Domowe żywienie dojelitowe - sprawdź, co radzi specjalista👈
Domowe żywienie dojelitowe - sprawdź, co radzi specjalista👈
Domowe żywienie dojelitowe - sprawdź, co radzi specjalista👈

Czy bigos jest zdrowy? Poznaj wartości odżywcze i IG tej potrawy

Bigos wpisał się w polską tradycję kulinarną tak bardzo, że wiele osób nie wyobraża sobie bez niego ważnych okazji, np. świąt. Danie syci, a przede wszystkim przy każdym podgrzaniu dodatkowo zyskuje na smaku. Dodatkowo jego przechowywanie nie sprawia większych trudności - potrawa nadaje się zarówno do wekowania, jak i mrożenia. Czy bigos jest zdrowy? Czy stanowi zagrożenie np. dla pacjentów z cukrzycą?
Garnek z tradycyjnym polskim bigosem
Źródło: OpenAI
W skrócie
  • Bigos to tradycyjna polska potrawa, która początkowo nie zawierała kapusty.
  • Jej indeks glikemiczny jest niski, ale różne dodatki mogą go podnieść, przez co nie będzie nadawać się dla cukrzyków.
  • Potrawę można łatwo przechować w zamrażarce albo zawekować.
Spis treści

Reklama

Składniki bigosu

Bigos to przede wszystkim potrawa praktyczna, którą łatwo przechowywać, a przy tym pozwala na szybkie nasycenie organizmu. Choć w kuchni polskiej bigos znany jest od stuleci, to jednak jego skład w zależności od osoby kucharza może się nieco różnić.

Niektórzy nie wyobrażają sobie tego dania bez różnych typów mięs, inni natomiast stawiają na bardziej nowoczesne, wegetariańskie formy bazujące przede wszystkim na kapuście kiszonej albo świeżej. W przeszłości w staropolskim bigosie na próżno można było szukać tego warzywa - dominowały za to różne gatunki mięs, a kwaśny smak uzyskiwano poprzez dodanie octu.

Chcąc jednak przygotować go w wersji tradycyjnej potrzebne będą takie podstawowe składniki jak:

  • kapusta kiszona - to źródło cennych probiotyków, pozytywnie wpływa na procesy trawienia, wzmacnia odporność, korzystnie oddziałuje na układ krążenia, kondycję skóry. Zawiera witaminę C, magnez, potas;
  • kapusta słodka - dzięki jej obecności bigos będzie nieco łagodniejszy. To skarbnica witaminy C, witamin z grupy B, A, C, E, K, kwasu foliowego oraz sulforanu i błonnika pokarmowego. Nie należy jednak łączyć jej nieugotowanej z kapustą kiszoną, ponieważ nie zmięknie. Najlepiej dodać ją już miękką do garnka;
  • mięso i wędliny - mięso do bigosu nie powinno być zbyt chude. Praktykowanym rozwiązaniem jest stawianie na łopatkę wieprzową albo na wołowinę. Głębię smaku pozwoli wydobyć boczek oraz kiełbasa podsmażana. W przypadku bigosu, który gotuje się wiele godzin, a nawet przygotowuje przez kilka dni, lepiej zrezygnować z drobiu, ponieważ to mięso ma tendencję do przesuszania, gdy jest długo poddane obróbce cieplnej. Poza tym dostarczenie tłuszczu obecnego w tego typu wskazanych mięsach nie tylko nasyci, rozgrzeje organizm w miesiącach zimowych, ale także pozwoli na łatwiejsze przyswajanie wybranych witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, a obecnych w kapuście. Mięso to cenne źródło białka, budulca całego organizmu;
  • suszone grzyby - wzmacniają aromat i smak mięsa. To bogate źródło białka, błonnika pokarmowego działającego niczym miotełka w jelitach, a także cenna skarbnica minerałów takich jak potas, selen miedź oraz witamin z grupy B wspierających pracę układu nerwowego;
  • suszone śliwki - dodają nuty słodyczy do całej potrawy, wspierają także procesy trawienia. Są sycące i znacznie szybciej niż te świeże niwelują uczucie głodu, a przy tym dostarczają tych samych witamin i minerałów;
  • cebula - aromatyzują całość. Cebula stanowi naturalny antybiotyk, a przy tym wzmacnia odporność;
  • przyprawy: kminek, majeranek, ziele angielskie - te wszystkie składniki nie tylko poprawiają walory smakowe dania, ale też wpływają pozytywnie na trawienie, mają właściwości przeciwzapalne i rozgrzewające.

Te podstawowe komponenty potrawy. Niektórzy chcąc wzmocnić smak dania decydują się na dolewanie do niego koncentratu pomidorowego, odrobiny wina wytrawnego albo ciemnego piwa.

Są to jednak rozwiązania opcjonalne, które nie sprawdzą się, gdy przysmak jest przyrządzany dla dzieci, osób rezygnujących z alkoholu czy kobiet w ciąży. Obecnie uszlachetnia się go również dodatkiem z miodu naturalnego.

Reklama

Wartości odżywcze bigosu

Analizując różne kalkulatory wartości odżywczych, można dojść do wniosku, że bigos to przede wszystkim białko i tłuszcz. Znacznie mniej w jego składzie natomiast węglowodanów. Oto, jak rozkładają się poszczególne makroskładniki w 100 g bigosu:

  • błonnik - 1 g;
  • węglowodany - 2,5 g;
  • tłuszcz - 7,2 g;
  • białko - 10,5 g.

Wskazane wartości są przykładowe, ostateczny ich rozkład zależy od ilości użytych składników.

Warto też wskazać za USDA National Nutrient Database for Standard Reference na ilość witamin i minerałów w tej potrawie. Bigos zawiera ok.:

  • 4,5 mg witaminy C;
  • 100 UI witaminy A;
  • 40 mg wapnia;
  • 0,18 mg żelaza;
  • 490 mg sodu.

Uwzględniając powyższe wartości bigosu, można wpisać go w zdrową i zrównoważoną dietę. Należy po prostu unikać nadmiernego objadania się tą potrawą, ponieważ jest kaloryczna.

Indeks glikemiczny bigosu

Bigos jest potrawą o niskim indeksie glikemicznym - ten poziom może zostać jednak podniesiony poprzez słodkie dodatki, np. suszone śliwki albo wino smakowe. Dodatkowo obecność tłuszczów oraz białek będzie powodować, że węglowodany będą wolniej wchłaniane. To wszystko przekłada się na stabilny poziom cukru.

Cukrzycy mogą więc wkomponować go w dzienny jadłospis, ale warto, by zmniejszyli ilość tłustych mięs oraz zastąpili sól ziołami, takimi jak majeranek czy tymianek.

Ponadto, bigos dla cukrzyka powinien bazować na kapuście kiszonej wypłukanej przed użyciem - taki zabieg pozwoli na pozbycie się nadmiaru soli z kiszonek. Dobrze też tłuste rodzaje mięs i wędlin zastąpić chudszymi odpowiednikami, np. sięgnąć po białą kiełbasę zamiast czerwonej.

Ile kalorii ma bigos?

Kaloryczność bigosu zależy przede wszystkim od tego, co zostało do niego dodane. Tłuste mięsa zwiększają z pewnością tę wartość. Z kolei zdominowanie dania mniej kaloryczną kapustą kiszoną także nie jest dobrym pomysłem, ponieważ cała potrawa będzie bardzo kwaśna. Istotne, by znaleźć w tym zakresie balans. Szacuje się, że 100 g bigosu to około 120 kcal. Ta wartość może się jednak różnić.

Warto tu wziąć pod uwagę kalorii mają poszczególne składniki, m.in. ile kalorii ma kapusta kiszona. W 100 g znajduje się ok. 19 kcal. Z kolei surowa kapusta biała ma 24 kcal w 100 g. Natomiast w 100 g mięsa wołowego obecne jest 250 kcal - podobna jest zawartość kalorii w wieprzowinie, to około 245 kcal na 100 g. Najbardziej kaloryczne jest mięso przetworzone, tj. kiełbasa - w jej 100 g znajdzie się 300 kcal.

Co ciekawe, grzyby suszone to około 360 kcal na 100 g - dodaje się ich jednak znacznie mniej do dania niż powyższych składników, toteż nie przesądzają one o ogólnej kaloryczności potrawy. Dużą kaloryczność mają też suszone śliwki - to około 240 kcal na 100 g. Nie są one jednak komponentem dominującym w bigosie.

Czy można jeść bigos na diecie?

Będąc na diecie odchudzającej jak najbardziej można sięgnąć po bigos - trzeba jednak jego kaloryczność uwzględnić w jadłospisie, by nie doszło do wystąpienia nadwyżki kalorycznej. Należy więc dostosować porcję do swojego deficytu kalorycznego i uważać na dodatki, np. w formie białego pieczywa, które dodatkowo zwiększają kaloryczność. W takich przypadkach można sięgnąć po bigos dietetyczny z mniejszą zawartością tłuszczów czy np. pozbawiony mięsa.

Znacznie bardziej na to danie powinny uważać osoby z problemami trawiennymi, dolegliwościami żołądka, np. nadżerkami - to potrawa ciężkostrawna, głównie przez obecność różnych rodzajów mięs, a przy tym kwaśna, co może drażnić układ pokarmowy i wywoływać: bóle brzucha, wzdęcia i zgagę.

Bigos jest natomiast idealną potrawą na diecie ketogenicznej, ponieważ zawiera bardzo niewiele węglowodanów, a dużo tłuszczów - na takich proporcjach zaś bazuje ten model odżywiania.

Reklama

Czy można jeść bigos w ciąży i przy karmieniu piersią?

Bigos jest potrawą ciężkostrawną, dlatego może nasilać problemy trawienne u kobiet mających do nich tendencję. Nie oznacza to jednak, że należy rezygnować z bigosu w ciąży - to przecież wartościowe źródło błonnika, witamin i minerałów. Dodatkowo rozgrzewa i szybko syci. Poza tym może pozwolić na zaspokojenie zachcianek kobiet ciężarnych, które mają ochotę na kwaśne dania.

Należy jednak zachować umiar, by nie dopuścić do przejedzenia, a w konsekwencji: zgagi, wzdęć, refluksu, a nawet wymiotów. Kwaśny smak może dodatkowo podrażnić wówczas gardło. Ponadto, kiszonki obecne w bigosie to również źródło soli, a ta nierzadko sprzyja zatrzymywaniu się wody i opuchliźnie u kobiet w ciąży.

W trakcie karmienia piersią również nie ma powodu, by całkowicie eliminować konkretne potrawy, chyba że ewidentnie zawierają składniki szkodliwe. Jeżeli mama dobrze czuje się po kapuście i mięsie obecnych w daniu może jak najbardziej po nie sięgać.

Dodatkowo nie ma żadnych badań, które wskazywałyby na to, że np. kwaskowatość kapusty wpływa na smak pokarmu czy zachowanie i samopoczucie dziecka. Ponadto, takie danie nie powinno oddziaływać negatywnie na laktację.

Wystrzegać należy się natomiast bigosów wzbogaconych o dodatki alkoholowe - wino czy piwo. To właśnie alkohol może pogorszyć stan zdrowia maluszka.

Reklama

Jak przechowywać bigos?

Wieki temu przygotowywano go na zapas i przechowywano w piwnicach w tzw. bigośnicach, by sięgnąć po niego w chwilach głodu albo wybierając się w podróż. Aby bigos się nie zepsuł, konieczne jest przechowywanie go w chłodzie, najlepiej w lodówce. Może w niej stać 3-4 dni. Chcąc cieszyć się jego smakiem przez całą zimę, można go np. zamrozić albo zapeklować.

Jak mrozić bigos? Przed zamrożeniem warto podzielić go na mniejsze porcje i włożyć do plastikowych pojemników. W ten sposób nie trzeba będzie odmrażać całości, ale wybrane części. Bigos z zamrażarki można jeść nawet przez pół roku.

Chcąc z kolei zawekować bigos, a można tak postąpić z każdym rodzajem niezależnie od ilości mięsa i kapusty, wystarczy wyparzyć słoiki, umieścić w nich wystudzone danie, mocno zakręcić, a następnie włożyć do garnka ściereczkę, a na nią położyć słoiki. Całość wystarczy zalać wodą, pozostawiając około 2 centymetry przestrzeni pod zakrętką i gotować około 20 minut. Wyjmij i ustaw zakrętkami do dołu.

Jak długo można przechowywać bigos w słoiku? Pasteryzowana potrawa powinna nadawać się do spożycia nawet po 12 miesiącach, jednak najlepiej zjeść ją do pół roku. Wówczas można mieć pewność, że jest świeża.

Decyzja o przedłużeniu trwałości tej potrawy poprzez mrożenie czy wekowanie to dobre rozwiązanie, ponieważ to potrawa, która przy każdym kolejnym podgrzaniu zyskuje na smaku. Dodatkowo pomiędzy każdym kolejnym podaniem można bigos przemrozić - to także wpłynie na jego walory smakowe.

 

Czytaj również

Bibliografia

  • Nutrition During Pregnancy. American College of Obstetricians and Gynecologists, 2021, https://www.acog.org/womens-health/faqs/nutrition-during-pregnancy, [dostęp: 30.12.2024].
  • J. Reguła, Charakterystyka i ocena wybranych diet alternatywnych, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2013, tom 4, nr 3, 115–121, 2013 Via Medica ISSN 2081–2450.
  • J. Dumanowski, Kuchnia polska, czyli bigos z kapustą, wilanow-palac.pl, [dostęp: 30.12.2024].
  • USDA National Nutrient Database for Standard Reference, https://fdc.nal.usda.gov/, [dostęp: 30.12.2024].
  • Zdjęcie: https://pl.123rf.com/photo_135489349_tradycyjne-danie-kuchni-polskiej-bigos-ze-%C5%9Bwie%C5%BCej-kapusty-i-suszonych-%C5%9Bliwek-widok-z-g%C3%B3ry-na.html
Katarzyna Augustyniak-Woźnica - dziennikarka wyróżniona w konkursie Kryształowe Pióra 2024
Artykuł napisany przez
Katarzyna Augustyniak-Woźnica - dziennikarka wyróżniona w konkursie Kryształowe Pióra 2024
Dziennikarka, absolwentka prawa. Autorka wielu publikacji o tematyce społeczno-kulturalnej, marketingowej, prawniczej, kulinarnej, medycznej i dziecięcej. Absolwentka dziennikarstwa i komunikacji społecznej na Uniwersytecie Jagiellońskim i prawa na Uniwersytecie Opolskim. Prywatnie opiekunka kotki Kici.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Zdrowe święta
Potrawy wigilijne - jak je przygotować i czy są zdrowe? Przepisy i właściwości
Potrawy wigilijne na świątecznym stole
Kompot z suszu - jak zrobić i ile gotować? Przepisy i wskazówki
Kompot z suszu w szklankach
Sałatka wielkanocna - jaką przygotować na świąteczny stół?
Sałatka wielkanocna na talerzu
Podobne artykuły
Tradycyjna polska sałatka jarzynowa podana w białym naczyniu, ozdobiona świeżym koperkiem. Na pierwszym planie widoczne są różnokolorowe składniki takie jak pokrojone w kostkę ziemniaki, marchewka, groszek, wszystko polane kremowym majonezem. W tle nieost
Tradycyjna sałatka jarzynowa - przepis
Pierniki świąteczne na talerzu
Pierniki świąteczne - tradycyjne, wegańskie, bez glutenu i fit. Jak zrobić i kiedy piec?
Potrawy z jajek
Wielkanocne potrawy dla cukrzyków - przepisy dla diabetyków
Sałatka na Boże Narodzenie
Sałatki na Boże Narodzenie - rybne, lekkie i nowoczesne. Jakie na Wigilię?
Domowy majonez w słoiku na stole
Domowy majonez - jak zrobić i ile ma kalorii? Przepis

Reklama


Sonda
Sonda redakcyjna
Co jest dla Ciebie najbardziej uciążliwe w przypadku blizn?
Contractubex