Co to jest alergologia?
Alergologia to dziedzina medycyny, która zajmuje się schorzeniami wywołanymi przez tzw. alergeny, czyli substancje uczulające. Specjalizacja ta została powołana do rozpoznawania i leczenia chorób spowodowanych przez antygeny znajdujące się w środowisku zewnętrznym. Lekarzem, który skupia się na wyszukiwaniu i terapii alergenów jest alergolog.
U zdrowego człowieka zetknięcie się z alergenami nie wywołuje żadnych reakcji alergicznych. Natomiast u alergików kontakt z konkretnym czynnikiem uczulającym spowoduje objaw alergiczny. Do najczęściej występujących symptomów, świadczących o występowaniu u danej osoby alergii, należą m.in. wodnisty katar, kichanie, uporczywy, duszący kaszel, swędzenie skóry, pieczenie i zaczerwienienie spojówek, itp.
Istnieje kilka grup alergenów:
- alergeny wziewne – to czynniki wdychane wraz z powietrzem, jak np. pyłki roślin, kurz, pleśń, roztocza, grzyby;
- alergeny pokarmowe – to substancje znajdujące się w pokarmach, takich jak np. mleko krowie i pochodzące od niego produkty, orzechy, jaja, czy soja;
- alergeny kontaktowe – można je zaobserwować w wyniku skontaktowania się danego czynnika ze skórą, np. jakiegoś metalu, barwnika, sztucznego tworzywa, itd.;
- alergeny związane z lekami – pojawiają się po zaaplikowaniu jakiegoś farmaceutyku, najczęściej po antybiotykach, czy środkach znieczulających.
Czym zajmuje się alergolog?
Lekarz od alergii, jak określa się tego specjalistę, zajmuje się zatem pacjentami, którzy cierpią na jakiś rodzaj alergii. Jego zadaniem jest określenie jaki rodzaj substancji stanowi alergen oraz zaproponowanie pacjentowi najbardziej skutecznego leczenia.
Zanim jednak lekarz od uczuleń postawi diagnozę i zleci konkretną terapię, przeprowadzi z chorym wywiad. Należy być więc gotowym na pytania o objawy, częstotliwość ich występowania, o ewentualne rodzinne skłonności do alergii, obarczenie innymi schorzeniami, przyjmowane leki, itp.
Bardzo ważnym etapem dla rozpoznania substancji uczulającej jest przeprowadzenie testów alergicznych. Lekarz alergolog może zlecić lub od razu wykonuje test skórny, test z krwi albo próby prowokacyjne.
Testy skórne polegają na przytknięciu do skóry konkretnych alergenów i pozostawieniu ich tam na około 20 minut, by sprawdzić, czy pojawi się reakcja alergiczna i na jaki dokładnie składnik. Testy z krwi wykonuje się pobierając materiał badawczy, z którego oznacza się przeciwciała IgE dla poszczególnych substancji uczulających. Natomiast próba prowokacyjna to swoiste sprowokowanie organizmu do obrony przed alergenem. Wykonuje się ją podając np. donosowo lub dooskrzelowo jakiś produkt spożywczy.
Praca alergologa
Na czym polega praca alergologa? Lekarz ten bazując na wynikach powyżej opisanych testów oraz wiedzy nabytej podczas wywiadu z pacjentem dokonuje rozpoznania z jakim alergenem ma do czynienia w danym przypadku. W dalszym postępowaniu podaje najwłaściwszą kurację dla konkretnego pacjenta.
Do tego specjalisty można dostać się poprzez skierowanie od lekarza rodzinnego lub specjalizującego się w jeszcze innej dziedzinie medycznej. Kiedy jednak wśród męczących daną osobę symptomów, pojawiają się takie oznaki jak m.in.:
- świąd skóry po kontakcie z jakąś substancją,
- ból brzucha,
- nudności,
- biegunka po zjedzeniu jakiegoś produktu,
- uporczywe kichanie,
- łzawienie,
- drapanie w gardle po wyjściu na dwór,
nie należy zwlekać z wizytą u alergologa. Wszystko wskazuje bowiem na występowanie jakiejś alergii.
Warto wiedzieć, że alergolog dla dorosłych nie zawsze będzie najlepszym wyborem dla małego pacjenta. W przypadku dzieci lepiej sprawdzi się alergolog dla dzieci, czyli lekarz specjalista, który posiada też wiedzę z zakresu pediatrii. Nie zaszkodzi w tym przypadku poszukać kogoś kto określa się jako pediatra alergolog.
Jakie choroby leczy alergolog?
Alergolog NFZ (czyli taki, do którego można się dostać na podstawie skierowania np. od lekarza pierwszego kontaktu, a u którego wizyta nie jest odpłatna, jednak trzeba na nią poczekać, niekiedy nawet kilka miesięcy) bądź też alergolog prywatny leczą przede wszystkim schorzenia spowodowane reakcją na dany alergen, zatem w jakiś sposób związane z układem immunologicznym.
Wśród tych chorób i stanów należy wymienić m.in.:
- astmę alergiczną;
- katar sienny;
- kaszel alergiczny;
- anginę alergiczną;
- demografizm;
- pokrzywkę alergiczną;
- alergiczne zapalenie zatok;
- alergiczne zapalenie ucha;
- alergiczne zapalenie spojówek;
- atopowe zapalenie skóry (AZS);
- alergie pokarmowe.
Jak już wcześniej podkreślono, wszelkie niepokojące symptomy, jak np. nietypowe reakcje skórne, dziwnie brzmiący kaszel, który nie mija mimo leczenia laryngologicznego, powinno się skonsultować z alergologiem.
Jak przebiega leczenie u alergologa?
Tzw. lekarz od uczulenia w zależności od rozpoznania czynnika uczulającego lub/i konkretnej jednostki chorobowej, wprowadza odpowiednie postępowanie lecznicze.
Bardzo często alergolodzy proponują swoim pacjentom tzw. odczulanie, czyli serię zastrzyków z alergenami, na które jest on uczulony. Wraz z upływem czasu dawka alergizująca jest sukcesywnie podnoszona. Ten rodzaj terapii trwa kilka lat. Kuracja ta jest skuteczna w przypadku alergii wziewnych oraz uczulenia na jad owadów.
Co więcej, lekarze zajmujący się alergiami mogą zdecydować o podaniu preparatów antyhistaminowych (przeciwuczuleniowych), które to mają za zadanie zmniejszyć wydzielanie histaminy, mającej na sumieniu występowanie objawów alergicznych u danej osoby. W innym przypadku skuteczniejsze okażą się glikokortykosteroidy, albo krople do oczu, czy aerozole do nosa.
Poza tym należy ograniczyć, a najlepiej całkiem wyeliminować z codziennego funkcjonowania (m.in. z diety – w przypadku alergenu pokarmowego) substancję, która uczula konkretnego pacjenta.
