • duszność, 
  • zaburzenia rytmu serca, 
  • czy dreszcze. 

Reakcja alergiczna obejmuje też rozlany, zarumieniony odczyn po ukąszeniu meszki z ciemną plamką w samym środku.

Uczulenie na ugryzienie meszki stanowi podstawę do pilnej konsultacji lekarskiej, a w cięższych przypadkach, wizyty na SOR-ze. 

Natychmiastowej reakcji wymaga wstrząs anafilaktyczny, stanowiący bezpośrednie zagrożenie życia. 

Postępowanie medyczne w sytuacji alergii na ukąszenia meszek obejmuje podanie pacjentowi m.in. leków antyhistaminowych, a niekiedy – adrenaliny.

W przypadku alergii na ukąszenie meszki warto zastanowić się nad odczulaniem, które jest działaniem prewencyjnym, przed ewentualnymi przyszłymi reakcjami organizmu na kontakt ze śliną owada. Immunoterapię alergenową wykonuje się przez kilka lat. 

Żeby sprawdzić, czy występuje uczulenie na ukąszenie meszki, należy wykonać specjalistyczne badania krwi oraz panel swoistych IgE na meszki.

Powikłania po ugryzieniu meszki

Do powikłań po ugryzieniu meszki zalicza się stany zapalne rany po wkłuciu się owada, długie utrzymywanie się odczynu i obrzęku, wycieki ropne z miejsca po ukąszeniu oraz silne swędzenie, wymuszające potrzebę drapania. 

Bardzo poważnym skutkiem ukąszenia meszki jest wstrząs anafilaktyczny, który prowadzi do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi, obrzęku na błonach śluzowych, a w konsekwencji do zaburzenia oddychania, a nawet śmierci. W tym kontekście ugryzienie meszki jest niebezpieczne.

Kontakt z tym owadem może wywołać wymienioną wcześniej hararę, powodującą obrzęk płuc. Narażone są na nią głównie niemowlęta, osoby wrażliwe na toksynę oraz osoby upojone alkoholem.

Na szczęście w Polsce nie rejestruje się powikłania po ugryzieniu meszki w postaci przenoszenia przez owady groźnych chorób. 

Jeśli chodzi o meszki nie należy zatem bać się zarażenia np. boreliozą przenoszoną przez kleszcze. Po ukąszeniu meszki nie dochodzi też do martwicy skóry w miejscu ugryzienia. Tak może się zdarzyć w przypadku uczulenia na jad mrówek.

Jak zapobiec ugryzieniu meszki?

Ugryzieniu meszki lepiej zapobiegać niż leczyć dotkliwe rany po ukąszeniu. Podstawowym działaniem profilaktycznym jest unikanie miejsc występowania meszek oraz odpowiedni ubiór. 

Jeśli wybieramy się na spacer po podmokłych terenach, powinniśmy zabezpieczyć nogi i ręce. Wskazane są odpowiednio długie nogawki spodni włożone w skarpetkę oraz bluzki z długim rękawem. Dobrze jest też mieć jakieś okrycie na głowę.

Jak jeszcze zapobiec ugryzieniom meszek? Można zastosować olejki eteryczne. Meszki nie lubią zapachu lawendy, wanilii, mięty, migdałów i goździków. Przygotowując kompozycję odstraszającą te owady można użyć wymienionych zapachów.

Wśród gotowych preparatów, które zmniejszają ryzyko pogryzienia przez meszki, są repelenty zawierające w składzie DEET. Z ziół odstraszająco na meszki działa anyż oraz kwiat wrotyczu.

Żeby nie dopuścić do pojawienia się tych owadów w domu, najlepiej jest zastosować moskitiery w oknach i drzwiach balkonowych/tarasowych. Podczas spacerów z małymi dziećmi należy zabezpieczać wózki dopasowanymi siatkami przeciw owadom.

Czytaj również

Bibliografia

  • Nittner-Marszalska Marita, Alergie na owady, Mediton, 2016, 1, ISBN 978-83-923866-5-0.
  • Ptak Maria, Ptak Włodzimierz, Szczepanik Marian: Podstawy immunologii, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2022, dodruk, Warszawa, 1, ISBN 9788320042528.
  • Obtułowicz Krystyna: Alergologia, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2016, ISBN 9788320050653.
  • Nittner-Marszalska Marita: Alergia na jad owadów błonkoskrzydłych, Mediton, 2003, ISBN 83-913433-6-7.
Olga Tomaszewska
Artykuł napisany przez
Olga Tomaszewska
Dyplom dziennikarza zdobyła w 2009 roku, a od 2005 r. nieprzerwanie pisze i redaguje. Pracowała dla „Mojego Miasta Pabianice”, jako dziennikarz, redaktor, zastępca redaktora naczelnego i PR-owiec, współpracowała z „Nowym Życiem Pabianic" i licznymi portalami o tematyce zdrowotnej, tworząc dla tych podmiotów artykuły. Jej konikiem jest tworzenie treści z zakresu profilaktyki zdrowia, szeroko pojętej psychologii oraz pediatrii. Jeśli nie pisze, wygina się na macie ćwicząc hatha jogę jako nauczyciel i dozgonny uczeń.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Ugryzienia i ukąszenia
Oparzenie meduzy - jak wygląda? Pierwsza pomoc i leczenie
Meduzy w morzu
Jak wygląda ugryzienie mrówki? Sprawdź, jak rozpoznać ślady po ukąszeniu
Mrówka
Ugryzienie kleszcza - jak wygląda? Co robić i kiedy udać się do lekarza?
Ugryzienie kleszcza - kleszcz wbity w skórę
Podobne artykuły
Pchła na ludzkiej skórze
Ugryzienie pchły - jak wyglądają ślady u człowieka?
Kobieta drapie się po ugryzieniu przez meszkę
Ugryzienie meszki – jak wygląda ślad? Jakie leki i domowe sposoby
Pies z pchłami
Pchła - jak wygląda i jak się jej pozbyć? Preparaty i domowe sposoby
Wesz morska z Bałtyku
Czy wszy morskie są niebezpieczne dla człowieka? Czy żyją w Bałtyku?
Jadowity wąż
Ukąszenie przez węża - pierwsza pomoc, leczenie, skutki

Reklama