Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗

RTG płuc - chorych i zdrowych. Jak się przygotować?

RTG płuc to badanie obrazowe wykonywane powszechnie w profilaktyce i diagnostyce raka tego narządu. Promieniowanie rentgenowskie używane jest też do wykrywania zmian związanych z różnego typu stanami zapalnymi, gruźlicą, przewlekłą chorobą obturacyjną, odmą i wieloma innymi schorzeniami. Sprawdź, jak się do niego przygotować.
Lekarza oglądają zdjęcie z RTG płuc
Źródło: 123RF
W skrócie
  • RTG płuc stanowi jedno z najczęściej wykonywanych badań diagnostycznych używanych w pulmonologii i kardiologii.
  • Diagnostyka płuc za pomocą tego rodzaju badania jest stosunkowo prosta w przeprowadzaniu.
  • Poza wyjątkowymi sytuacjami, przeprowadzanie RTG płuc w ciąży jest zabronione.
SPRAWDŹ TEŻ: RTG klatki piersiowej – jak wygląda i kiedy wykonać?
Spis treści

Reklama

Jak wygląda prześwietlenie płuc?

Prześwietlenie płuc jest jednym z najczęściej wykonywanych badań diagnostycznych używanych w pulmonologii, ale też kardiologii. 

Mimo, że nie należy do najbardziej dokładnych, wykorzystywane jest między innymi we wstępnej diagnostyce raka, ale też stanu zapalnego i innych schorzeń tego narządu oraz sąsiadujących z nim struktur.

RTG płuc polega na naświetleniu klatki piersiowej wiązką promieni X (rentgenowskich), które częściowo przenikając przez ciało pacjenta, są rzutowane na umieszczoną prostopadle do lampy błonę fotograficzną, czułą na ten typ promieniowania.

Powstały w ten radiogram klatki piersiowej pokazuje patologie dwojakiego typu:

  • anomalie dotyczące wielkości, położenia lub kształtu tkanek i różnych struktur anatomicznych,
  • zmiany chorobowe skutkujące zmienioną przepuszczalnością promieniowania w porównaniu z tkankami zdrowymi.

Jak się robi prześwietlenie płuc? Z technicznego punktu widzenia, diagnostyka tego typu jest bardzo prosta. Pacjent rozbiera się od pasa w górę, a następnie przywiera klatką piersiową do specjalnej płyty urządzenia RTG.

Jest ona zimna, co może rodzić poczucie dyskomfortu, samo badanie jest jednak całkowicie bezbolesne. Aby zdjęcie wyszło prawidłowe, w czasie kilkunastosekundowego naświetlania należy pozostać całkowicie nieruchomym.

W tym celu na polecenie radiologa nadzorującego badanie z sąsiedniego pomieszczenia, należy w odpowiednich momentach nabierać powietrze i wstrzymywać oddech.

Rentgen płuc wykonuje się z reguły w płaszczyźnie tylno-przedniej (PA od ang. posterior-anterior), gdzie wiązka promieniowania pada od strony pleców, niekiedy też bocznej lub skośnej.

U pacjentów obłożnie chorych i trwale leżących w łóżku, badanie można przeprowadzić też metodą AP (anterior-posterior), czy przednio-tylną.

Robi się tak ze względów technicznych, gdy nie ma innej możliwości, aczkolwiek wnioskowanie na podstawie tak uzyskanego obrazu uważane jest za trudniejsze.

Kiedyś częściej, dziś coraz rzadziej robi się RTG płuc z kontrastem, czyli wykorzystaniem doustnego środka cieniującego, pozwalającego na lepsze uwidocznienie określonych zmian.

Celem nie jest jednak diagnostyka samych płuc. W przeszłości czyniono tak dla lepszego unaocznienia struktur serca, dziś przede wszystkim przełyku, a więc części układu pokarmowego znajdującej się na wysokości klatki piersiowej.

Czy RTG klatki piersiowej i RTG płuc to samo?

Pacjenci pytają niekiedy, czy RTG klatki piersiowej i RTG płuc są tym samym badaniem. W czysto językowym rozumieniu, pierwsze pojęcie jest szersze, a drugie zawiera się w nim.

Jednak w praktyce radiologicznej terminy te z reguły są używane zamiennie jako synonimy, przy czym określeniem częściej spotykanym w nomenklaturze fachowej jest rentgen klatki piersiowej.

O prześwietleniu płuc zazwyczaj mówi się w sensie bardziej potocznym, ze względu na to, iż obrazowanie tego właśnie narządu stanowi główną przesłankę do prześwietlania górnej części tułowia.

Wyjątek stanowi RTG szczytów płuc, dające precyzyjny obraz bez nakładających się nań struktur obręczy barkowej.

Prześwietlenie tego typu było niegdyś powszechne w diagnostyce gruźlicy, dziś stosowane jest coraz rzadziej, również ze względu na mniejszą częstotliwość występowania tej choroby.

Reklama

Jak się przygotować do RTG płuc?

Prześwietlenie klatki piersiowej nie wymaga od pacjenta szczególnego przygotowania. Na badanie można się stawić o dowolnej porze dnia.

Czy można jeść przed wizytą u radiologa? Tak, nie ma żadnych przeciwwskazań, nie trzeba być na czczo. Zalegające w żołądku i jelitach resztki pokarmowe nie wpływają na obraz górnej części tułowia. Wyjątek stanowi badanie z kontrastem, przed którym nie powinno się jeść ani pić przez przynajmniej 8 godzin.

Czy do RTG trzeba się rozebrać? Tak, jak zostało powiedziane wyżej, pacjent musi być nagi od pasa w górę, aby żadne fragmenty garderoby i bielizny nie zakłócały przenikania fal. Należy też zdjąć wszelkie ozdoby metalowe, złote czy srebrne, które mogłyby zaburzać promienie X.

Czy na RTG płuc trzeba mieć skierowanie?

Należy pamiętać, że na prześwietlenie klatki piersiowej pacjent musi się stawić ze wskazaniem wystawionym przez lekarza w postaci papierowej lub elektronicznej.

Dotyczy to zarówno diagnostyki refundowanej przez NFZ, jak też wykonywanej za swojej pieniądze. Wykonanie RTG bez skierowania nie jest możliwe nawet prywatnie.

Jest to obwarowane związane ze stosunkowo dużym ryzykiem, jakie wiąże się z ekspozycją organizmu na promieniowanie jonizujące. Aby badanie zostało wykonane, musi być ku temu istotne uzasadnienie medyczne, precyzyjnie wskazane przez lekarza.

Ile jest ważne skierowanie na badania RTG płuc? Z reguły obowiązuje bezterminowo, tak długo jak istnieją merytoryczne przesłanki do jego wykonania (na przykład podejrzenie konkretnej choroby).

De facto wygasa ono więc w momencie, kiedy pacjent wyzdrowieje. I oczywiście z chwilą jego wykorzystania.

Reklama

Kiedy wykonać RTG płuc? Wskazania

Istnieje szereg wskazań do wykonania RTG płuc, w dużej mierze są one związane z diagnostyką różnych schorzeń tego narządu, ale nie tylko.

Obraz rentgenowski może służyć do uwidocznienia niepokojących zmian wskazujących na daną chorobę, ale też często brak widocznych patologii jest istotną informacją, pozwalającą różnicować schorzenia.

Prześwietlenie wykonuje się w celu rozpoznania różnych problemów objawiających się w szczególności kaszlem, długotrwałym uczuciem duszności, problemami z oddychaniem, krwiopluciem, bólem, uciskiem. Należą do nich między innymi:

  • zapalenie płuc - ostra infekcja bakteryjna lub wirusowa, obejmująca pęcherzyki albo tkankę śródmiąższową,
  • rak płuc - jeden z najgorzej rokujących nowotworów złośliwych, będący przede wszystkim konsekwencją narażenia na składniki dymu tytoniowego,
  • przewlekła choroba obturacyjna - ciężkie schorzenie, w przebiegu którego następuje ograniczenie przepływu powietrza przez dolne drogi oddechowe, także zazwyczaj związane z paleniem papierosów,
  • gruźlica - bardzo groźna choroba zakaźna wywoływana przez tzw. prątki Kocha. Objawia się silnym kaszlem i krwiopluciem, jest potencjalnie śmiertelna,
  • rozedma - stałe i patologiczne rozszerzenie pęcherzyków płucnych powodowane uszkodzeniem ich ścian,
  • odma - obecność powietrza w jamie opłucnej, znosząca ujemne ciśnienie i powodująca zapadnięcie tkanki płuc, czego konsekwencją są zaburzenia oddychania,
  • niedoma - niepełne wypełnienie pęcherzyków płucnych powietrzem, które może być efektem zakażenia bakteryjnego, ale też zawału serca oraz palenia papierosów,
  • obrzęk płuc - gromadzenie się płynu wysiękowego w pęcherzykach, który zajmuje miejsce tlenu, uniemożliwiając prawidłową wymianę gazową. Jest to konsekwencja nieprawidłowej pracy serca nie nadążającego z przepompowywaniem krwi,
  • stłuczenie płuc - uszkodzenie miąższu w wyniku urazu fizycznego, na przykład w wypadku komunikacyjnym,
  • grzybica płuc - szczególna postać zapalenia, powodowana przez czynniki grzybicze, manifestująca się m.in. krwiopluciem,
  • sarkoidoza - przewlekłe schorzenie autoimmunologiczne, w przebiegu którego nieprawidłowo działający układ odpornościowy atakuje różne narządy, w tym płuca, powodując powstawanie zapalnych ziarniniaków,
  • krztusiec (zwany też kokluszem) - bakteryjne zapalenie tchawicy i oskrzeli manifestujące się między innymi poprzez silny, duszący kaszel,
  • tętniak aorty - poszerzenie światła głównego naczynia krwionośnego o ponad 50 procent, wynikające z osłabienia jego ścian,
  • ziarnica (chłoniak Hodgina) – choroba nowotworowa węzłów chłonnych

Wykonuje się też niekiedy RTG płuc przed operacją w obrębie klatki piersiowej, a także po zabiegu, aby ocenić skuteczność leczenia inwazyjnego.

Reklama

RTG a rak płuc

Czy RTG płuc wykryje raka? Tak, choć nie zawsze. Prześwietlenie jest standardową procedurą w przypadku wstępnego podejrzenia takich problemów onkologicznych, jak rak płuc lub opłucnej, przerzuty nowotworu do klatki piersiowej, a także chłoniak.

Rak płuc jest najczęściej występującym ze wszystkich nowotworów złośliwych u mężczyzn i jednym z najbardziej upowszechnionych u kobiet.

Rocznie na całym świecie jest diagnozowany u około 1,6 miliona osób, co stanowi aż 13 procent wszystkich poważnych schorzeń nowotworowych.

Jest też najczęstszą przyczyną zgonów onkologicznych (1,4 mln osób, 18 procent - wszystkie dane:onkologia.org). Bardzo złe rokowania wiążą się z reguły z późnym wykryciem choroby.

Obrazowanie nowotworu płuc metodą RTG odbywa się w dwóch płaszczyznach: tylno-przedniej oraz bocznej.

Jak wygląda rak na zdjęciach rentgenowskich? Zazwyczaj widoczne są:

  • guz o średnicy przynajmniej kilku milimetrów,
  • niedoma, czyli zaburzenia upowietrznienia płuc,
  • ograniczona rozedma.

Wykonujący opis radiolog powinien wskazać w takiej sytuacji uprawdopodobnione podejrzenie nowotworu, rentgen nie stanowi jednak podstawy rozpoznania.

W takiej sytuacji pacjent powinien być skierowany na dalsze badania, w tym cytologię lub histopatologię, które służą ocenie pobranych z narządu komórek pod kątem raka.

Reklama

RTG a zapalenie płuc

RTG wykazuje także zapalenie płuc różnego typu. W obrazie radiologicznym najczęściej widoczne są tzw. zagęszczenia miąższowe, czyli zacienienia spowodowane wypełnieniem pęcherzyków płucnych płynem.

Mogą one występować w sposób nieregularny lub też obejmować segment albo płat. Ostatnie dwa przypadki są charakterystyczne dla infekcji bakteryjnych, wywoływanych przez takie drobnoustroje, jak Streptococcus pneumoniae, Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus.

Ale już przy tzw. mykoplazmatycznym zapaleniu płuc, powodowanym przez bakterie Mycoplasma pneumoniae, bardziej typowe są zacienienia typu szyby mlecznej (słabo widoczne w RTG) lub śródmiąższowe rozsiane (te ostatnie występują też m.in. przy stanie zapalnym o podłożu wirusowym i grzybiczym.

Biorąc pod uwagę kryteria morfologiczne, podział radiologiczny wyróżnia trzy podstawowe rodzaje choroby:

  • odoskrzelowe zapalenie płuc - na zdjęciu rentgenowskim widoczne są zacienienia guzkowe i plamiste, a także zagęszczenia miąższowe z częściowym zmniejszeniem objętości,
  • płatowe zapalenie płuc - w obrazie RTG widoczne jest jednolite zagęszczenie miąższowe w granicach płuc z tak zwanym bronchogramem powietrznym lub bez niego, a także bez zmniejszenia objętości płata,
  • śródmiąższowe zapalenie płuc - prześwietlenie pokazuje rozlane zacienienia okołooskrzelowe oraz siateczkowato-guzkowe nacieki śródmiąższowe, czemu może towarzyszyć odcinkowa niedoma.

Należy mieć świadomość, że zagęszczenia miąższowe mogą wystąpić w przypadku wielu innych problemów zdrowotnych, jak rak oskrzelikowo-pęcherzykowy, chłoniak, gruźlica, stłuczenie oraz zawał płuca

Jest też możliwe, że zmiany zapalne nie manifestują się w ogóle na zdjęciu rentgenowskim, ponieważ może wystąpić zapalenie płuc bez zmian w RTG.

Reklama

RTG płuc palacza

Płuca palacza z każdym rokiem trwania w nałogu stają się coraz ciemniejsze, bardziej zniszczone i mniej elastyczne.

Znajdujące się w tytoniowym dymie substancje upośledzają tzw. rzęskowy mechanizm oczyszczania, wskutek czego narząd ten zostaje oblepiony gęstą mazią. Jej długotrwałe zaleganie zwiększa zaś ryzyko zachorowania na raka i inne bardzo poważne dolegliwości.

Czy na zdjęciu rentgenowskim widać, że się pali? Zależy, w jakim stanie jest narząd.

RTG zdrowych płuc palacza ukazuje je w kolorze czarnym, co nie wynika z ich zanieczyszczenia, a jest typowym obrazem tkanek miękkich w radiogramie.

Widoczne natomiast w tej postaci będą jasne plamy, czyli ewentualne zmiany nowotworowe.

Należy pamiętać, że szanse skutecznej terapii raka maleją wraz ze stopniem jego zaawansowania. Dlatego biorąc pod uwagę, jak poważnym czynnikiem ryzyka jest palenie papierosów (zarówno czynne, jak też bierne), zaleca się by osoby uzależnione od nikotyny poddawały się rutynowej kontroli radiologicznej przynajmniej raz na rok.

Oprócz raka, rentgen płuc palacza może wykazać inne schorzenia będące typową konsekwencją tego śmiercionośnego nałogu, takie jak przewlekła choroba obturacyjna, rozedma, niedoma, czy zaleganie płynu w opłucnej wskutek chorób nowotworowych innych narządów (między innymi wątroby).

Reklama

RTG płuc po covidzie

RTG płuc po COVID-19, a także w trakcie choroby może pokazywać różne zmiany - służy zatem do monitorowania stanu pacjenta, skuteczności leczenia, wykrywania powikłań etc.

A czy wykaże koronawirusa? Nie - odpowiedź jest przecząca. Samo zakażenie nie jest widoczne, obrazowane są jedynie jego ewentualne skutki, o ile w ogóle wystąpią w obrębie płuc.

Dlatego rentgen nie jest metodą służącą do wykrywania choroby, ani też potwierdzającą jej przebycie. Nie zaleca się zatem jego rutynowego wykonywania u pacjentów bezobjawowych lub też przechodzących chorobę w sposób łagodny.

Należy przy tym pamiętać, że wynik takiego badania może być fałszywie ujemny. Jak piszą Nayaar Islam i wsp., którzy przeanalizowali wyniki różnych badań z całego świata, prześwietlenie płuc pozwoliło trafnie wnioskować o Covid u 80 procent ze schorzeniem potwierdzonym w testach genetycznych lub antygenowych.

Jednocześnie jednak na podstawie samego tylko radiogramu w blisko 30 procent przypadków chorobę błędnie rozpoznano u osób zdrowych.

Czy warto robić RTG zdrowych płuc?

Mimo, iż istnieje pewne ryzyko związane z przyjmowaniem większych dawek promieniowania jonizującego, warto co pewien czas wykonywać RTG zdrowych płuc.

Po co? Po to, by zyskać pewność, że wciąż są one zdrowe lub też wcześnie wykryć niepokojące zmiany, które będą wskazywać na potrzebę dalszej diagnostyki.

Mowa jest zatem o typowych badaniach profilaktycznych, pozwalających sprawdzić stan dolnych dróg oddechowych, a przy okazji niektórych aspektów funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego.

Normalne RTG powinno wykonywać się raz na dwa lata w przypadku osób, które nie zgłaszają żadnych dolegliwości. Częściej, co półtora rok a nawet co rok, powinny się badać osoby należące do grup zwiększonego ryzyka.

Chodzi przede wszystkim o palaczy, zarówno czynnych jak też biernych, czyli osoby stale narażone na tzw. strumień boczny z papierosów palonych przez inne osoby.

Rekomendacja ta dotyczy również pacjentów uzależnionych w przeszłości, należy bowiem pamiętać, że pełna regeneracja płuc oraz zmniejszenie ryzyka do poziomu osoby niepalącej to kwestia około 15 lat.

Badać powinny się też osoby korzystające z tzw.  e-papierosów. Wykazano bowiem, że są one narażone na zrostowe zapalenie oskrzelików, nazywane potocznie popcornowymi płucami.

Zdjęcie płuc należy wykonywać kontrolnie, nawet jeśli nic nie wskazuje na nieprawidłowości. Rak płuc jest chorobą, która przez dłuższy czas rozwija się bezobjawowo (m.in. ze względu na słabe unerwienie tego narządu), a obraz rentgenowski jest nierzadko pierwszym potwierdzeniem choroby.

Z drugiej strony, prawidłowy RTG płuc może zapewnić dużą dawkę psychicznego komfortu.

Jak często można robić RTG płuc?

Co ile można robić prześwietlenie płuc? Jak często można być naświetlanym promieniami X?

Jeśli nie ma szczególnych wskazań medycznych, należy się trzymać przedstawionych wyżej wytycznych odnośnie profilaktyki.

Promieniowanie jonizujące ma działanie kancerogenne, czyli stanowi czynnik ryzyka nowotworów, może też powodować uszkodzenia DNA i śmierć komórek.

Prześwietlenie klatki piersiowej wiąże się z przyjęciem dawki o wielkości 0,1 milisiwerta, która jest relatywnie niewielka i jako taka uważana za stosunkowo bezpieczną, pod warunkiem, że badanie nie jest powtarzane zbyt często.

Ryzyko bowiem kumuluje się wraz z każdym kolejnym naświetleniem. Z tego powodu, poza absolutnie uzasadnionymi przypadkami, nie zaleca się poddawania procedurze RTG częściej, niż dwa razy w roku.

Z tą właśnie powszechnie przyjętą rekomendacją w dużej mierze związany jest wymóg posiadania skierowania, nawet przy badaniach wykonywanych prywatnie.

Opis RTG płuc

Wynik RTG płuc przedstawiany jest w postaci zdjęcia, a także dołączonego do niego opisu. Pacjenci często pytają, jak odczytać zawarte w radiogramie informacje.

Oczywiście, można próbować dowiedzieć się czegoś samodzielnie, jednak ze względu na złożoność problematyki, interpretacja zdjęcia RTG płuc zawsze powinna należeć do lekarza.

Wstępnie dokonuje jej radiolog opisujący kliszę. Jego rola jest bardzo istotna, ponieważ dobry specjalista jest w stanie sformułować na podstawie zdjęcia konkretne podejrzenia.

To właśnie na tym etapie w opisie mogą się pojawić takie złowieszcze sformułowania, jak Tu susp, co oznacza domniemanie guza lub tumor czyli po prostu guz.

Zdjęcie RTG nie przesądza o diagnozie, ale może być istotnym wskazaniem do skierowania pacjenta na dalsze badania

Co pokazuje RTG płuc? Znaczenie nieprawidłowości

Wśród pojęć, które mogą się pojawić w opisie RTG, są takie, które wskazują na duże prawdopodobieństwo chorób nowotworowych, infekcyjnych i innych w obrębie samych płuc, ale też m.in. aorty. Zdarza się również, że groźnie brzmiące sformułowania nie oznaczają w istocie nic poważnego.

Poniżej omawiamy kilka przykładów:

  • zacienienie - pod tym pojęciem kryją się bardzo różne zmiany, do których interpretacji niezbędne jest bliższe określenie ich kształtu i wielkości, a w razie konieczności wykonanie innych badań. Warto pamiętać, że pojęcie to jest nieco mylące, na radiogramie cienie mają bowiem kolor biały lub jasno-szary na czarnym tle;
  • cień okrągły - ze znaczną dozą prawdopodobieństwa może wskazywać na guz, aczkolwiek sam obraz radiologiczny nie przesądza jeszcze o charakterze nowotworu. Może on być zarówno złośliwy, jak też niegroźny i nieagresywny. Co więcej, tego typu zaciemnienie może powstać również w związku z ropniem;
  • cienie pasmowate są typowe dla zmian pozapalnych, mających charakter m.in. blizn i zrostów, aczkolwiek w różnicowaniu zaleca się brać pod uwagę także przerzuty nowotworowe, chłoniaki oraz obrzęk płuc;
  • lite zacieniania mogą wskazywać na płyn w jamie opłucnowej, czego możliwą przyczyną są zarówno infekcje bakteryjne, jak też choroby nowotworowe w zaawansowanych stadiach;
  • cień brodawki sutkowej - nie stanowi powodu do zaniepokojenia. Brodawki same w sobie nie są widoczne w prześwietleniu, ale mogą się manifestować poprzez rzucane zacienienie;
  • zmiany włókniste - mają charakter bliznowaty i mogą świadczyć o przebytej w przeszłości gruźlicy, zwłaszcza jeśli znajdują się w szczytach płuc. Ale też zwłóknienie płuc jest w ostatnim czasie często interpretowane jako pozostałość po przechorowaniu covid. Może powstawać również wskutek innych infekcji;
  • aorta miażdżycowa - stan, w którym w głównym naczyniu krwionośnym doszło do odkładania tzw. blaszki, co jest pochodną nieprawidłowej gospodarki cholesterolowej, nadciśnienia, palenia papierosów i nasila się wraz z wiekiem;
  • wzmożony rysunek naczyniowy - naczynia płucne są nadmierne napełnione krwią, co zdarza się przy zapaleniu oskrzeli, astmie, przewlekłej chorobie obturacyjnej, a też może być konsekwencją niewydolności serca;
  • wnęki naczyniowe - wskazują na powiększenie naczyń płucnych pod wpływem oporów - w samych płucach (na przykład w przebiegu choroby obturacyjnej), albo sercu (np. u pacjentów z nadciśnieniem).

USG czy RTG płuc?

Diagnostyka za pomocą promieniowania rentgenowskiego jest rekomendowana w celu wstępnego rozpoznania chorób nowotworowych, gruźlicy czy zapalenia płuc, ale nie jest jedyną metodą obrazowania schorzeń i zaburzeń w klatce piersiowej.

Ze względu na większą czułość, jeśli chodzi o ukazywanie zmian w tkankach miękkich, stosuje się też tomografię komputerową, która jednakże też jest badaniem radiologicznym

Trzecią metodą jest USG płuc, czyli obrazowanie z wykorzystaniem fal ultradźwiękowych.

Pacjenci pytają niekiedy, co jest lepsze i na które z badań się zdecydować: USG czy RTG? Każda z metod ma swoje zalety i wady, a także specyficzne zastosowania, dlatego decyzja o wyborze jednej z nich zależy z reguły od lekarza.

Ultrasonografia nie jest w żaden sposób niebezpieczna dla człowieka, dlatego może być stosowana praktycznie bez ograniczeń, także u kobiet w ciąży.

Jeśli chodzi o wskazania medyczne, USG jest pomocne w szczególności do wykrywania płynu w jamach opłucnowych, nawet jeśli zalega on w niewielkich ilościach.

Pomaga też różnicować płyn, a także wybrać najkorzystniejsze miejsce do wykonania punkcji, jeśli taka jest konieczna. Należy pamiętać, że płyn ten może mieć związek z chorobą nowotworową, dlatego diagnostyka tego typu ma ogromną wartość.

Z drugiej strony nie można jednak zapominać o istotnych ograniczeniach metody ultrasonograficznej, takich jak niemożność penetracji głębiej położonych obszarów płuc, które są z kolei widoczne na obrazie RTG.

RTG płuc u dziecka

Prześwietlenie płuc u dzieci wykonuje się najczęściej w diagnostyce stanów zapalnych. Należy jednak podkreślić, że badanie tego typu nie przynosi rozstrzygnięcia w kwestii bakteryjnej bądź wirusowej etiologii infekcji, nie zmienia zatem schematu postępowania terapeutycznego.

Czy jest niebezpieczne? Tak jak u osób dorosłych, nie jest całkowicie wolne od ryzyka, aczkolwiek warto pamiętać, że maluchy otrzymują bardzo małą dawkę promieniowania.

Choć lepiej nie wykonywać RTG płuc u dzieci, badanie to jest zalecane, gdy dziecko w wieku poniżej 5 lat długotrwale gorączkuje, a lekarz nie jest w stanie określić przyczyn tego stanu.

Diagnostykę tego typu wykonuje się również u maluchów z objawami niewydolności oddechowej i niedotlenienia.

RTG płuc niemowlaka rodzi też komplikacje natury technicznej, do wykonania prawidłowego zdjęcia niezbędny jest bowiem bezruch. Dlatego dzieci umieszcza się w specjalnych szklanych tubach uniemożliwiających poruszanie się.

Tego typu stabilizatory, stosowane są na całym świecie od kilkudziesięciu lat, aczkolwiek więcej na ich temat mówi się dopiero w ostatnim czasie za sprawą zdjęć zamieszczanych przez rodziców w mediach społecznościowych.

Prześwietlenie płuc w ciąży

“Zrobiłam RTG płuc, nie wiedziałam, że jestem w ciąży” - to z pozoru niewinne wyznanie bynajmniej niewinnymi nie jest.

W tym wyjątkowym okresie życia absolutnie nie powinno się wykonywać prześwietleń rentgenowskich, przede wszystkim ze względu na ryzyko, które stanowią one dla płodu.

Trzeba o tym pamiętać zarówno po zapłodnieniu, jak też będąc dopiero na etapie planowania ciąży.

Specjaliści wyróżniają trzy podstawowe zagrożenia związane z przyjęciem dawki promieniowania jonizującego przez przyszłą mamę:

  • Teratogeneza, czyli powstawanie wad rozwojowych u dziecka, związanych ze śmiercią większej ilości komórek oraz zmianami w DNA. Wystąpić mogą w konsekwencji napromieniowania między innymi: małogłowie, upośledzenie umysłowe czy ślepota. Powstać może też skłonność do wystąpienia nowotworu w przyszłości, a także różnego typu mutacje genetyczne, których skutki będą odczuwane także w przyszłych pokoleniach.
  • Karcynogeneza, czyli bezpośrednia rakotwórczość. Istnieje podejrzenie, że napromieniowanie płodu w czasie ciąży matki zwiększa ryzyko rozwinięcia się groźnego nowotworu już w pierwszych latach życia dziecka. Zagrożenie to wzrasta wraz z dawką promieniowania, jest też większe w pierwszym trymestrze, niż w drugim i trzecim. 
  • Spontaniczne poronienie, przedwczesny poród, a także niezagnieżdżenie zarodka, jeśli matka poddana została prześwietleniu w pierwszych dniach po zapłodnieniu.

Właśnie dlatego RTG płuc w ciąży jest zabronione, poza sytuacjami, kiedy w ocenie lekarza tego typu obrazowanie może być procedurą ratującą życie.

Jest to więc przeciwskazanie względne - jedno z niewielu, jakie w ogóle istnieją. Innych, poza ciążą oraz młodym wiekiem, praktycznie nie ma.

Cena RTG płuc

Ile kosztuje prześwietlenie płuc? Cena w większości placówek wynosi około 50 złotych, choć niekiedy też można poddać się diagnostyce taniej, nawet w granicach 30 zł.

Więcej trzeba zapłacić w przypadku konieczności podania kontrastu. Cena wynosi wówczas około 100 zł, oczywiście w sytuacji, gdy badanie jest wykonywane całkowicie prywatnie.

Istnieje możliwość uzyskania radiogramu także z refundacją NFZ w poradniach, które mają podpisany kontrakt z Funduszem.

Tak jak jednak zostało wspomniane wyżej, w obu przypadkach niezbędne jest posiadanie skierowania od lekarza.

Czytaj również

Bibliografia

  • Jakub Ptak, Jacek Pawłowski, Iwona Bestry, Badania obrazowe w zapaleniach płuc u dorosłych, Pneumonol. Alergol. Pol. 2011; 79, 1: 57–66.
  • Ludomir Stefańczyk, Anna Fiedorczuk-Pyziak, Diagnostyka radiologiczna chorób dróg oddechowych i innych wybranych chorób klatki piersiowej, https://podyplomie.pl/wiedza/wielka-interna/1051,diagnostyka-radiologiczna-chorob-drog-oddechowych-i-innych-wybranych-chorob-klatki-piersiowej, [data dostępu:07.10.2022].
  • Andrzej Cieszanowski i inni, Wskazania do wykonywania badań obrazowych w zakażeniach SARS-CoV2 - zalecenia Polskiego Lekarskiego Towarzystwa Radiologicznego, https://cm-uj.krakow.pl/cm/cm/uploads/2020/04/31_Wskazania_do_wykonywania_badań_obrazowych_w_zakażeniach_SARS-CoV-2.pdf, [data dostępu:07.10.2022].
  • Filip Mejza, Radiogram klatki piersiowej, https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/68554,radiogram-klatki-piersiowej, [data dostępu:07.10.2022].
  • N. Islam i inni, Thoracic imaging tests for the diagnosis of COVID-19 (Review), Cochrane Database of Systematic Reviews 2021, Issue 3.
  • Martha S. Linet, Ryzyko kancerogenezy w następstwie napromieniania podczas diagnostycznych badań obrazowych, Onkologia po Dyplomie, Tom 9 nr 3, 2012.
  • Klaudia Czyżak i inni, Diagnostyka obrazowa u kobiet w ciąży, Zeszyty Naukowe Wydziału Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.
  • Zygmunt Zdrojewicz, Wpływ promieniowania jonizującego na organizm człowieka, Family Medicine & Primary Care Review 2016; 18, 2: 174–179.
  • Rafał Sapierzyński, Izabella Jońska, Wybrane zagadnienia z patologii płuc i jamy opłucnej: niedodma, rozedma i odma, Życie Weterynaryjne • 2014 • 89(10).
  • Płuca o wzmożonym rysunku zrębu, https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/lista/100229,pluca-o-wzmozonym-rysunku-zrebu, [data dostępu:06.10.2022].
  • Wnęki naczyniowe, https://www.mp.pl/pacjent/pochp/lista/109647,wneki-naczyniowe, [data dostępu:06.10.2022].
  • Nowe wytyczne postępowania w zapaleniu płuc u dzieci, https://pulsmedycyny.pl/nowe-wytyczne-postepowania-w-zapaleniu-pluc-u-dzieci-884610, [data dostępu:06.10.2022].
Piotr  Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Artykuł napisany przez
Piotr Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Dziennikarz wyróżniony w konkursie "Dziennikarz Medyczny Roku 2023". Autor tysięcy publikacji o tematyce medycznej, ekonomicznej, politycznej i społecznej. Przez 15 lat związany z Dziennikiem Łódzkim i Polska TheTimes. Z wykształcenia socjolog stosunków politycznych, absolwent Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Po godzinach fotografuje, projektuje, maluje, tworzy muzykę.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Podobne artykuły
Lekarza oglądają zdjęcie z RTG płuc
RTG płuc - chorych i zdrowych. Jak się przygotować?
Płuca człowieka
Jak sprawdzić pojemność płuc? Metody
Atak duszności - co robić? Test

Reklama


Czym się różni odporność swoista od nieswoistej?
Sprawdź!