Choroby autoimmunologiczne – zwane także chorobami autoimmunizacyjnymi – to grupa chorób, w których – nieco upraszczając – nasz własny organizm zaczyna ze sobą walczyć poprzez produkcję białek powodujących i utrzymujących przewlekły stan zapalny. Choć jest to coraz częstszy problem wśród pacjentów, diagnostyka tej grupy schorzeń wciąż nastręcza wielu problemów: nie znamy przyczyn zachorowań na choroby autoimmunologiczne, a objawy blisko 80 jednostek chorobowych zaliczanych do schorzeń autoimmunologicznych są bardzo zróżnicowane i zależą od tego, które tkanki są atakowane przez autoprzeciwciała.
Wykryj objawy
Niepokojące objawy kierują w pierwszej kolejności do lekarza rodzinnego. O niezwykłym szczęściu może mówić pacjent, który już podczas pierwszej wizyty zostanie wprowadzony na właściwą ścieżkę diagnostyczną. Nie jest to oczywiście efektem niedouczenia, niechęci czy braku zainteresowania ze strony lekarza rodzinnego, po prostu objawy choroby mogą być tak niespecyficzne, że wręcz trudno pomyśleć o trwającym lub rozpoczynającym się schorzeniu autoimmunologicznym. Dlatego najczęściej potrzeba kilku wizyt, z których kolejne nie wyjaśniają przyczyn objawów i brak jest efektów leczenia, aby wdrożyć diagnostykę chorób z autoagresji.
Toczeń: objawy, leczenie
Podczas wizyt lekarz przystąpi do oceny zgłaszanych przez pacjenta objawów, oceni ich zaawansowanie oraz ewentualną reakcję na podawane leki. Może zlecić podstawowe badania, które mogą zasugerować dalsze postępowanie. Najczęściej do badań takich należą: morfologia krwi z rozmazem (zmiany występują w większości chorób autoimmunologicznych), parametry stanu zapalnego (wzrost OB, CRP, prokalcytoniny), zmiany elektrolitowe. Często wykonywane jest także badanie ogólne moczu (w chorobach autoimmunologicznych z zajęciem nerek może występować np. białkomocz). Występują również zmiany proteinogramów, cholesterolu oraz trójglicerydów.
Leczenie
Gdy lekarz rodzinny zacznie podejrzewać chorobę autoimmunologiczna, najczęściej kieruje do odpowiedniego specjalisty. Może to być reumatolog, endokrynolog, gastroenterolog, dermatolog itd. – w zależności od rodzaju podejrzewanej choroby. Specjalista także zbierze niesamowicie dokładny wywiad chorobowy (nawet pozornie nieistotne szczegóły mogą mieć znaczenie diagnostyczne) i przeprowadzi badanie fizykalne.
Leczenie chorób autoimmunologicznych jest uzależnione od podejrzewanej choroby, najczęściej jednak przeprowadzane są szczegółowe, specjalistyczne badania przeciwciał występujących w surowicy krwi. Czasem istnieje potrzeba pobrania wycinka, np. zmiany występującej na skórze, innym razem szczegółowa diagnostyka obrazowa (rtg, usg, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny), jeszcze w innych przypadkach pobierany jest do oceny np. płyn wysiękowy ze stawu.
Diagnostyka zatem od pewnego etapu, na którym mamy już podejrzenie ukierunkowane ku którejś z jednostek chorobowych, jest bardzo indywidualna i trudno mówić o określonych schematach. Właściwe rozpoznanie choroby autoimmunologicznej jest zatem pracą bardzo żmudną, wymagającą nieraz wielospecjalistycznych konsultacji i całego szeregu specjalistycznych, drogich i czasochłonnych badań.
