Dla Ciebie, na zdrowie!

Test DNA. Na czym polegają badania genetyczne?

Istnieje wiele rodzajów badań DNA. Poprzez ich wykonanie można m.in. zdiagnozować chorobę genetyczną, ocenić ryzyko wystąpienia w przyszłości określonego schorzenia, ocenić rozwój płodu czy potwierdzić ojcostwo. Kiedy wykonać i jak wyglądają testy DNA?
Badanie DNA
Źródło: 123RF
W skrócie
  • DNA jest nośnikiem informacji genetycznej. Zapisane w nim dane warunkują nasz wygląd, a także podatność na choroby.
  • Dzięki temu, testy DNA pozwalają wykryć zmiany decydujących o zdrowiu człowieka. Wykryta mutacja w DNA może wskazać predyspozycje do rozwoju danego schorzenia.
  • Materiał do testu DNA uzyskuje się z próbki śliny lub krwi. Kod DNA jest niezmienny, dlatego test wykonuje się tylko raz w życiu.
SPRAWDŹ TEŻ: Jak badania DNA pomagają wykrywać nowotwory?
Spis treści

Reklama

Do czego służy test DNA?

DNA, czyli kwas deoksyrybonukleinowy, to organiczny związek chemiczny, który jest nośnikiem informacji genetycznej. Poprzez konkretnie zapisane informacje warunkuje on nasz wygląd (m.in. kolor włosów czy skóry), a także podatność na dane choroby.

To sprawia, że testy DNA umożliwiają wykrycie zmian decydujących o zdrowiu człowieka. Mutacja w DNA może wiązać się z predyspozycją do rozwoju danego schorzenia (na przykład nowotworu złośliwego) w przyszłości lub ryzykiem urodzenia chorego dziecka. Badania DNA uznaje się za bardzo wiarygodne (ich czułość jest wyższa niż 99%), dlatego są one wykonywane w ramach profilaktyki i diagnostyki wielu chorób.

Jak wygląda test DNA?

Materiał genetyczny do testu DNA zwykle uzyskuje się z próbki śliny lub krwi. Następnie jest on poddawany szczegółowej analizie przy pomocy technik biologii molekularnej. Materiał genetyczny każdego człowieka pozostaje niezmienny w ciągu całego życia, dlatego badanie DNA wykonuje się raz i nie trzeba go już powtarzać.

Wszelkie zmiany genetyczne można odziedziczyć po przodkach, ale mogą one również powstać podczas zapłodnienia. Warto dodać, że test DNA można wykonać samodzielnie w domowym zaciszu. Wystarczy specjalny zestaw patyczków z wacikami i probówkami, który można pobrać w laboratorium.

Reklama

Jak wykonać samodzielnie test DNA?

Samodzielne wykonanie testu genetycznego polega na wielokrotnym potarciu wewnętrznej strony policzka patyczkiem zakończonym wacikiem. Na dwie godziny przedtem nie należy nic jeść ani pić, wacików natomiast nie należy dotykać palcami.

Po zeskrobaniu śluzówki z policzka wacik trzeba pozostawić do wyschnięcia na powietrzy przez około dwie godziny. Nie może się on w tym czasie z niczym stykać. Następnie umieszcza się je w probówkach. Opisane danymi osobowymi zanosi się je do laboratorium.

Rodzaje testów DNA

Wyróżnia się kilka rodzajów badań DNA – m.in.:

Celem testów prognostycznych jest sprawdzenie czy w DNA badanego nie zmian, które zwiększają prawdopodobieństwo rozwoju w przyszłości określonej choroby, np. nowotworu złośliwego. Świadomość obecności w DNA szkodliwej mutacji pozwala na zastosowanie odpowiedniej profilaktyki, minimalizującej ryzyko zachorowania.

Test prognostyczny w kierunku nowotworu warto zrobić, gdy w rodzinie występowały już przypadki chorób nowotworowych. Jeśli miały one związek ze szkodliwą mutacją genetyczną, szansa na przekazanie jej potomstwu wynosi aż 50%.

Reklama

Testy prenatalne DNA

Do badań DNA zalicza się testy prenatalne, które wykonuje się w celu oceny stanu zdrowia rozwijającego się dziecka. Można przeprowadzić je już na bardzo wczesnym etapie ciąży. Ustala się wówczas czy u płodu wystąpiła nieprawidłowość. Jeśli badanie ją potwierdza, określa się wówczas schemat postępowania z dzieckiem na dalszych etapach ciąży, w trakcie porodu i tuż po narodzinach. Warto dodać, że niektóre wady płodu mogą być leczone już w trakcie ciąży.

Test DNA na ojcostwo

Na podstawie wyników badania DNA możliwe jest wykluczenie ojcostwa ze stuprocentową pewnością, jak również jego potwierdzenie z prawdopodobieństwem wynoszącym aż 0,999999999. Jeśli taki test trzeba wykonać na drodze postępowania sądowego, próbkę musi pobrać uprawniona osoba. Konieczne jest również sporządzenie odpowiedniego protokołu. 

 

 

 

Czytaj również

Bibliografia

  • Agata Wyrębska, Maria Constantinou, Monika Banaszkiewicz, Bogdan Kałużewski, Testy genetyczne w profilaktyce i diagnostyce choroby nowotworowej, Medycyna Ogólna, 2008, 14 (XLIII), 1.
  • O. Dryla, Informacyjny aspekt testów genetycznych - przegląd zagadnień, Diametros, Rok 2014, nr 42.
  • Marcin Jewdokimow, Testy genetyczne w kontekście procesów medykalizacji i genetyzacji kultury i społeczeństwa – zarys problematyki [w:] Diagnostyka genetyczna i choroba nowotworowa jako zjawiska społeczno-kulturowe, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa 2016.
  • Anna M. Pietrzak, Testy genetyczne w praktyce gastroenterologicznej, Gastroenterologia Kliniczna 2016;8(3).
  • Jerzy Ostrowski, Janusz Siedlecki, Czy testy genetyczne są przydatne w określaniu ryzyka zachorowania na choroby nowotworowe?, Biuletyn Polskiego Towarzystwa Onkologicznego Nowotwory 2016;1(2).
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Zdrowie
Przeczytaj artykuł
Koronarografia serca – na czym polega i ile trwa badanie?
Lekarz podczas zabiegu na sali operacyjnej
Przeczytaj artykuł
Badanie ALT – norma i wyniki. Co znaczy wysokie alt?
Próba krwi do badania poziomu ALT
Przeczytaj artykuł
Badanie PSA - co to jest i jak się przygotować? Normy
Badanie raka prostaty dzięki PSA
Podobne artykuły
Badanie współczynnika białych krwinek
WBC morfologia - norma, wyniki i ich interpretacja
Badanie kariotypu w laboratorium
Kariotyp – co to jest? Kiedy wykonuje się badanie?
Mężczyzna pobierający próbkę wydzieliny z ust za pomocą specjalnego patyczka
Test na ojcostwo - jak go zrobić i ile kosztuje badanie?
Kobieta w ciąży leżąca podczas badania ultrasonografem
USG genetyczne - kiedy wykonać w ciąży? Przygotowanie, cena
Może to Cię zainteresuje
Sproszkowana chlorella
Chlorella - właściwości i działanie. Z czym nie łączyć?
Antyoksydanty
Wolne rodniki - powstawanie i skutki. Jak się ich pozbyć?
Olej lniany na drewnianej desce z ziarnami siemienia lnianego
Olej lniany - właściwości i skutki uboczne. Na co pomaga?
Korzeń żeń-szenia na wiklinowym półmisku
Żeń-szeń - jakie ma właściwości i na co pomaga? Działanie

Reklama


Sonda
Sonda redakcyjna
Co najczęściej stosujesz na zgagę?