Dla Ciebie, na zdrowie!

Patomorfolog – czym się zajmuje? Co za lekarz?

Patomorfolog to lekarz specjalista badający zmiany w tkankach i narządach. Pacjenci raczej nie spotykają osobiście tego rodzaju specjalistów w przychodniach czy szpitalach. Co to za lekarz i czym się zajmuje?
Patomorfolog patrzy przez mikroskop
źródło:123RF
Spis treści

Patomorfologia jest nauką, która przede wszystkim analizuje zmiany w tkankach i narządach człowieka, pojawiające się na skutek konkretnej choroby. Jest to dziedzina interdyscyplinarna, łącząca zagadnienia naukowe z wielu dziedzin medycyny i innych działów nauki. Pacjent w zasadzie nie ma kontaktu z patomorfologami. Do tych lekarzy zgłaszają się inni pracownicy służby zdrowia, zlecając wykonanie indywidualnych badań.

Reklama

Co to jest patomorfologia?

Patomorfologia opiera się głównie na badaniach i analizie materiału badawczego. W organizmie każdego chorego człowieka zachodzą zmiany. Odstępstwa od ogólnie przyjętych norm zdrowotnych odnoszą się zarówno do samych tkanek, jak i wszystkich innych narządów. Stan chorobowy w organizmie dokonuje wielu zmian. 

Szczegółowa diagnostyka tych zmian i ich prawidłowa medyczna ocena pozwalają rozpoznać chorobę, stopień jej zaawansowania i przewidzieć dalszy przebieg zniszczeń w organizmie. Taka opinia znacznie ułatwia leczenie i wprowadzenie odpowiedniej formy. 

Odpowiedź na pytanie, co to jest patomorfologia to dla wielu osób jedno stwierdzenie – badanie zwłok. Niestety bardzo często zawód patomorfologa jest kojarzony tylko i wyłącznie z pośmiertnym badaniem ciała w celu ustalenia przyczyn zgonu. To także bardzo ważny element patomorfologii, ale nie jedyny. 

Patomorfologia to interdyscyplinarna nauka medyczna, która charakteryzuje się:

  • połączeniem wiedzy z wielu specjalizacji medycznych,
  • wykorzystywaniem różnych metod badawczych,
  • możliwością indywidualnej oceny stopnia zaawansowania choroby,
  • szybkim rozpoznaniem zmian chorobowych, ułatwiającym włączenie odpowiedniego leczenia,
  • monitorowaniem skuteczności prowadzanych form leczenia. 

Patomorfologia wykorzystywana jest przy leczeniu wielu chorób, ale nieocenione znaczenie posiada podczas leczenia chorób nowotworowych. Ogromną rolę w medycynie spełnia także patomorfologia sądowa, czyli badanie przyczyn nagłej i niespodziewanej śmierci. 

Wyniki przeprowadzanej sekcji zwłok wielokrotnie mają kluczowe znaczenie w postępowaniach sądowych. W obecnych czasach dziedzina ta dość szybko się rozwija z uwagi na rozwój techniki i dostęp do coraz lepszego sprzętu i urządzeń medycznych.

Reklama

Kim jest patomorfolog?

Jak zostać patomorfologiem? Pierwszy etap to skończenie studiów medycznych, a następnie uzyskanie specjalizacji z zakresu patomorfologii, a zatem to kolejne lata nauki. Pracownicy medyczni twierdzą, iż jest zbyt mało patomorfologów. Niestety ta dziedzina medycyny jest często postrzegana tylko jako element medycyny sądowej, a tak naprawdę przydaje się we wszystkich gałęziach medycyny.

Lekarz patomorfolog korzysta z następujących metod badawczych:

  • biopsja, cienko lub grubo igłowa, polegająca pobieraniu materiału do badań z komórek za pomocą specjalistycznej igły,
  • mikroskopia, włącznie z cyfrową analizą obrazu, polegająca na badaniu pod mikroskopem pobranych od pacjenta tkanek (badanie histopatologiczne) lub komórek (badanie cytologiczne) w celu zebrania informacji o procesie chorobotwórczym,
  • cytochemia, na podstawie której oceniany jest skład chemiczny komórek i tkanek,
  • histochemia, czyli badanie histopatologiczne,
  • biologia molekularna, pozwalająca wyizolować z komórek ich pojedyncze części, na przykład specyficzne białka czy kwasy nukleinowe i poddać je badaniom molekularnym.

Patomorfolog ocenia tkanki, analizując ich budowę i rozmieszczenie. Na podstawie analizy i porównań ze statystycznymi przypadkami może dokładnie ocenić stan komórek i tkanek, stwierdzić na ile ich budowa i struktura odbiega od normy, a tym jak mocno jest zaawansowany stan chorobowy. Ma to ogromne znaczenie dla wyboru formy leczenia i stopnia jego natężenia. Z efektów jego pracy korzystają specjaliści wielu dziedzin medycyny, ale nieocenione znaczenie mają dla onkologów.

Reklama

Czym zajmuje się patomorfolog?

Patomorfolog to lekarz, który głównie pracuje w laboratorium i rzadko ma kontakt z pacjentami. Każdy patomorfolog – czym się zajmuje? To pytanie zastanawia wielu chorych, którzy tak naprawdę nie spotykają się osobiście z tym lekarzem. To on analizuje próbki tkanek i komórek, wykorzystując dostępne techniki badawcze, szuka w nich odstępstw od normy, rozpoznaje i ocenia stopień zaawansowania choroby, pomaga w doborze indywidualnej terapii. 

To właśnie analiza sporządzona przez patomorfologa jest podstawą do opracowania schematu leczenia. W większości przypadków ciężkich chorób leczenie nie byłoby możliwe bez efektów pracy tego specjalisty. W przypadkach niejednoznacznych wyników innych badań, analiza patomorfologiczna może być jedyną odpowiedzią na pytanie z jaką chorobą mierzy się pacjent. 

Reklama

Badania prowadzone przez patomorfologa

Patomorfolog przeprowadza także 2 główne rodzaje badań:

  • badanie histopatologiczne, któremu poddawane są tkanki pobrane w trakcie biopsji (np. brodawki czy kaszaki), tkanki pobrane w czasie gastroskopii (na przykład polipy) lub wyskrobiny (pochodzące ze zmienionych chorobowo fragmentów skóry),
  • badanie cytologiczne, które sprawdza komórki pobrane w trakcie biopsji oraz te, które pochodzą z płynów uzyskanych podczas punkcji. Cytologia dotyczy też badań ginekologicznych. 

Lekarze patomorfolodzy uzyskują tak pobrany materiał do badań i na tej podstawie stawiają diagnozę. Tak naprawdę w większości przypadków inni lekarze uzależniają dalsze leczenie chorego od wyników pracy patomorfologów. 

Patomorfolog, opierając się na wynikach swoich badań, zajmuje się rozpoznawaniem wielu chorób. 

Oto kilka przykładów:

  • rozpoznawanie wszelkich zmian nowotworowych,
  • rozpoznawanie zaburzeń krążenia o podłożu morfologicznym,
  • diagnozowanie ostrych powikłań cukrzycy,
  • diagnozowanie przyczyn wielu ciężkich chorób, jak niewydolność nerek czy marskość wątroby

Czytaj również

Bibliografia

  • 1. Z. Jankowski, D. Pieśniak „Uwagi dotyczące badania histopatologicznego w medycynie sądowej”, Akademia Medyczna w Gdańsku, 2007 r.,
  • 2. A. Skrajna, A. Zielińska i inni „Ocena skuteczności badania cytologicznego w wykrywaniu stanów przednowotworowych i nowotworów szyjki macicy”, Warszawski Uniwersytet Medyczny, 2013 r.,
  • 3. N. Bartoszek, M. Rosowski „Techniki mikroskopowe w badaniach biologicznych”.
Jolanta Woźniak
Artykuł napisany przez
Jolanta Woźniak
Absolwentka Prawa na Uniwersytecie Łódzkim. Pierwsze doświadczenie zawodowe zdobywała, jako pracownik Działu Penitencjarnego i Organizacyjno-Prawnego w Areszcie Śledczym w Łodzi. Od 2004 roku Zastępca Prezesa i Członek Zarządu w Miejskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Od kilku lat copywriterka, głównie w tematyce prawnej, ale i medycznej i parentingowej. Prywatnie miłośniczka dobrego kina.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Choroby nowotworowe
Rak szyjki macicy - objawy i leczenie. Lista badań
Rak szyjki macicy
Mastektomia - rodzaje zabiegu i zalecenia po. Jak wygląda pierś po mastektomii?
Kobieta wskazuję palcem na różową wstążkę świadomości raka, kobieta będzie miała zabieg masektomii
Chrzęstniakomięsak - objawy, leczenie, rokowania, przerzuty
Choroba kości Chrzęstniakomięsak
Podobne artykuły
Kobieta po chemioterapii
Chemioterapia - ile trwa cykl? Rodzaje i skutki uboczne
Choroba nowotworowa jamy ustenej
Rak jamy ustnej - jak się objawia? Rokowania
Model mózgu człowieka
Oponiak mózgu - jak szybko rośnie i czym grozi nieleczony? Objawy i rokowania
Nowotwór skóry
Jak wygląda rak płaskonabłonkowy skóry? Leczenie i rokowania
Model mózgu z dłoni
Torbiel szyszynki - objawy, leczenie i zioła. Czy może pęknąć i jak wygląda leczenie?

Reklama


Dokucza Ci ból i obrzęk gardła?
Sprawdź, co to oznacza!