Mianem chorób tropikalnych określa się choroby, które rozprzestrzeniają się w szczególności na obszarach o klimacie tropikalnym lub subtropikalnym. Sprzyjają im wysoka wilgotność powietrza, wysokie temperatury oraz występowanie nosicieli pasożytów i wirusów odpowiedzialnych za rozprzestrzenianie się chorób. Wpływ na rozprzestrzenianie się chorób tego typu mają też warunki ekonomiczne i społeczne, a także nieprzestrzeganie zasad higieny.
Choroby tropikalne nie tylko w tropikach
Obecnie - w związku z postępem globalizacji, rozwojem transportu oraz wzmożonym ruchem turystycznym - trudno mówić o chorobach, które charakterystyczne są wyłącznie dla terenów tropikalnych i subtropikalnych. Stąd też tak ważne jest poddanie się obowiązkowym szczepieniom przeciwko chorobom, które często występują w krajach endemicznych.
Śmiertelne żniwa malarii wśród dzieci
Wiele chorób tropikalnych charakteryzuje się wysoką śmiertelnością. Tak jest w przypadku malarii, która rocznie zabija nawet 3 miliony ludzi - głównie dzieci w Afryce Środkowej. Malaria jest przewlekłą chorobą pasożytniczą o ostrym przebiegu. Początkowo wywołuje dreszcze i wysoką gorączkę, doprowadzając następnie do wymiotów, bólu głowy i kręgosłupa, kaszlu oraz duszności.
Malaria wywołuje wiele niebezpiecznych powikłań – uszkodzeniu ulegają nerki, płuca oraz mózg. Poza mieszkańcami Afryki na zachorowanie narażeni są obywatele Ameryki Południowej i Środkowej oraz subtropikalnego pasa Azji. Nie istnieje skuteczna szczepionka na malarię. Stosowane są leki, których działanie uzależnione jest jednak od ich regularnego przyjmowania.
Żółta gorączka, której wciąż nie potrafimy wyleczyć
Równie groźną chorobą jest żółta gorączka lub inaczej żółta febra, którą wywołuje grupa flawiwirusów, odpowiedzialnych również za kleszczowe zapalenie mózgu oraz gorączkę Zachodniego Nilu. Żółta gorączka występuje w Afryce oraz krajach Ameryki Południowej. Przenoszona jest, jak w przypadku malarii, przez komary.
W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat zachorowalność na żółtą febrę znacznie wzrosła. Wpływ mają na to warunki socjoekonomiczne, zwłaszcza na terenie Afryki. Do objawów zalicza się wysoką gorączkę, bóle głowy oraz towarzyszącą chorobie żółtaczkę.
W kolejnym etapie choroby mogą pojawić się problemy z wątrobą i nerkami oraz tak zwana gorączka krwotoczna, czyli krwawienie z przewodu pokarmowego. Najskuteczniejszą formą obrony przez chorobą jest szczepienie. Nie istnieje jednak skuteczna metoda leczenia żółtej febry.
Śpiączka afrykańska - pasożyty w płynie mózgowo-rdzeniowym
Do niebezpiecznych dla życia chorób zalicza się również śpiączkę afrykańską (inaczej zwaną chorobą Chagasa lub trypanosomatozą afrykańską), występującą głównie w regionie Afryki. Odpowiedzialne za nią są pasożyty świdrowców, bytujących w płynie mózgowo-rdzeniowym oraz we krwi zakażonego.
Zarażenie pasożytami przenoszonymi przez muchę tse-tse wywołuje początkowo gorączkę i powiększenie węzłów chłonnych, w miejscu ugryzienia pojawia się natomiast charakterystyczny guzek. W ciągu kilku kolejnych miesięcy objawy pogłębiają się – chory odczuwa ból głowy, wyraźnie słabnie, na skórze pojawia się wysypka.
W ostatniej fazie zakażenia pasożyty ludzkie docierają do mózgu i sadowią się w płynie mózgowo-rdzeniowym, doprowadzając tym do osłabienia chorego, rezygnacji z podstawowych czynności i w rezultacie do śpiączki, która okazuje się śmiertelna.
