Listerioza
Listerioza to schorzenie z grupy zoonoz. Chorują na nią różne zwierzęta, głównie owce, świnie, bydło, konie, kury i gryzonie. Jeżeli chodzi o ludzi, listerioza atakuje głównie osoby z obniżoną odpornością, a więc dorosłych z zaburzeniami immunologicznymi (zwłaszcza chorych na nowotwory oraz po przeszczepach, np. nerek) oraz noworodki. W grupie ryzyka znajdują się:
- osoby o obniżonej odporności;
- pacjenci onkologiczni;
- kobiety w ciąży
- płody,
- noworodki,
- nosiciele wirusa HIV i chorzy na AIDS,
- osoby leczone immunosupresyjnie,
- osoby w podeszłym wieku.
Czynnikiem sprawczym tej choroby jest bakteria o nazwie Listeria monocytogenes.
Listeria – bakteria wywołująca listeriozę
Listeria monocytogenes to bakteria wywołująca chorobę zwaną listeriozą. Do zakażenia człowieka dochodzi zazwyczaj poprzez spożycie pokarmów zawierających bakterie wywołujące listeriozę.
Sprawdź: 5 chorób, którymi najczęściej zarażamy się od zwierząt
Źródło zakażenia Listerią stanowią najczęściej:
- niepasteryzowane mleko (i produkty mleczne, takie jak lody, czy sery),
- surowe warzywa i owoce,
- surowe mięso,
- gotowane i mrożone mięso
- surowe i wędzone ryby,
- sery pleśniowe i dojrzewające.
Ważne jest to, że u zdrowych osób fizjologiczna flora bakteryjna występująca normalnie w jelitach chroni przed zakażeniem Listerią. Potrzeba zaburzeń w funkcjonowaniu układu odpornościowego, aby bakteria mogła przeniknąć z jelita do krwi i wywołać chorobę. Zakażenie Listerią może prowadzić nawet do śmierci.
Listerioza – objawy
Objawy listeriozy mogą wystąpić już po kilku godzinach od spożycia produktu zakażonego bakterią Listeria, bądź uwidocznić się dopiero po kilku dniach. U dorosłych listerioza może mieć bardzo różny przebieg – od postaci łagodnych, przypominających zwykłą grypę: (wysoka gorączka, złe samopoczucie, bóle mięśniowo-stawowe, drgawki, dodatkowo biegunka i wymioty), po bardzo ciężkie, przebiegające gwałtownie, a nawet kończące się zgonem.
Te cięższe postacie listeriozy przybierać mogą formę zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia wsierdzia (najbardziej „wewnętrzna” warstwa ściany serca) oraz posocznicy-bakteriemii (czyli obecności bakterii we krwi).
Listerioza w ciąży
Chociaż objawy listeriozy w ciąży mogą być mniej uciążliwe niż u innych osób dorosłych, to konsekwencje zakażenia Listerią mogą być tragiczne w skutkach. Zachorowanie na listeriozę w okresie ciąży może prowadzić do:
- przedwczesnego porodu;
- powikłań ciąży;
- poronienia;
- urodzenia martwego płodu;
- urodzenia dziecka z ciężką postacią listeriozy wrodzonej (niewielkie szanse na przeżycie).
Aby zapobiec ewentualnemu zakażeniu listeriozą w ciąży, ciężarna powinna wyjątkowo dbać o higienę, szczególnie podczas przygotowywania posiłków. Nie chodzi tu tylko o czyste ręce, a o dokładnie mycie owoców i warzyw, używanie różnych desek oraz noży do krojenia podczas jednoczesnego przygotowywania mięsa oraz innych produktów. Należy pamiętać o tym, że Listeria nie jest odporna na wysokie temperatury, dlatego posiłki przed spożyciem warto poddać obróbce termicznej. Warto również unikać w jadłospisie surowego mleka, surowego mięsa, surowych ryb i owoców morza. Potrawy mięsne nie powinny być zbyt długo przechowywane w lodówce.
Listerioza u noworodków
Szczególnym rodzajem listeriozy jest listerioza noworodków. Do zakażenia malucha może dochodzić w dwojaki sposób: podczas przejścia przez kanał rodny lub jeszcze w brzuchu mamy – poprzez łożysko. W pierwszym przypadku choroba jest bardziej ograniczona, atakuje zazwyczaj układ nerwowy dziecka, wywołując zazwyczaj zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. W drugim zaś ma charakter bardziej rozsiany i oprócz układu nerwowego może dotykać innych narządów, najczęściej wątroby, śledziony i płuc. Niestety listerioza u noworodków wiąże się z dużą śmiertelnością, sięgającą według różnych źródeł 50–90% przypadków.
Listerioza – badanie
Listeriozę u ludzi rozpoznaje się w oparciu o objawy kliniczne choroby i na podstawie badań diagnostycznych, takich jak posiew, czy PCR. Badania mają na celu wykazanie obecności bakterii Listeria monocytogenes we krwi, w płynie mózgowo-rdzeniowym, wydzielinie z pochwy, stolcu, smółce w przypadku noworodków, czy innym materiale tkankowym.
Listerioza - leczenie
Jedyną skuteczną formą leczenia listeriozy pozostaje antybiotykoterapia. Choremu podaje się wówczas amoksycylinę z aminoglikozydem, kotrimoksazol oraz makrolidy Ważne jest, że po przechorowanej i wyleczonej listeriozie wykształca się odporność. Oznacza to, że jeżeli raz stwierdzono u nas listeriozę, nie powinniśmy zachorować na nią po raz kolejny.
Listerioza - zapobieganie
Zapobieganie listeriozie polega przede wszystkim na przestrzeganiu podstawowych zasad higieny, a więc głównie myciu rąk przed posiłkami, a także myciu owoców i warzyw przed spożyciem. Osoby z obniżoną odpornością (w tym także kobiety w ciąży) powinny wystrzegać się spożywania surowego mleka, surowego mięsa, surowych ryb i owoców morza. Należy pamiętać, że dla bakterii wywołujących listeriozę zabójcze są wysokie temperatury, a więc dobrą formą obrony przed nią jest gotowanie i pasteryzacja produktów przed spożyciem.
