Chrypka jest zmianą głosu, do której dochodzi w wyniku różnych czynników, które zaburzają prawidłową funkcję strun głosowych. Fałdy głosowe znajdują się w krtani – a dokładnie w jej części zwanej głośnią.
Przechodzące powietrze wprawia struny głosowe w drgania i w ten sposób dochodzi do emisji głosu.
Reklama
Chrypka - skąd się bierze?
1. Przyczyną chrypki może być zapalenie krtani – najczęściej o etiologii wirusowej (ale także zapalenia kiłowe, gruźlicze, grzybicze). Poprzedzone jest zwykle nieżytem nosa lub dużym wysiłkiem głosowym, szczególnie w zadymionym pomieszczeniu.
Zaleca się:
- oszczędzanie głosu,
- unikanie czynników drażniących,
- rzucenia palenia,
- nawilżanie pomieszczeń,
- inhalacje parą wodną.
Takie postępowanie zaleca się także w przewlekłych zapaleniach krtani. Tabletki lub płukanie gardła jest zwykle nieskuteczne.
2. Chrypka może być też wynikiem obrzęku fałdów głosowych w przebiegu:
- uogólnionej reakcji alergicznej,
- ukąszenia owada (w tych przypadkach chrypka jest jednym z objawów rozwijającego się stanu zagrożenia życia),
3. Może być także skutkiem uszkodzenia fałdów głosowych z powodu:
- napromieniania
- przewlekłego drażnienia przez nasilony refluks żołądkowo-przełykowy (w tym przypadku należy leczyć chorobę refluksową).
W reakcji alergicznej obrzęk fałdów głosowych ustępuje po zastosowaniu glikokortykosterydów.
4. Przyczyną chrypki może być porażenie lub ucisk nerwów zaopatrujących krtań z powodu:
- operacji wola tarczycy,
- operacji tętniaka aorty,
- guza śródpiersia,
- urazu (np. złamania podstawy czaszki),
- udar mózgu,
- choroby móżdżku,
- stwardnienia rozsianego.
W porażeniach obustronnych nerwów zaopatrujących krtań najpoważniejszą dolegliwością jest nasilona duszność. Pomoc w tych przypadkach nierzadko wymaga wykonania tracheotomii. W porażeniu jednostronnym (jeżeli ciągłość nerwu nie jest przerwana) dochodzi do regeneracji.
Ogromne znaczenie ma też rehabilitacja głosowa, która pozwala uzyskać głos zbliżony do prawidłowego. Jest to możliwe dzięki zdolności nie uszkodzonego fałdu głosowego do kompensacji funkcji fałdu uszkodzonego.
5. Poza chorobami układu nerwowego także schorzenia mięśni: miastenia, miopatie np. w przebiegu chorób autoimmunologicznych manifestują się chrypką
6. Przewlekła chrypka jest objawem guzów w obrębie krtani. Guzy niezłośliwe to:
- polipy krtani,
- guzki śpiewacze (szczególnie u nauczycieli, śpiewaków, a niekiedy u dzieci).
W obu przypadkach pacjentowi zaleca się oszczędzanie głosu, w zaawansowanych przypadkach możliwej jest usunięcie chirurgiczne zmiany.
7. U dzieci chrypka może pojawić się w przebiegu tzw. brodawczakowatości krtani. Zmiany są efektem infekcji wirusowej, maja skłonność do nawrotów, mogą być usuwane laserowo. Brodawczaki, które przetrwają do wieku dojrzałego mogą być podłożem dla rozwoju nowotworu.
Reklama
Jak radzić sobie z chrypką?
Jak wcześniej wspominano w celu skutecznego leczenia należy przeprowadzić badanie lekarskie i znaleźć jej przyczynę.
- Najważniejsze jest wykluczenie zmian nowotworowych.
- W zapaleniach ostrych i przewlekłych krtani postępowanie ma charakter jedynie objawowy.
- W przypadku chorób układu nerwowego często wobec ciężkiego stanu (paraliż, utrata samodzielności) pacjenta chrypka nie jest najbardziej dokuczliwym objawem.
- W pozostałych przypadkach zaleca się oszczędzanie głosu, rehabilitację głosową.
W leczeniu domowym chrypki (głównie tej w przebiegu infekcji i przewlekłego zapalenia krtani) zwraca się uwagę na:
- unikanie czynników drażniących (rzucenie palenia),
- nawilżanie pomieszczeń, w których przebywamy (szczególnie w miesiącach zimowych),
- oszczędzanie głosu (unikanie głośnego mówienia, śpiewania),
- picie większej ilości płynów,
- unikanie czynników, które prowadzą do odwodnienia (np. alkohol, kofeina).
Reklama
Chrypka - kiedy iść do lekarza?
Wizyta lekarska jest konieczna w przypadku:
- chrypki trwającej powyżej 2-3 tygodni,
- stwierdzenia w wykrztuszanej plwocinie krwi,
- trudności w oddychaniu, połykaniu,
- wykrycia guza na szyi.
Przewlekła chrypka trwająca ponad 3 tygodnie powinna być skłonić do wizyty w gabinecie lekarskim – zwłaszcza osoby palące i nadużywające alkoholu, gdyż może być objawem raka krtani. Sposób leczenia zależy od zaawansowania choroby.
Niekiedy wystarczy usunięcie fałdu głosowego, a czasami konieczne jest wycięcie całej krtani. Przetrwała chrypka może występować u osób poddanych dłuższej intubacji (wynik zwężeń, tworzących się ziarniniaków, blizn).
