Dla Ciebie, na zdrowie!

Na czym polega lipidogram i kiedy warto go wykonać?

Lipidogram to badanie, które określa stężenie cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Powinno być wykonywane regularnie, zwłaszcza przy otyłości, cukrzycy, niewydolności nerek, złej diecie oraz małej aktywności fizycznej. Zobacz, jakie są normy lipidogramu.
Badanie poziomu cholesterolu we krwi
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Lipidogram to badanie krwi, które ma na celu określenie poziomu we krwi cholesterolu całkowitego i jego frakcji oraz kwasów tłuszczowych, które znane są pod nazwą trójglicerydów.
  • Zaleca się badanie lipidogramu profilaktycznie co pięć lat już od 20. roku. Szczególnie rekomenduje się to badanie: kobietom po 45. roku życia, mężczyznom po 35. roku życia, cukrzykom, palaczom i osobom cierpiącym na nadciśnienie tętnicze.
  • Tylko odpowiednie przygotowanie do badania jest gwarancją niezafałszowanych wyników. Przed badaniem warto m.in. powstrzymać się od nadmiernego wysiłku fizycznego, unikać sytuacji stresowych oraz zrezygnować z modyfikacji codziennej diety.
SPRAWDŹ TEŻ: Jak skutecznie obniżyć poziom cholesterolu?
Spis treści

Choroby serca, zawały, udary, miażdżyca naczyń krwionośnych – wiele chorób cywilizacyjnych ma związek z zaburzeniami poziomu cholesterolu oraz trójglicerydów we krwi. Dlatego tak ważne jest regularne wykonywanie lipidogramu zwanego inaczej profilem lipidowym?

Reklama

Co to jest lipidogram?

Lipidogram to badanie krwi, które określa poziom we krwi cholesterolu całkowitego i jego frakcji oraz kwasów tłuszczowych zwanych trójglicerydami. Cholesterol jest tłuszczowym związkiem, który odgrywa bardzo ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu człowieka. Potrzebny jest m.in. do syntezy hormonów płciowych, witamin z grupy D, fitosteroli, kwasów żółciowych.

Istnieją dwa rodzaje cholesterolu - cholesterol LDL (tzw. zły) i cholesterol HDL (dobry). Różnią się one od siebie budową i wpływem na organizm. 

Do wykonania badania lipidogramu wystarczy niewielka próbka krwi z żyły. W osoczu krwi oznacza się poziom stężenia:

  • cholesterolu całkowitego,
  • cholesterolu frakcji LDL,
  • cholesterolu frakcji HDL,
  • trójglicerydów.

Bardzo ważnym wskaźnikiem badanym w trakcie lipidogramu jest tzw. wskaźnik Castelliego, który pozwala określić ryzyko wystąpienia miażdżycy. Oblicza się go dzieląc wartość stężenia cholesterolu LDL przez wartość stężenia HDL. 

Dla zdrowego funkcjonowania organizmu bardzo ważne jest, aby wszystskie wyżej wymienione elementy gospodarki lipidowej pozostawały w normie, ponieważ lipidy pełnią bardzo ważne funkcje nie tylko energetyczne, ale również budulcowe. 

Wskazania do lipidogramu

Lipidogram powinien być profilaktycznym badaniem regularnie wykonywanym co pięć lat już od 20. roku życia lub u osób jeszcze młodszych, jeśli w rodzinie były choroby układu krążenia. Bezwzględnie regularny lipidogram jest zalecany:

  • wszystkim kobietom powyżej 45. roku życia,
  • wszystkim mężczyznom po 35. roku życia,
  • palaczom papierosów,
  • chorym z nadciśnieniem tętniczym,
  • cukrzykom.

Trzeba mieć też świadomość, że zaburzenia poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi może wywołać nie tylko niezdrowy tryb życia, ale także wiele chorób, w tym:

  • niedoczynność tarczycy,
  • schorzenia wątroby i nerek,
  • zastój żółci,
  • łuszczyca,
  • zespół nerczycowy,
  • alkoholizm,
  • choroby trzustki.

Reklama

Przygotowanie do lipidogramu

Odpowiednie przygotowanie do badania pozwala na uzyskanie wiarygodnego wyniku. Dlatego na badanie trzeba zgłosić się na czczo (ostatni posiłek powinien być zjedzony 12 godzin wcześniej). Przeddzień badania trzeba powstrzymać się od picia alkoholu i intensywnego wysiłku fizycznego. Warto również postawić na relaks i postarać się unikać sytuacji stresowych.

Na kilka dni przed badaniem nie powinno się modyfikować normalnej diety i nagłe wprowadzać diet niskotłuszczowych, głodówek i diet wysokotłuszczowych.

Na 3 tygodnie przed badaniem lekarz zaleci odstawienie leków regulujących gospodarkę lipidową organizmu. Przez 3 tygodnie warto też wstrzymać się z lipidogramem, jeśli przeszliśmy jakąś infekcję.

Profil lipidowy wykonuje się w godzinach porannych, a czas pobrania krwi zajmuje zazwyczaj kilka sekund. Po przyjściu do labolatorium warto pozostać na 10-15 minut w stanie spoczynku, ponieważ nawet niewielki wysiłek może doprowadzić do zafałszowania wyników.

Normy lipidogramu

Normy dla prawidłowego lipidogramu wynoszą:

  • cholesterol całkowity - 150-190 mg/dl,
  • cholesterol LDL - poniżej 115 mg/dl,
  • cholesterol HDL u mężczyzn - powyżej 35 mg / dl,
  • cholesterol HDL u kobiet - powyżej 40 mg / dl,
  • trójglicerydy (TRG) - 35-150 mg / dl.

Wartości prawidłowego wskaźnika Castelliego zależy od tego, czy pacjent przebył zawał serca i wynoszą:

  • zdrowi mężczyźni: <4,5,
  • zdrowe kobiety: <4,0,
  • mężczyźni po zawale: <3,5,
  • kobiety po zawale: <3,0.

Reklama

Interpretacja wyników lipidogramu

Wysoki poziom LDL i trójglicerydów jest sygnałem do dalszych badań, bo zwiększa ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej, zawału serca i udaru mózgu. Niski poziom HDL także jest powodem do niepokoju, bo zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Należy zwrócić uwagę również na bardzo niskie wartości LDL w wyniku lipidogramu, bo mogą one wynikać z niedożywienia organizmu, marskości wątroby, posocznicy, nadczynności wątroby lub anemii. 

Cena lipidogramu

Wykonanie badania lipidogramu nie jest zbyt kosztowe. Cena zależy oczywiście od labolatorium, w jakim wykonuje się profil lipidowy. Badanie obejmujące stężęnie cholesterolu całkowitego, HDL, LDL oraz trójglicerydów wynosi od 20 do 40 zł. Taką cenę musi zapłacić pacjent, który nie ma skierowania i wykonuje badanie prywatnie. 

Warto jednak wspomnieć, że badanie lipidogramu można wykonać również na NFZ. Po otrzymaniu skierowania od lekarza, badanie takie można przeprowadzić bezpłatnie.

Czytaj również

Bibliografia

  • Catapano A.L., Graham I., De Backer G. i wsp. Wytyczne ESC/ /EAS dotyczące leczenia zaburzeń lipidowych w 2016 roku. Kardiol. Pol. 2016; 74: 1234–1318.
  • K. J. Filipiak, M. Sokólski, Lipidogram — interpretacja, pożądane normy lipidogramu w różnych grupach pacjentów, Choroby serca i naczyń, Tom 14, Nr 4 2017, 227-231.
  • Rynkiewicz A, Cybulska B, Banach M, et al. Polish Lipid Expert Forum. [Management of familial heterozygous hypercholesterolaemia. Position paper of the Polish Lipid Expert Forum]. Kardiol Pol. 2013; 71(1): 107–111, indexed in Pubmed: 23348551.
  • Catapano AL, Graham I, Backer GD, et al. Wytyczne ESC/EAS dotyczące leczenia zaburzeń lipidowych w 2016 roku. Kardiol Pol. 2016; 74(11): 1234–1318, doi: 10.5603/kp.2016.0157.
  • Zdrojewski T., Bandosz P., Szpakowski P. Rozpowszechnienie głównych czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego w Polsce. Wyniki badania NATPOL PLUS. Kardiol. Pol. 2004; 61: 5–26.
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Artykuł napisany przez
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Od początku związana z dziennikarstwem medycznym. Autorka licznych wywiadów, artykułów oraz reportaży poświęconych zdrowiu i medycynie. Wyróżniona w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2015 przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia. W latach 2009-2010 związana z Gazetą Wyborczą, od 2010 do 2015 roku odpowiadała za dział zdrowie w serwisach i dzienniku „Polska The Times. Dziennik Łódzki”. Od 2016 roku związana z Medme.pl, jako redaktor naczelna portalu i wiceprezes spółki Pharma Partner.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Zdrowie
Przeczytaj artykuł
Koronarografia serca – na czym polega i ile trwa badanie?
Lekarz podczas zabiegu na sali operacyjnej
Przeczytaj artykuł
Badanie ALT – norma i wyniki. Co znaczy wysokie alt?
Próba krwi do badania poziomu ALT
Przeczytaj artykuł
Badanie PSA - co to jest i jak się przygotować? Normy
Badanie raka prostaty dzięki PSA
Podobne artykuły
Badanie współczynnika białych krwinek
WBC morfologia - norma, wyniki i ich interpretacja
Wysoki cholesterol blokujący przepływ krwi
Cholesterol całkowity - normy. Co oznacza podwyższony?
Wykonywanie badania poziomu cukru z użyciem gleukometru
Badania na cukrzycę - jakie trzeba wykonać?
Próbka krwi do badania poziomu PTH
Parathormon - funkcje. Objawy niskiego i wysokiego poziomu
Może to Cię zainteresuje
Kobieta odmawia jedzenia słodyczy z powodu hiperinsulinemii
Hiperinsulinemia - przyczyny, objawy i leczenie. Jaka dieta?
Język z czerwonymi plamami
Język geograficzny - przyczyny i objawy. Jakie leczenie?
Widok kominów z fabryk zanieczyszczających powietrze
Zanieczyszczenia powietrza - źródła. Jaki wpływ na zdrowie?
Model mózgu z dłoni
Torbiel szyszynki - objawy i leczenie. Czy może pęknąć?

Reklama


Sonda
Sonda redakcyjna
Co najczęściej stosujesz na zgagę?