Czym jest marker CA-125?
CA-125 to białko antygenowe stanowiące marker nowotworowy, a zatem substancję, która ulega podwyższeniu w czasie onkogenezy. Przekroczona norma tego antygenu najczęściej świadczy o występowaniu jakiejś patologii w organizmie. Dzięki oszacowaniu wysokości tego markera aż w niemal 90 procentach udaje się wykryć raka jajnika. Za wysoki marker CA-125 może mieć także związek z innymi nieprawidłowościami toczącymi się w ustroju, takimi jak np.:
- marskość wątroby,
- zapalenie płuc, czy trzustki,
- mięśniaki macicy,
- endometrioza,
- wodobrzusze.
Carcinoma antygen 125 czyli opisywana glikoproteina występuje w komórkach nowotworowych tworzących się w organizmie, ale też na powierzchni zdrowych tkanek, najczęściej w narządach dróg rodnych. CA-125 marker nowotworowy swój fizjologiczny początek posiada w komórkach nabłonka jam ciała płodu, a także w komórkach m.in. nabłonka otrzewnej, opłucnej, osierdzia, czy śluzówki szyjki macicy.
Nie zawsze jednak wysokie wartości rejestrowane dla markera CA-125 oznaczają toczący się w ustroju proces nowotworowy, ponieważ podwyższenie tego wskaźnika obserwuje się także w czasie miesiączki oraz w pierwszym trymestrze ciąży.
Reklama
Kiedy badać marker CA-125?
Badanie CA-125 wykonuje się w celu zdiagnozowania lub wykluczenia raka jajnika, skontrolowania stanu organizmu po leczeniu chirurgicznym oraz po chemioterapii (czyli po leczeniu uzupełniającym), a także oszacowania ryzyka wznowy nowotworu i kwalifikowania do zabiegów.
Antygen CA-125 sprawdza się gdy zachodzi podejrzenie nowotworu jajnika ale też innych raków, np. jajowodu, macicy, piersi, żołądka, trzustki, wątroby, czy przełyku.
Marker nowotworowy CA-125 daje również informację na poziomie przesiewowym, badanie to jest bowiem oceniane jako skriningowe, zatem zaleca się regularne wykonywanie go osobom z grupy ryzyka wystąpienia raka jajnika.
Warto jednak pamiętać, że podwyższony poziom CA-125 wcale nie musi oznaczać choroby nowotworowej, czy zaistnienia w ustroju innej nieprawidłowości, ponieważ badanie to nie jest analizą jednoznaczną. Podobnie sprawa wygląda w drugą stronę, czyli kiedy wynik CA-125jest w normie. Taki wynik także nie oznacza, że proces nowotworowy się nie toczy, jednak takie okoliczności występują bardzo rzadko.
Na czym polega badanie CA-125?
W jaki sposób analizuje się marker CA-125? Badanie tego antygenu przeprowadza się z krwi, jednak marker ten jest także wykrywalny w innych płynach ustrojowych, np. w moczu.
Analizę markera CA-125 wykonuje się na zlecenie lekarskie, można je też zrobić prywatnie. Ile kosztuje zmierzenie antygenu CA-125? Cenatakiego badania wynosi między 30 a 70 zł za marker.
Zauważono, że u ponad 80 procent kobiet podwyższenie poziomu CA-125 wiąże się z zachorowaniem na nowotwór jajnika. Skuteczność leczenia zależy m.in. od szybkości postawienia trafnej diagnozy oraz od wysokości parametrów tego markera: im są one niższe, tym większa szansa na trwałe wyleczenie.
Badanie poziomu CA-125 po zastosowanym leczeniu nowotworowym daje informację na temat pomyślności kuracji. Utrzymywanie się tego parametru na tym samym poziomie lub skok do góry może świadczyć o niewyleczeniu choroby pierwotnej, przerzutach, czy nawrocie schorzenia.
Reklama
Normy badania CA-125
Kiedy można mówić o prawidłowości CA-125? Norma dla tego markera oscyluje wokół 35 j/ml. Wartości powyższe mogą decydować o jakiś anomaliach występujących w organizmie. A jaki wynik CA-125 świadczy o raku? Przekroczenie poziomu 70 j/ml zwykle oznacza, że w ustroju zachodzi proces onkologiczny. Opisywane dane dotyczą próbki pobranej z surowicy krwi.
Należy mieć na uwadze, iż na wynik badania wpływ mogą mieć przeciwciała heterofilne.
Oznaczenie tego antygenu ma duże znaczenie dla pań, u których podejrzewa się raka jajnika. Obecnie w Polsce ten rodzaj zmian onkologicznych dotyka około 4 procent kobiet chorujących na raka. Każdego roku pojawia się około 3 tysięcy nowych przypadków. Nowotwór jajnika nie daje specyficznych objawów, dlatego jest szczególnie niebezpieczny. Stąd tak ważna jest profilaktyka, a dzięki niej – szybko i celnie postawiona diagnoza, dzięki której kobieta może liczyć na większe prawdopodobieństwo wyleczenia.
Reklama
Jak odczytywać wyniki CA-125?
Co w przypadku wysokiego stężenia CA-125? Wynik znacznie powyżej normy może oznaczać nowotwór jajnika. Diagnozuje się go w ponad 80 procentach przypadków III i IV stadium nieśluzowego raka jajnika oraz w około 50 procentach przypadków nowotworów śluzowych. Poza tym antygen nowotworowy CA-125 rośnie też kiedy w ustroju toczą się inne nowotwory, w tym macicy, piersi, żołądka, wątroby, trzustki, czy przełyku.
Nieprawidłowy wynik CA-125 jest również wówczas, gdy występują jakieś nieprawidłowości w funkcjonowaniu ustroju. Należą do nich m.in.:
- marskość wątroby,
- mięśniaki macicy,
- zapalenie jajowodu,
- endometrioza,
- zapalenie osierdzia,
- niewydolność wątroby,
- sarkoidoza,
- schorzenia tkanki łącznej.
Wzrost markera CA-125 po chemioterapii nie jest dobrym sygnałem i zwykle odczytuje się to jako niewyleczenie choroby podstawowej lub pojawienie się przerzutów. Z kolei spadek tego antygenu wiąże się z powodzeniem terapii.
Jak już wcześniej wspomniano wzrost poziomu CA-125 może mieć związek z takimi stanami fizjologicznymi jak menstruacja, ciąża oraz połóg.
