Choroby serca, zawały, udary, miażdżyca naczyń krwionośnych – wiele chorób cywilizacyjnych ma związek z zaburzeniami poziomu cholesterolu oraz trójglicerydów we krwi. Dlatego tak ważne jest regularne wykonywanie lipidogramu zwanego inaczej profilem lipidowym?
Reklama
Co to jest lipidogram?
Lipidogram to badanie krwi, które określa poziom we krwi cholesterolu całkowitego i jego frakcji oraz kwasów tłuszczowych zwanych trójglicerydami. Cholesterol jest tłuszczowym związkiem, który odgrywa bardzo ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu człowieka. Potrzebny jest m.in. do syntezy hormonów płciowych, witamin z grupy D, fitosteroli, kwasów żółciowych.
Istnieją dwa rodzaje cholesterolu - cholesterol LDL (tzw. zły) i cholesterol HDL (dobry). Różnią się one od siebie budową i wpływem na organizm.
Do wykonania badania lipidogramu wystarczy niewielka próbka krwi z żyły. W osoczu krwi oznacza się poziom stężenia:
- cholesterolu całkowitego,
- cholesterolu frakcji LDL,
- cholesterolu frakcji HDL,
- trójglicerydów.
Bardzo ważnym wskaźnikiem badanym w trakcie lipidogramu jest tzw. wskaźnik Castelliego, który pozwala określić ryzyko wystąpienia miażdżycy. Oblicza się go dzieląc wartość stężenia cholesterolu LDL przez wartość stężenia HDL.
Dla zdrowego funkcjonowania organizmu bardzo ważne jest, aby wszystskie wyżej wymienione elementy gospodarki lipidowej pozostawały w normie, ponieważ lipidy pełnią bardzo ważne funkcje nie tylko energetyczne, ale również budulcowe.
Wskazania do lipidogramu
Lipidogram powinien być profilaktycznym badaniem regularnie wykonywanym co pięć lat już od 20. roku życia lub u osób jeszcze młodszych, jeśli w rodzinie były choroby układu krążenia. Bezwzględnie regularny lipidogram jest zalecany:
- wszystkim kobietom powyżej 45. roku życia,
- wszystkim mężczyznom po 35. roku życia,
- palaczom papierosów,
- chorym z nadciśnieniem tętniczym,
- cukrzykom.
Trzeba mieć też świadomość, że zaburzenia poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi może wywołać nie tylko niezdrowy tryb życia, ale także wiele chorób, w tym:
- niedoczynność tarczycy,
- schorzenia wątroby i nerek,
- zastój żółci,
- łuszczyca,
- zespół nerczycowy,
- alkoholizm,
- choroby trzustki.
Reklama
Przygotowanie do lipidogramu
Odpowiednie przygotowanie do badania pozwala na uzyskanie wiarygodnego wyniku. Dlatego na badanie trzeba zgłosić się na czczo (ostatni posiłek powinien być zjedzony 12 godzin wcześniej). Przeddzień badania trzeba powstrzymać się od picia alkoholu i intensywnego wysiłku fizycznego. Warto również postawić na relaks i postarać się unikać sytuacji stresowych.
Na kilka dni przed badaniem nie powinno się modyfikować normalnej diety i nagłe wprowadzać diet niskotłuszczowych, głodówek i diet wysokotłuszczowych.
Na 3 tygodnie przed badaniem lekarz zaleci odstawienie leków regulujących gospodarkę lipidową organizmu. Przez 3 tygodnie warto też wstrzymać się z lipidogramem, jeśli przeszliśmy jakąś infekcję.
Profil lipidowy wykonuje się w godzinach porannych, a czas pobrania krwi zajmuje zazwyczaj kilka sekund. Po przyjściu do labolatorium warto pozostać na 10-15 minut w stanie spoczynku, ponieważ nawet niewielki wysiłek może doprowadzić do zafałszowania wyników.
Normy lipidogramu
Normy dla prawidłowego lipidogramu wynoszą:
- cholesterol całkowity - 150-190 mg/dl,
- cholesterol LDL - poniżej 115 mg/dl,
- cholesterol HDL u mężczyzn - powyżej 35 mg / dl,
- cholesterol HDL u kobiet - powyżej 40 mg / dl,
- trójglicerydy (TRG) - 35-150 mg / dl.
Wartości prawidłowego wskaźnika Castelliego zależy od tego, czy pacjent przebył zawał serca i wynoszą:
- zdrowi mężczyźni: <4,5,
- zdrowe kobiety: <4,0,
- mężczyźni po zawale: <3,5,
- kobiety po zawale: <3,0.
Reklama
Interpretacja wyników lipidogramu
Wysoki poziom LDL i trójglicerydów jest sygnałem do dalszych badań, bo zwiększa ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej, zawału serca i udaru mózgu. Niski poziom HDL także jest powodem do niepokoju, bo zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Należy zwrócić uwagę również na bardzo niskie wartości LDL w wyniku lipidogramu, bo mogą one wynikać z niedożywienia organizmu, marskości wątroby, posocznicy, nadczynności wątroby lub anemii.
Cena lipidogramu
Wykonanie badania lipidogramu nie jest zbyt kosztowe. Cena zależy oczywiście od labolatorium, w jakim wykonuje się profil lipidowy. Badanie obejmujące stężęnie cholesterolu całkowitego, HDL, LDL oraz trójglicerydów wynosi od 20 do 40 zł. Taką cenę musi zapłacić pacjent, który nie ma skierowania i wykonuje badanie prywatnie.
Warto jednak wspomnieć, że badanie lipidogramu można wykonać również na NFZ. Po otrzymaniu skierowania od lekarza, badanie takie można przeprowadzić bezpłatnie.
