Czas protrombinowy - co to takiego?
Czas protrombinowy to badanie wykonywane w laboratorium, refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Jego nazwa pochodzi od protrombiny - białka produkowanego przez wątrobę. Bierze ono udział w procesie krzepnięcia krwi.
Badanie czasu protrombinowego często wykonuje się:
- przed zabiegami operacyjnymi i po ich wykonaniu;
- a także u kobiet w ciąży i tuż po porodzie.
Warto jednak sprawdzić jego poziom, gdy zaobserwujemy na ciele niepokojące krwiaki lub siniaki, które długo utrzymują się na ciele.
Czas protrombinowy - jaka jest norma?
Materiałem do badań w przypadku czasu protrombinowego jest krew. Aby ją pobrać pacjent powinien być na czczo. Norma dla tego badania wynosi od 10,8 do 16, 2 sekundy.
Czas i wskaźnik protrombinowy, a także INR i APTT, to nie jedyne badania, które wykryją problemy z krzepliwością krwi. W laboratoriach wykonuje się także badanie metodą oznaczania przeciwciał dla D-dimerów (białek DD). Najczęściej metoda ta stosowana jest u pacjentów z podejrzeniem zakrzepicy płucnej oraz żył głębokich. Dodatni wynik tego badania to informacja, że w organizmie powstała skrzeplina, a następnie jej rozpad. Podwyższony wynik może też sygnalizować chorobę serca lub wątroby, jak również niektóre nowotwory.
Za niski czas protrombinowy - co to oznacza?
Gdy mamy czas protrombinowy podwyższony możemy cierpieć na zakrzepicę lub trombofilię, czyli nadkrzepliwość, a więc równie niebezpieczną dla życia skłonność organizmu do tworzenia się zakrzepów w naczyniach krwionośnych. Zbyt niski czas protrombinowy może także odpowiadać za nadmiar prokonwertyny - białka biorącego udział w procesie krzepnięcia krwi.
Za wysoki czas protrombinowy - co to znaczy?
Jeśli nasz czas protrombinowy jest za wysoki, może to świadczyć o przewlekłej chorobie miąższu wątroby (autoimmunologiczne zapalenie wątroby - AZW), która może prowadzić do marskości tego narządu. Wydłużony czas protrombinowy może też być oznaką:
- niedoborów osoczowych;
- niedoboru witaminy K;
- niedoboru fibrynogenu.
Za wysoki czas protrombinowy może mieć związek z takimi chorobami jak:
- mocznica;
- białaczka;
- anemia złośliwa (choroba Addisona-Biermera).
Powodem zbyt wysokiego czasu PT mogą być też niektóre medykamenty. Chodzi o niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz leki przeciwkrzepliwe.
Wskaźniki protrombinowe - rodzaje
Czas protrombinowy badany jest wraz z innymi wskaźnikami: wskaźnikiem protrombinowym oraz INR - międzynarodowym współczynnikiem czasu protrombinowego. Ten pierwszy określany jest w procentach, a norma wynosi od 80 do 120%. Natomiast norma dla INR zależy od tego czy pacjent przyjmuje leki przeciwkrzepliwe, czy nie. Dla osób zażywających preparaty przeciwkrzepliwe wynosi ona 2-3, a dla pacjentów, którzy leków nie przyjmują, 0,9-1,3.
Czas krzepnięcia krwi - inne badania
Aby sprawdzić krzepliwość krwi lekarz może też zlecić, oprócz badania czasu protrombinowego, także czas koalinowo-kefalinowy, czyli APTT. Norma dla tego wskaźnika to od 25 do 43 sekund. Jeśli jest on dłuższy niż 43 sekundy, możemy był to hemofilia typu A. To dziedziczna choroba krwi związana z niewystarczającą ilością czynnika VIII w osoczu, czyli białka niezbędnego do prawidłowego krzepnięcia krwi. Chory na hemofilię w przypadku poważnego skaleczenia, wypadku samochodowego czy silnego uderzenia, może się wykrwawić na śmierć.
