Co to jest USG połówkowe?
USG połówkowe jest drugim z obowiązkowych badań ultrasonograficznych, które wykonać powinna ciężarna w przebiegu ciąży. USG połówkowe jest przesiewowym badaniem prenatalnym, służącym ocenie poszczególnych organów oraz funkcji życiowych płodu pod kątem ewentualnych wad rozwojowych w obrębie zewnętrznych i wewnętrznych części organizmu, takich jak czaszka, kręgosłup, kończyny, twarz, serce, płuca, nerki, żołądek, jelita, układ nerwowy.
Ocenia się biometrię płodu i jego anatomię, wykonywana jest echokardiografia, określane położenie łożyska i obecność płynu owodniowego. Zazwyczaj USG połówkowe pozwala też bezsprzecznie określić płeć dziecka, aczkolwiek rodzice mogą poprosić lekarza przeprowadzającego badanie o nieujawnianie tej informacji. Tego typu badanie ultrasonograficzne wykonuje się przez powłoki brzuszne, jest więc całkowicie nieinwazyjne, bezbolesne i bezpieczne dla matki oraz dziecka.
Reklama
Kiedy wykonujemy USG połówkowe?
Rekomendowany przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne kalendarz badań w ciąży, uwzględnia wykonanie USG w następujących terminach:
- do 10 tygodnia ciąży (nieobowiązkowo),
- w 11-13 tygodniu ciąży (obowiązkowo),
- w 18-22 tygodniu ciąży (obowiązkowo),
- w 28-32 tygodniu ciąży (obowiązkowo).
USG połówkowe jest drugim z badań obowiązkowych, wykonywanym pomiędzy 18 a 22 tygodniem ciąży. To środkowy, drugi trymestr, mniej więcej połowa ciąży – stąd nazwa. Mniej więcej w tym samym czasie ciężarna powinna poddać się też innym istotnym oraz obowiązkowym badaniom połówkowym, do których zaliczyć można morfologię krwi, przeciwciała anty-Rh oraz parametry moczu (15-20 tydzień), a także test stężenia cukru we krwi po ustnym podaniu 75 g glukozy (21-26 tydzień).
Reklama
Co wykrywa USG połówkowe?
USG połówkowe określa szereg parametrów, pozwalając na ocenę ewentualnych nieprawidłowości dotyczących budowy i funkcjonowania organów, a także rozwoju płodu:
- biometria – szacunkowa masa i wiek płodu;
- wymiar dwuciemieniowy główki płodu (BPD);
- obwód główki płodu (HC);
- obwód brzucha płodu (AC);
- długość kości udowej (FL);
- ocena głowy płodu, w tym: ciągłość czaszki (brak defektów kostnych), rozmiar (na podstawie pomiarów BPD i HC), kształt czaszki, gęstość mineralna;
- ocena twarzy płodu – obecność oczodołów, profil twarzy, ocena ust, kontrola górnej wargi pod kątem ewentualnego rozszczepu;
- ocena szyi płodu pod kątem obecności niepożądanych mas, takich jak wodniak szyi;
- ocena klatki piersiowej płodu: wielkość i położenie serca, budowa serca (uwidocznienie 4 jam), a także czynność serca, echogenność płuc, kształt i krzywizna żeber;
- ocena jamy brzusznej płodu: położenie i kształt żołądka, prawidłowe ułożenie nieposzerzonych jelit, obecność obu nerek oraz pęcherza moczowego;
- ocena szkieletu płodu, w tym prawidłowość rozwoju kręgosłupa i czterech kończyn;
- przyczep pępowiny - pod kątem ewentualnych zaburzeń ciągłości jamy brzusznej;
- ocena łożyska – położenie łożyska w stosunku do ujścia szyjki macicy;
- ilość płynu owodniowego;
- płeć dziecka.
Reklama
USG połówkowe – normy
W przypadku tak specjalistycznych badań, jak USG płodu wyniki musi interpretować specjalista. Jeśli chodzi o parametry ilościowe, najczytelniejsza dla rodziców jest informacja dotycząca masy i wielkości dziecka. W 22 tygodniu ciąży średnia masa płodu wynosi około 470 gramów przy możliwym wychyleniu plus/minus 100 gramów (większość dzieci waży w tym okresie ciąży między 370 a 570 gramów).
Przeciętna długość dziecka szacowana od czubka głowy do pięt (CHL) wynosi około 28 centymetrów (norma: +/- 40 mm), zaś wymiar ciemieniowo-siedzeniowy (CRL, od czubka głowy do kości ogonowej), jest około 10 cm. mniejszy. Wymiar ciemieniowy główki (BPD, szerokość od ciemienia do ciemienia) w 22 tygodniu dochodzi do około 5 centymetrów (+/- 10 mm).
Jeśli chodzi natomiast o parametry jakościowe, lekarz na obrazie uzyskanym w czasie badania USG powinien dostrzec m.in. prawidłowo ukształtowaną twarzoczaszkę bez uwidocznionych struktur mózgowych, z wyraźnym zaznaczeniem oczodołów, bez rozdwajającej się wargi górnej. Obraz obu półkul mózgowych powinien być symetryczny.
Żołądek płodu powinien się znajdować po lewej stronie, jelita w jamie brzusznej. Serce musi wykazywać prawidłową czynność, a w jego budowie należy wyróżnić 4 jamy. Płuca – bez mas patologicznych, zbiorników płynowych i przesunięcia śródpiersia. Kończyny – cztery, w tym dwie dolne i dwie górne.
Reklama
Jak się przygotować do USG połówkowego?
USG połówkowe jest badaniem nie wymagającym od ciężarnej żadnego przygotowania. Jedyne zalecenie – do gabinetu powinno przyjść się z pełnym pęcherzem, co w praktyce może się okazać dużą uciążliwością, jeśli w poradni jest kolejka, a badanie nie odbywa się o wyznaczonej godzinie.
Istotną kwestią, którą warto poruszyć w tym miejscu, jest termin wykonania badania. Dlaczego należy wykonać je pomiędzy 18 a 22 tygodniem? W tym czasie najlepiej widoczne są wszystkie struktury ciała dziecka.
Teoretycznie można przeprowadzić USG połowkowe w 18 tygodniu. W praktyce lekarze zalecają, aby wybrać się na nie pod koniec zalecanego okresu, a więc bliżej 22 tygodnia. Powód: w ciągu owych 4 tygodni dziecko niemal dwukrotnie zwiększa swoje wymiary – im płód większy, tym bardziej precyzyjny może być ogląd jego struktur anatomicznych.
Reklama
Jak wygląda USG połówkowe?
USG połówkowe jest badaniem całkowicie nieinwazyjnym, bezbolesnym i nieszkodliwym dla matki oraz dziecka. Jest to badanie, które wykonuje się przez powłoki brzuszne (a nie dopochwowo, jak ma to miejsce w przypadku pierwszego, nieobowiązkowego USG przed 10 tygodniem ciąży).
Po ułożeniu pacjentki na plecach, lekarz nakłada na jej brzuch specjalny wodny żel, a następnie przykłada sondę. Na ekranie komputera pojawia się obraz dziecka. Standardem jest widok dwuwymiarowy (2D), czyli charakterystyczny jasny zarys płodu na ciemnym tle. W ostatnich latach w gabinetach ginekologicznych coraz częściej można jednak spotkać urządzenia 3D oaz 4D. Pierwsze z nich daje obraz trójwymiarowy, trzecie zaś – trójwymiarowy w czasie rzeczywistym, czyli de facto, film ukazujący maleństwo w brzuchu matki.
Reklama
O co pytać lekarza w czasie USG połówkowego?
Ze względu na to, że to USG jest bardzo ważnym i dokładnym badaniem, wiele kobiet zastanawia się czy należy przygotować sobie pytania do lekarza. Należy zaznaczyć, że specjalista powinien dokładnie sprawdzić wszystkie wspomniane wcześniej aspekty i poinformować o nich przyszłą mamę.
Jednak jeśli pojawiają się jakiekolwiek wątpliwości wiązane ze stanem zdrowia mamy czy dziecka, warto o nie zapytać, gdyż stres i niepewność nie są wskazane w tym wyjątkowym stanie. Lekarz z pewnością, jeśli tylko będzie miał wiedzę w tym zakresie, udzieli odpowiedzi, a w razie konieczności skieruje na dodatkowe badania.
Natomiast jeśli mama nie ma żadnych wątpliwości, może zapytać (jeśli specjalista wcześniej o tym nie informował) o płeć dziecka, szacowany termin porodu, a także możliwość wydrukowania zdjęcia maluszka. Obecnie wykonywanie są także badania USG połówkowe 3D, a nawet 4D.
Złe wyniki USG połówkowego
Jeśli pojawią się nieprawidłowości w wynikach, prawdopodobnie lekarz zaleci dodatkowe badania, np. inwazyjne badania prenatalne. Dopasuje je odpowiednio do potrzeb mamy i dziecka.
Co ważne, złe wyniki nie muszą od razu oznaczać poważnych wad rozwojowych. Z diagnozą należy zaczekać do czasu wykonania zaawansowanych badań prenatalnych. Warto pamiętać, że obecnie postęp medycyny pozwala na leczenie wielu schorzeń nawet w życiu płodowym dziecka.
Ile kosztuje USG połówkowe?
Każda kobieta w Polsce ma prawo do bezpłatnej opieki ginekologicznej w ciąży. W ramach uprawnień można więc wykonać za darmo, z refundacją NFZ, wszystkie badania określone jako obowiązkowe. W tym USG połówkowe. Warunek – lekarz prowadzący ciążę musi mieć podpisany kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Jeśli pacjentka zdecyduje się na wykonanie badania odpłatnie, cena będzie zależeć od standardu usługi. Za tradycyjne USG formacie 2D (dwuwymiarowe) zapłacić należy około 200 złotych. USG 3D/4D kosztuje około 350 złotych. Za dodatkową opłatą (50-100 zł) klinika nagra film 4D na płytę DVD. W niektórych poradniach dodatkowo należy zapłacić za konsultację lekarską.
