Układ kostno-stawowy

Osteoporoza, dyskopatia, skolioza i RZS – poznaj objawy tych chorób oraz dowiedz się na czym polega rehabilitacja
i fizjoterapia

Układ kostno-stawowy odpowiada przede wszystkim za możliwość poruszania się. Niestety często dochodzi do różnorakich urazów, takich jak zwichnięcie czy złamanie, a nawet poważniejszych schorzeń, jak np. zwyrodnienie stawów. Poznaj rodzaje, objawy oraz metody leczenia najczęściej występujących chorób układu kostno-stawowego.

Do najpopularniejszych dolegliwości, które dotykają kości, mięśni i stawów, należą:

• osteoporoza,
• dyskopatia,
• rak kości,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• skolioza,
• reumatyzm.

Jedną z najniebezpieczniejszych chorób układu kostno-stawowego jest rak kości, który występuje najczęściej, jako przerzut z innych organów. Jego głównym objawem jest ból kości oraz widoczne obrzęki.

W zależności od rodzaju schorzenia, leczeniem zajmują się głównie tacy specjaliści, jak: ortopeda, onkolog czy reumatolog.

Szkielet człowieka – budowa

Układ szkieletowy człowieka to nic innego, jak wszystkie kości człowieka, które znajdują się w ciele. Budowa kości może być różna, a także ich kształt w zależności od umiejscowienia
w ciele, może być nieco inny.

Szkielet ludzki zbudowany jest z takich elementów, jak:

• czaszka,
• żebra,
• kręgosłup,
• szkielet kończyn dolnych i górnych,
• mostek.

Budowa szkieletu człowieka jest skomplikowana i składa się ona z 206 kości różniących się zarówno wyglądem, jak i funkcjami. Biorąc pod uwagę budowę, a także kształt wskazać należy takie rodzaje kości, jak:

• kości płaskie,
• kości krótkie,
• kości długie,
• kości różnokształtne.

Warto wyróżnić również kości pneumatyczne, które zlokalizowane są przede wszystkim w czaszce człowieka.

Ważną rolę odgrywają również stawy człowieka, będące połączeniem kości. Staw od wewnątrz pokryty jest chrząstką, a w środku torebką stawową. Część wypukła nosi nazwę główki, natomiast wklęsła - panewki. W środku stawu znajdują się krążki, bądź łąkotki stawowe, które są chrząstkami oraz kaletki maziowe, wypełnione specjalnym płynem, by zmniejszać ocieranie podczas poruszania się. Budowa stawu może być nieco inna, a wyróżnić należy np.:

• staw jednoosiowy – np. staw ramienno-łokciowy,
• staw dwuosiowy – np. staw promieniowo-nadgarstkowy,
• staw wieloosiowy – np. staw biodrowy,
• staw nieregularny – np. staw krzyżowo-biodrowy.

Osteoporoza – objawy

Choroby kości to grupa schorzeń, która dotyka układu kostno-stawowego. Jedną z nich jest właśnie osteoporoza, nazywana inaczej, jako zrzeszotnienie kości, a występuje głównie u osób po 60. roku życia. To choroba przewlekła, która w konsekwencji doprowadza do zmniejszania gęstości kości, co ostatecznie przekłada się na coraz większą kruchość szkieletu, a także łatwość złamań.

Najczęstsze objawy osteoporozy to:

• częste złamania i urazy – dochodzi do nich poprzez osłabienia kości, skutkując częstymi kontuzjami. Czasami wystarczy delikatnie uderzenie, by złamać kość,
• ból kości w czasie obciążania ich – w zależności od zaawansowania choroby, ból może pojawiać się przy wysiłku fizycznym lub nawet w czasie stania czy chodzenia,
• niższy wzrost – występuje na skutek ścierania się kości,
• garb starczy – pojawia się, jako efekt nadmiernej kifozy klatki piersiowej.

Choroby kręgosłupa - skolioza i dyskopatia

Kręgosłup podzielony jest na 5 odcinków, a jego głównym zadaniem jest ochrona rdzenia kręgowego. Nieprawidłowe siedzenie lub genetyczne wady postawy mogą prowadzić do odczuwania dyskomfortu i wielu zaburzeń ruchowych.

Jednym z rodzajów skrzywienia kręgosłupa jest skolioza, którą najczęściej diagnozuje się u dzieci. W tym schorzeniu, kręgosłup jest w kształcie litery S i obejmuje zwykle górną część pleców, bądź rzadziej ma miejsce między odcinkiem lędźwiowym i piersiowym.

Głównymi objawami skoliozy są:

• odstające łopatki,
• ramiona na różnej wysokości,
• widoczna różnica we wcięciu w talii po obu stronach.

Drugim z często występujących schorzeń jest dyskopatia, czyli ból w okolicy lędźwiowo-krzyżowej. To zespół niepokojących symptomów, za które odpowiedzialne jest zwyrodnienie dysków międzykręgowych.

Do objawów dyskopatii lędźwiowej zaliczyć należy:

• napięcie mięśni,
• ból w odcinku krzyżowo-lędźwiowym,
• drętwienie kończyn dolnych,
• osłabione czucie w nogach,
• zaburzenie czucia mięśni stopy.

Reumatoidalne zapalenie stawów – objawy

Reumatyzm to potoczne określenie szeregu schorzeń obejmujących cały układ ruchu. Jednym z nich jest reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), czyli choroba przewlekła, która atakuje stawy. RZS jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym, występującym głównie u osób starszych.

RZS – objawy:

• stan podgorączkowy,
• guzki reumatoidalne – są to bezbolesne, podskórne zgrubienia, które bardzo często lokalizują się na łokciach,
• zmęczenie,
• poranna sztywność stawów,
• obrzęk oraz ból dłoni i stóp.

W razie zauważenia u siebie niepokojących symptomów, należy jak najszybciej skonsultować się z reumatologiem, w celu rozpoznania i rozpoczęcia odpowiedniej kuracji.

Bóle stawów i mięśni – rodzaje

Bóle mięśni i stawów zwykle są konsekwencją ich zapalenia, które może zlokalizować się niemal w każdym z nich. Również może być obecny ból kręgosłupa, czy ból kości, który często jest odczuwalny, gdy chory cierpi np. na zapalenie kości.

Wyróżnić należy:

• ból kolana – ból w kolanie zwykle jest spowodowany zapaleniem stawu kolanowego. Stan zapalny pojawia się w momencie, gdy dochodzi do uszkodzenia wewnętrznej warstwy torebki stawowej, tzw. błony maziowej. Typowym objawem zapalenia jest ból stawów, obrzęk oraz problemy z chodzeniem. Dodatkowo może pojawić się gorączka oraz zaczerwienienie kolana;
• ból biodra – występuje najczęściej, gdy obecne jest zapalenie stawu biodrowego, a głównym objawem infekcji jest trudność w poruszaniu się, a także ból stawu biodrowego i pachwiny. Przyczyną takiego stanu jest często łuszczycowe zapalenie stawu, bądź reaktywne zapalenie stawów. Leczenie polega głównie na przyjmowaniu sterydów i unikaniu wysiłku fizycznego;
• ból barku – może być spowodowany różnymi czynnikami, a do głównych zalicza się: kontuzję barku, zwyrodnienie, bądź stan zapalny. Niekiedy silny ból oznacza zespół bolesnego barku, dlatego jeśli ból jest długotrwały, należy skonsultować się ze specjalistą;
• ból łokcia – ból w łokciu najczęściej nazywany jest, jako tzw. łokieć tenisisty. Schorzenie to oznacza zapalenie nadkłykcia bocznego, a leczenie polega głównie na unieruchomieniu łokcia, ultradźwiękach, fizykoterapii, wstrzyknięciu sterydów,
  a w ciężkich przypadkach na zabiegu operacyjnym.

Układ kostny człowieka – leczenie

Leczenie chorób układu kostno-stawowego powinno być dobierane indywidualnie do każdego pacjenta, w zależności od wielu czynników, jak chociażby: rodzaj schorzenia, stopień zaawansowania choroby, odczuwalne dolegliwości czy wiek pacjenta lub inne choroby przewlekłe.

Do najczęściej zalecanych terapii, które mają ułatwić życie głównie z chorobami reumatycznymi są:

• rehabilitacja,
• fizjoterapia,
• krioterapia,
• kinezyterapia,
• fizykoterapia.

Poza wymienionymi formami leczenia, lekarz często zaleca również farmakoterapię, a w szczególności preparaty na stawy, których zadaniem jest zmniejszenie odczuwania bólu. Tabletki na stawy zwykle mają w swoim składzie niezbędny kolagen, który zmniejsza uczucie tarcia w czasie poruszania się. Kolagen na stawy można przyjmować w formie tabletek lub naturalnej.