Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!
Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!
Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!

Głóg - właściwości i działanie uboczne. Jak wygląda i kiedy kwitnie?

Głóg od wieków jest stosowany na problemy sercowe i wiele innych dolegliwości. Współcześnie jego owoce, kwiaty i liście stanowią naturalne remedium na takie schorzenia, jak niewydolność serca, nadciśnienie czy miażdżyca. Można też ekstrakty z głogu używać przy kłopotach z zasypianiem, a także na odporność i poprawę trawienia. Sprawdź, na co jeszcze pomaga głóg i jak go stosować.
Kwiat głogu
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Głóg jest rośliną leczniczą stosowaną przede wszystkim na schorzenia układu sercowo-naczyniowego.
  • Głóg pomaga na niewydolność serca, nadciśnienie, arytmię, miażdżycę. Można go też używać na uspokojenie, przy problemach z zasypianiem.
  • Jadalne są kwiaty, liście i owoce głogu. Należy jednak pamiętać, by z tych ostatnich usunąć toksyczne pestki.
SPRAWDŹ TEŻ: Jakie zioła na serce?
Spis treści

Czym jest i jak wygląda głóg?

Głóg (Crataegus) jest rośliną należącą do wielkiej i niezwykle zróżnicowanej rodziny różowatych (Rosaceae), a więc tej samej, do której zaliczane są m.in. róża, aronia, jeżyna, jabłoń, grusza czy śliwa.

Wyglądem przypomina nieco dziką różę, ale mimo fizycznych i botanicznych podobieństw nie są to te same rośliny.

Głóg może być dużym ciernistym krzewem osiągającym do 5 metrów wysokości, ale też bywa niewielkim drzewem dorastającym do 8 metrów. Niezależnie od postaci, charakteryzuje się ostrymi kolcami, którymi najeżone są gałęzie.

Liście głogu mają 1,5 - 5 centymetrów długości, są ciemnozielone i połyskujące a ich kształt opisywany jest jako odwrotnie jajowaty, z wyraźnie zaznaczonymi wcięciami. W zależności od gatunku są one gładkie lub owłosione.

Kwiaty najczęściej są białe, czasem też różowe, zebrane w duże baldachogrona. Owoce składają się z dwóch części. Zewnętrzna, nazywana pozorną, powstaje z dna kwiatów i przyjmuje różne barwy, od żółtej, przez czerwoną, aż po ciemnofioletową. Wewnątrz rozwijają się owoce właściwe - od 1 do nawet 5 małych żółto-brunatnych pestek.

Gdzie rośnie głóg? Praktycznie wszędzie. Roślina ta wywodzi się w obszarów o klimacie umiarkowanie chłodnym. Naturalnie występuje w Europie, Azji i Ameryce Południowej. W Polsce jest pospolita - można ją spotkać zarówno na nizinach (zwłaszcza na zachodzie kraju), jak też w niższych partiach gór.

Na przestrzeni wieków głóg obrósł w bogatą symbolikę. Już w starożytnej Grecji za jego pomocą wyrażano nadzieję. Stał się też symbolem wiecznej miłości, dlatego w wielu częściach Europy wykorzystywany był w czasie ceremonii ślubnych.

Niektóre kultury przypisywały mu też magiczną moc chroniącą przed złymi duchami.

Jako ciekawostkę można podać, że nazwa rodzaju Crataegus pochodzi od starogreckiego słowa krataios, które tłumaczy się jako twardy. Ma to związek z charakterystyką głogowego drewna, znanego z niezwykłej wytrzymałości. Jest ono tak mocne, że w przeszłości wyrabiano z niego narzędzia.

Odmiany głogu. Czy wszystkie są lecznicze?

Istnieją bardzo różne rodzaje głogu. Pod nazwą tą funkcjonują niezliczone gatunki. Niektóre botaniczne systematyki wyróżniają ich około 250, inne nawet ponad 1000.

Rozbieżności związane są między innymi z szybkim tworzeniem się licznych spontanicznych krzyżówek. Z całej tej masy tylko dwa gatunki uchodzą powszechnie za odmiany lecznicze. Są to:

  • Głóg jednoszyjkowy (Crataegus monogyna L.) - zwykle jest drzewem, osiągając do 8 metrów wysokości. Jak sama nazwa wskazuje, słupki jego kwiatów mają jedną szyjkę. Ich owoce mają 6-10 mm długości, są podłużne, jajowate, brązowe i zawierają tylko jedną pestkę.
  • Głóg dwuszyjkowy (Crataegus leavigata L.) - to krzew wysoki na 3-5 metrów i agresywny w swojej ekspansji, stanowiący zagrożenie dla innych słabszych roślin występujących w pobliżu. Jego kwiaty mają dwuszyjkowe słupki, są nieco mniejsze, a jednocześnie ułożone w bardziej skomplikowanym układzie. Natomiast owoce są czerwone, większe (do 13 mm) i bardziej okrągłe, przypominające jagody. Wewnątrz znajdują się dwie lub trzy pestki.

Sporadycznie surowiec zielarski pozyskuje się też z trzech mniej znanych gatunków, jakimi są głóg pięcioszyjowy (Crataegus pentagyna), czarny (Crataegus nigra) oraz włoski (Crataegus azarolus).

Oprócz tego znane, choć nie stosowane leczniczo, a co najwyżej dekoracyjnie, są też takie gatunki głogu, jak szkarłatny (szypułkowy), letni, dobrany, wątpliwy, armeński, owocowy, berberysowaty, ałtajski ostrogowaty, dahurski, dżuharski, Douglasa, Holmesa, Lamberta, Meyera, płodny, żółty, zielony, wielkoowocowy, wielkonasienny, pośredni, drobnolistny, błyszczący, wschodni, śliwkolistny, truskawkowy, pontyjski, oszroniony oraz syberyjski.

Należy pamiętać, że w obrębie gatunków występują jeszcze odmiany. Przykładowo jedną z postaci Crataegus monogyna jest głóg biały, zaś do Crataegus leavigata zalicza się efektowny, ozdobny głóg Pauls Scarlet.

Reklama

Uprawa głogu. Kiedy kwitnie i kiedy go zbierać?

Głóg rośnie w Polsce dziko, ale może też być uprawiany w ogrodzie, stanowiąc element żywopłotu, przepiękną ozdobę, a czasem też źródło zbiorów na cele lecznicze.

Roślina ta ma umiarkowane wymagania. Podstawę stanowi nielimitowany dostęp do słońca. Im większa ekspozycja, tym lepiej. Wprawdzie głóg będzie rósł także w półcieniu, może jednak wówczas gorzej owocować.

Crataegus potrzebuje gleby dobrze przepuszczalnej, żyznej, ale niezbyt wilgotnej. Odczyn pH powinien być lekko kwaśny, obojętny lub zasadowy - poszczególne gatunki mają nieco odmienne wymagania, wspólne jednak dla wszystkich jest to, że nie lubią gleb silnie zakwaszonych.

Sadzonki głogu najlepiej jest umieścić w ziemi późną jesienią. Nie należy się obawiać nadchodzącej zimy, roślina doskonale bowiem toleruje nawet silny mróz. Ze względu na rozbudowany system korzeniowy, warto jest dobrze przemyśleć lokalizację. Powinna ona być docelowa, niewskazane jest późniejsze przesadzanie.

Crataegus kwitnie w maju i czerwcu, natomiast owoce pojawiają się we wrześniu. Wtedy też należy je zbierać. Na co dzień głóg w ogrodzie nie wymaga dużo pracy. Na wiosnę dobrze jest jedynie zaplanować jego przycinanie, przy czym nożycami powinno się traktować wyłącznie wierzchołki młodych pędów, nie ruszając starych i twardych gałęzi.

Reklama

Jakie są właściwości głogu? Czy obniża ciśnienie?

Głóg właściwości lecznicze zawdzięcza w dużym stopniu obecności flawonoidów, czyli roślinnych organicznych związków chemicznych z grupy polifenoli. Należą do tej grupy różne substancje.

W kwiatach są to przede wszystkim glikozydy flawonowe, w tym rutyna, hyperozyd oraz spireozyd. Podobnie rzecz wygląda w przypadku owoców. Natomiast w liściach znajdują się katechina oraz epikatechina.

Oprócz tego w składzie głogu można wyróżnić także saponiny, taniny, pektyny, antocyjanidyny, sitosterole, kwasy triterpenowe (m.in. oleinowy oraz głogowy).

Zawiera on też znaczne ilości witaminy C, witaminy E w postaci tokoferoli oraz beta-karotenu, będącego prekursorem witaminy A. Wymienić także należy składniki mineralne, a w szczególności wapń, fosfor, potas, magnez i sód.

Jeśli chodzi o wartości odżywcze, w 100 gramach suchej masy produktu dostarcza (dane: B. Kulczyński, A. Gramza-Michałowska):

  • kwiaty:
    • energia: 388 kcal,
    • węglowodany: 77,42 g,
    • białka: 11,75 g,
    • tłuszcz: 3,57 g,
    • popiół: 7,5 g.
  • dojrzałe owoce:
    • energia: 391 kcal,
    • węglowodany: 91,99 g,
    • białka: 3,97 g,
    • tłuszcz: 0,83 g,
    • popiół: 3,21 g.

Wiele osób pyta, czy głóg obniża ciśnienie. Tak roślina ta wykazuje działanie hipotensyjne. Potwierdzają to badania naukowe. Jedno z doświadczeń, o którym wspominają B. Kulczyński, A. Gramza-Michałowska wykazało, że stosowanie ekstraktów z tej rośliny u ludzi prowadzi do obniżenia ciśnienia zarówno skurczowego, jak też rozkurczowego.

Przypuszczalnie ma to związek ze zdolnością zawartych w głogu flawonoidów do blokowania aktywności enzymu konwertującego tzw. angiotensynę (hormon kontrolujący stężenie jonów sodowych i potasowych w organizmie).

Ale ma też głóg inne właściwości zdrowotne, w tym:

  • przeciwmiażdżycowe - ekstrakty z owoców Crataegus obniżają poziom cholesterolu całkowitego, jego „złej” frakcji LDL oraz trójglicerydów. Jednocześnie podnoszą stężenie dobrej frakcji HDL. Redukują bowiem wchłanianie cholesterolu z pokarmów, a także przyspieszają jego przemianę w kwasy żółciowe.
  • przeciwbakteryjne - w różnych badaniach naukowych zaobserwowano dużą skuteczność wyciągu alkoholowego wobec bakterii Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis i Streptococcus pyogenes. Oprócz tego działają one też na Micrococcus flavus, Bacillus subtilis, Lysteria monocytogenesi i Shigella flexener.
  • przeciwgrzybicze - szczepami podatnymi na działanie głogu są między innymi: Trichophyton longifusus, Aspergillus flavus, Microspoum canis, Fusarium solani.
  • przeciwzapalne - głóg hamuje wydzielanie i uwalnianie takich czynników prozapalnych, jak histamina, prostaglandyny i leukotrieny.
  • immunostymulujące - zawarte w głogu sitosterole przyczyniają się do wzrostu liczby białych krwinek oraz zwiększają aktywność makrofagów. Podnoszą tym samym zdolności obronne układu odpornościowego.
  • antyoksydacyjne - ze względu na zawartość silnych przeciwutleniaczy, takich jak katechiny, epikatechiny, antocyjany oraz inne flawonoidy, a także witamina C i tokoferole, głóg jest przydatny w zwalczaniu reaktywnych form tlenu. Dzięki temu głóg stosowany zewnętrznie spowalnia procesy starzenia się skóry.

Oprócz tego przypisuje się tej roślinie także właściwości przeciwskurczowe, wspierające trawienie, moczopędne, poprawiające krążenie, antyarytmiczne, nasenne, uspokajające oraz relaksujące. 

Reklama

Na co pomaga głóg? Zastosowanie

Na co pomaga głóg? Wyciągi z owoców, kwiatów i liści tej rośliny współcześnie najczęściej są stosowane na różnego typu problemy kardiologiczne. Jednym z głównym wskazań jest niewydolność serca 1 i 2 stopnia wg klasyfikacji New York Heart Association (NYHA).

Oprócz tego można przyjmować głóg przy nadciśnieniu, na poprawę krążenia, arytmię oraz profilaktycznie w kontekście zagrożenia miażdżycą. W tym obszarze istnieje najwięcej badań potwierdzających skuteczność, aczkolwiek w ostatnim czasie pojawiły się też takie, które kładą się delikatnym cieniem na części wcześniejszych ustaleń (więcej szczegółów poniżej).

Znajduje też głóg zastosowanie w naturalnym leczeniu i profilaktyce wielu innych schorzeń, co częściowo w dużej mierze wywodzi się z dawnych tradycji europejskich oraz chińskich.

Używa się go na takie problemy zdrowotne, jak:

  • bezsenność,
  • dolegliwości trawienne,
  • choroby pęcherzyka żółciowego,
  • biegunki,
  • astma,
  • przeziębienie,
  • obniżona odporność.

Reklama

Jak usunąć pestki z głogu? Przygotowanie do spożycia

Głóg można stosować w postaci różnych produktów, takich jak:

  • herbata (napar),
  • sok (syrop),
  • nalewka,
  • wino,
  • przetwory,
  • suplementy diety,
  • kosmetyki,

Przed użyciem często niezbędne jest właściwe przygotowanie surowca zielarskiego. Jeśli ktoś chce przejść ten proces od samego początku, zaczyna od zebrania świeżego głogu - w zależności od potrzeb mogą to być kwiaty, owoce lub liście.

Można je pozyskać z krzewów rosnących dziko, o ile ma się absolutną pewność, iż jest to właśnie ta roślina, a nie inna, podobna. Należy też pamiętać, aby zbiory prowadzić w miejscach ustronnych, z dala od ruchliwych szlaków komunikacyjnych czy zakładów przemysłowych. W ten sposób minimalizuje się ryzyko skażenia surowca.

Herbatę zwykle przygotowuje się z suszonych liści i kwiatów. Wcześniej należy je przygotować rozkładając na świeżym powietrzu, w ciepłym i przewiewnym miejscu, na około 1-2 tygodnie, do czasu aż całkowicie stracą wodę i staną się kruche.

Proces ten można przyspieszyć, używając suszarkę do owoców lub piekarnik. W takim przypadku optymalna temperatura wynosi 60-70 stopni. Z oczywistych względów jeszcze szybszym rozwiązaniem będzie zakup gotowego suszu w sklepie.

Do przygotowania soku czy przetworów potrzebne są owoce. Tak jak zostało wspomniane wyżej, składają się one z dwóch części. Jadalna jest zewnętrzna, natomiast znajdujące się w środku pestki (jedna lub więcej) bezwzględnie należy usunąć.

Drylowanie głogu wykonuje się na kilka sposobów. Można każdy owoc z osobna ścisnąć mocno palcami, wypychając łupinki na zewnątrz. Można też zebrany surowiec zagotować, a gdy zmięknie, przecisnąć przez sito, doprowadzając do oddzielenia pestek.

Reklama

Jak stosować nalewkę i wino z głogu?

Nalewkę z głogu można przygotować na wiele sposobów, wedle różnych tradycyjnych przepisów. Najczęściej przyrządza się ją z owoców. Niezbędne do tego celu jest około 250 g surowca zielarskiego, 500 ml wódki oraz pewna ilość cukru (zależnie od indywidualnych preferencji). Opcjonalnie do posłodzenia można też użyć miodu.

Świeże owoce, po uprzednim przygotowaniu i rozgnieceniu lub nacinaniu, umieszcza się w słoju, po czym zalewa alkoholem i zasypuje cukrem. Kolejnym krokiem jest bardzo szczelne zakręcenie słoika i odstawienie na około 4-6 tygodni w ciemnym i suchym miejscu, aż głóg w pełni uwolni smak, aromat i cenne substancje czynne. Aby doszło do pełnego wymieszania składników, należy co kilka dni dynamicznie potrząsać słojem.

W podobny sposób przygotowuje się nalewkę z kwiatów głogu. Około 100 gramów świeżo zebranych i oddzielonych płatków (bez szypułek i liści) należy zalać mocnym alkoholem i odstawić do maceracji.

Gotowy trunek przechowuje się w butelce z ciemnego szkła lub w szafce bez dostępu światła dziennego. Ponieważ jest to napój alkoholowy, zaleca się umiar w jego spożywaniu. Wystarczy jedna - dwie łyżeczki dziennie. Zdecydowanie lepiej jest czynić to wieczorem, gdy w planach jest głównie relaks i sen, a nie na przykład prowadzenie samochodu.

A jak zrobić wino z głogu? Także i w tym przypadku istnieje niejeden przepis, trzeba też pamiętać, że przygotowanie tego napoju jest bardziej czasochłonne, niż innych.

Pierwszym krokiem jest odpowiednie spreparowanie owoców - oczyszczenie ich i rozdrobnienie. Następnie należy je umieścić na dnie naczynia zwanego balonem oraz zalać chłodną bądź gorącą wodą.

W dalszej kolejności dodaje się cukier oraz drożdże winiarskie i pożywne. Pojemnik zakrywa się gazą lub korkiem z rurką fermentacyjną. Po około 1-2 tygodniach fermentacji odcedza się uzyskane wino z głogu i osadu, po czym przelewa do drugiego, czystego naczynia.

W tym momencie zaczyna się jego dojrzewanie. Powinno ono zająć przynajmniej kilka miesięcy - im dłużej, tym lepszy smak. 

Właściwości wina z głogu również pozwalają na jego lecznicze zastosowania, te same, co w opisanych wyżej przypadkach. Działa ono korzystnie na serce (obniża ciśnienie, rozszerza naczynia, obniża poziom cholesterolu), ma właściwości uspokajające, przeciwzapalne oraz antyoksydacyjne.

Ponieważ wino jest alkoholem, przeznaczone jest wyłącznie dla osób dorosłych. Tak jak nalewka, powinno być spożywane okazyjnie i z umiarem (najwyżej jedna lampka dziennie), w godzinach popołudniowych lub wieczornych.

Reklama

Jak przygotować herbatę z głogu?

Dużo prostszym i szybszym w przygotowaniu napojem jest herbata z głogu. Jak ją parzyć? W tym przypadku nie jest potrzebny żaden przepis. Wystarczy zalać gorącą (ale nie wrzącą) wodą kilka gramów suszonego lub świeżego surowca, a następnie odstawić na około 5-10 minut.

Używa się do tego przede wszystkim kwiatów oraz liści, choć teoretycznie napar można zrobić też na bazie owoców.

Właściwości herbaty z głogu nie odbiegają szczególnie od innych produktów z niego przygotowywanych, aczkolwiek w porównaniu z nalewką, napar rzadziej jest stosowany na problemy sercowo-naczyniowe i gastryczne, a częściej na przeziębienie, wzmocnienie odporności czy uspokojenie.

Herbata zachowuje lecznicze działanie składników Crataegus, aczkolwiek należy się liczyć z tym, że wysoka temperatura osłabia nieco ich moc.

Przepis na sok z głogu. Jak go stosować?

Nieco prostszy jest przepis na sok z głogu. Przygotowuje się go z owoców (około 1 kilograma), które należy umieścić w garnku, zasypać cukrem (mniej więcej 200 g), zalać wodą, doprowadzić do wrzenia i gotować na wolnym ogniu przez 15-30 minut.

Pestki można usunąć na samym początku lub po zakończeniu gotowania. Tak czy inaczej, ostatnim etapem jest filtracja rozgotowanej masy przez drobne sitko lub gazę, po to by uzyskać jak największą ilość czystego soku. Smak można wzbogacić za pomocą cytryny.

Sok z głogu nadaje się do picia od razu, jeśli jednak ma zostać użyty później, powinien zostać poddany pasteryzacji. Tak jak inne produkty z Crataegus, napój ten wspiera pracę serca, ma właściwości hipotensyjne, uspokajające, antyoksydacyjne, a także regulujące działanie układu pokarmowego.

W jaki sposób powinien być stosowany? Zaleca się traktować go jak syrop, wypijając mniej więcej 3-5 łyżek stołowych dziennie (do 50 ml). Może być spożywany w czystej postaci, mieszany z wodą lub dodawany do innych soków, koktajli czy smoothie.

Tabletki, syrop i krople z głogu. Co i kiedy wybrać?

Syrop z głogu można przygotować samodzielnie, ale można też kupić gotowy. Wyroby tego typu są dostępne w sklepach w ogromnej ilości. Ma je w swojej ofercie wielu producentów

Są sprzedawane jako suplementy diety, a więc produkty spożywcze o prozdrowotnym oddziaływaniu, uzupełniające niedobory, wspierające naturalne zdolności organizmu.

Niekiedy ich skład jest dodatkowo wzbogacony witaminami również pozytywnie działającymi na pracę serca, takimi jak C czy B1. Warto zauważyć, że soki lub syropy (w tym akurat przypadku często nazwy te używane są zamiennie, synonimicznie) będące suplementami diety są przygotowane w sposób profesjonalny, a ich skład jest często standaryzowany na obecność flawonoidów.

Pozwala to na bardziej świadome i bezpieczne ich używanie. Jeśli chodzi o dawkowanie, powinno się stosować do zaleceń zawartych na butelce lub w ulotce informacyjnej, ewentualnie korzystać z rekomendacji lekarza. Generalnie jednak można podać, że dzienna zalecana porcja wynosi około 50 ml.

Oprócz syropów (soków), ekstrakty z głogu znajdują się też w innych suplementach diety, w tym w kapsułkach, tabletkach i kroplach. Preparaty te mają silnie skoncentrowany skład i często zawierają wyciągi zarówno z owoców, jak też kwiatów i liści (łącznie kilkaset miligram w jednej dziennej porcji).

Przeznaczone są przede wszystkim dla osób zmagających się ze schorzeniami kardiologicznymi, takimi jak niewydolność serca, nadciśnienie, zagrożenie miażdżycą.

Ich działanie poprawia też ogólną kondycję organizmu.

Co jeszcze zrobić z głogu? Przepisy na przetwory

Oprócz soku, nalewki czy wina, można też wytwarzać różne przetwory z głogu. Do najpopularniejszych należą bez wątpienia dżemy i konfitury. Przygotowuje się je w podobny sposób, przy czym w pierwszym przypadku oszczędniej używa się cukru.

Istnieje bardzo wiele przepisów pozwalających przyrządzić tego typu specjały, z reguły jednak różnią się drobnymi szczegółami.

Aby zrobić dżem, należy w pierwszej kolejności dokładnie wyczyścić owoce oraz usunąć z nich pestki. Następnie zalewa się je wodą i gotuje przez około pół godziny na „wolnym ogniu”. Po tym czasie wsypuje się cukier, wciska cytrynę dla poprawy smaku i znów gotuje. Po uzyskaniu odpowiedniej konsystencji dżem jest gotowy. Alternatywną opcją jest gotowanie owoców z pestkami, a następnie przyciśnięcie ich przez sitko.

Co jeszcze robi się z głogu? Mieląc na drobny pył suszone kwiaty i liście, można z nich uzyskać przyprawę do dań. Innym produktem jest głogowy ocet. Jego przygotowanie wymaga jednak wprawy, użycia odpowiednich komponentów (m.in. matka octowa) oraz dużej ilości czasu - naturalne procesy fermentacji alkoholowej i octowej mogą zająć kilka miesięcy. Jeśli ktoś nie ma cierpliwości, może nabyć gotowy wyrób w sklepie.

Dodać można, że głóg świetnie sprawdza się także w branży kosmetycznej, a jego właściwości sprawiają, że coraz częściej znajduje się w składzie:

  • kremów,
  • szamponów,
  • mydeł,
  • past do zębów,
  • preparatów do kąpieli.

Głóg działa na skórę odżywczo, nawilża ją, wygładza oraz zwiększa elastyczność. Zapobiega też pękaniu naczyń krwionośnych i powstawaniu nieestetycznych pajączków.

Efekty te związane są przede wszystkim z antyoksydacyjnym działaniem flawonoidów oraz witaminy C.

Jakie są opinie na temat głogu?

Opinie na temat wyciągów z głogu i przygotowywanych z nich herbat, soków czy nalewek są zróżnicowane. Środowisko naukowe docenia wiele właściwości tej rośliny, które zostały potwierdzone w badaniach, jednocześnie jednak podchodzi do niej z profesjonalnym dystansem w tych obszarach, w których eksperymenty na zwierzętach i ludziach niekoniecznie potwierdzają zasadność stosowania lub też są niejednoznaczne.

Przykładowo D. Król pisze, że ostatnie badania podważyły celowość używania głogu w każdym przypadku niewydolności serca. Jedno z nich wykazało, że nie hamuje on rozwoju choroby, a wręcz przyspiesza jej rozwój.

Inne doświadczenie pokazało, że u regularne podawanie ekstraktów z głogu nie wpłynęło ograniczająco na rozwój niewydolności u ogółu pacjentów, ale przyniosło pozytywny efekt w podgrupie osób ze zmniejszoną frakcją wyrzutową lewej komory (LVEF) - w ich przypadku ryzyko nagłej śmierci zmniejszyło się o 25-35 procent.

Jeszcze inne z badań z udziałem pacjentów cierpiących na niewydolność pokazało, że głóg nie zmniejszył u nich ciśnienia tętniczego oraz tętna, a znacząco poprawił tolerancję na wysiłek.

Jak więc widać, pojawia się w tej materii wiele niejednoznaczności, a należy dodać, że jest to najlepiej przebadany obszar, jeśli chodzi o działanie głogu.

Przeciwwskazania do stosowania głogu

Istnieje kilka przeciwwskazań do stosowania nalewek, soków i preparatów zawierających wyciągi z liści i kwiatów głogu. Przede wszystkim nie powinny ich używać osoby mające zbyt niskie ciśnienie tętnicze. Działanie hipotensyjne Crataegus może pogorszyć stan zdrowia.

Ostrożność zalecana jest też osobom, które mają alergię na owoce roślin z rodziny różowatych, takie jak jabłka, gruszki, śliwki czy jeżyny. Możliwe, że odczyn uczuleniowy wystąpi i w tym przypadku.

Ze względu na brak badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania, odradza się stosowanie głogu w ciąży oraz w czasie karmienia piersią. Z tego samego powodu nie powinno się go podawać dzieciom.

Czy głóg wchodzi w interakcje z lekami? Tak, to możliwe. Nie powinno się go przyjmować razem z niektórymi farmaceutykami stosowanymi w leczeniu schorzeń serca.

Zalicza się do nich między innymi beta-adrenolityki (używane między innymi na nadciśnienie i chorobę niedokrwienną), środki antyarytmiczne oraz rozszerzające naczynia krwionośne. Po zastosowaniu głogu ich działanie może zostać nasilone.

Oprócz tego, z lekarzem powinny się skonsultować osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe, przeciwcukrzycowe oraz przeciwbólowe.

Działanie uboczne głogu. Czy jest trujący?

Głóg przyjmowany w niewielkich dawkach uważany jest za bezpieczny.

Jeśli są odnotowywane skutki uboczne, zwykle ma to związek z przedawkowaniem lub też nieprzestrzeganiem przeciwskazań dotyczących zwłaszcza niedociśnienia, a także możliwych interakcji z lekami.

Jeśli zalecenia nie będą stosowane, teoretycznie możliwe są takie efekty niepożądane, jak:

  • uczucie senności i zmęczenia,
  • nadmierny spadek ciśnienia,
  • bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka,
  • objawy alergii: świąd, wysypka, obrzęk, trudności z oddychaniem.

W przypadku ich wystąpienia należy zaprzestać przyjmowania głogu oraz skonsultować się z lekarzem. Zwłaszcza w przypadku ciężkich odczynów alergicznych.

Mimo, że wyciągi z tej rośliny są stosowane od wieków w lecznictwie, wiele osób pyta, czy głóg jest trujący? Części jadalne, a więc kwiaty, liście i zewnętrzna część nasion - nie. Toksyczne mogą natomiast okazać się pestki, dlatego tak ważne jest ich usunięcie. Substancją potencjalnie szkodliwą, znajdującą się w ich składzie, jest kwas cyjanowodorowy.

Oczywiście nie można wykluczyć, że pozyskany surowiec będzie skażony zanieczyszczeniami znajdującymi się w glebie, wodach gruntowych czy powietrzu.

W takim przypadku również jest potencjalnie szkodliwy, zastrzeżenie to odnosi się jednak do wszystkich roślin. Podobnie jest w przypadku ewentualnych odczynów alergicznych.

Nie można ich wykluczyć, nie są jednak związane ze szkodliwością głogu jako takiego, lecz uczuleniem na konkretny rodzaj białek. Jest to predyspozycja przypisana do danego człowieka, a nie właściwość rośliny samej w sobie.

Cena głogu. Gdzie go kupić?

Ceny głogu są bardzo zróżnicowane w zależności od postaci, w jakiej występuje ten produkt, wielkości opakowania i oraz czynników czysto handlowych. Przykładowo, za kilogram suszonych i zmielonych owoców głogu trzeba zapłacić w granicach 25-35 złotych.

Mniejsze opakowania (50 gramów) dostępne są w cenie 5-7 złotych. Suplementy w postaci soku kosztują około 20-30 złotych, przy czym w tej cenie oferowane są zarówno syropy w butelkach półlitrowych, jak też litrowych.

15-25 złotych trzeba zapłacić za preparaty w tabletkach (90 sztuk), a ponad 50 złotych - w kapsułkach (60 sztuk).

Wszystkie te wyroby można kupić w sklepach ze zdrową żywnością, produktami ekologicznymi, czy suplementami i odżywkami. Są też dostępne w ofercie drogerii, a czasem również aptek.

Jeżeli ktoś chce kupić sadzonki głogu dwuszyjowego lub jednoszyjkowego, powinien skierować swoje kroki do sklepu ogrodniczego lub szkółki drzewnej, bądź też przejrzeć oferty dostępne w Internecie.

Ceny są zróżnicowane ze względu na odmianę i wielkość poszczególnych okazów, nie mniej należy się liczyć z wydatkiem rzędu 20-40 złotych za jedną sztukę.

​​

Czytaj również

Bibliografia

  • D. Król, Głóg (Crataegus monogyna (L.), Crataegus oxyacantha (L.)) - cenną rośliną leczniczą.
  • A. Ożarowski, W. Jaroniewski, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987.
  • Bartosz Kulczyński, Anna Gramza-Michałowska, Potencjał prozdrowotny owoców i kwiatów głogu, Probl Hig Epidemiol 2016, 97(1): 24-28.
  • Dominika Król, Głóg (Crataegus monogyna (L.), Crataegus oxyacantha (L.) - cenną rośliną leczniczą, Postępy Fitoterapii 2/2011.
Piotr  Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Artykuł napisany przez
Piotr Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Dziennikarz wyróżniony w konkursie "Dziennikarz Medyczny Roku 2023". Autor tysięcy publikacji o tematyce medycznej, ekonomicznej, politycznej i społecznej. Przez 15 lat związany z Dziennikiem Łódzkim i Polska TheTimes. Z wykształcenia socjolog stosunków politycznych, absolwent Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Po godzinach fotografuje, projektuje, maluje, tworzy muzykę.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Rośliny
Skrzydłokwiat: pielęgnacja, uprawa, podlewanie. Jak dbać?
Skrzydłokwiat
Syrop z pędów sosny - na co pomaga i jak go zrobić? Właściwości, przepis i dawkowanie
Syrop z sosny
Czarnuszka - właściwości i zastosowanie. Ile ziaren dziennie i na co pomaga?
Roślina czarnuszka
Podobne artykuły
Wyciąg z ziela wrotyczu w małej, szklanej butelce
Wrotycz na pasożyty - dawkowanie i stosowanie na odrobaczanie
Brązowe nasiona lnu
Siemię lniane - właściwości i przeciwwskazania. Jak i kiedy pić? Rano czy wieczorem?
Sproszkowana chlorella
Chlorella - właściwości, działanie i przeciwwskazania. Z czym jej nie łączyć?
Drzewo jarzębina
Jarzębina - jak wygląda i co z niej zrobić? Właściwości i przetwory
Roślina nasturcja jadalna
Nasturcja - jakie ma właściwości? Sok, syrop, nalewka i inne preparaty

Reklama


Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego
Dowiedz się co to!