Fibroblasty - czym są i jak je pobudzić? Czynnik wzrostu

Reklama

Czym są fibroblasty?

Fibroblasty są komórkami tkanki łącznej właściwej, odpowiedzialnymi m.in. za produkcję kolagenu i elastyny, ważnych białek budulcowych ludzkiej skóry, tworzących jej strukturę, nadających elastyczność i sprężystość. Odgrywają też kluczową role w procesach gojenia.

Obserwowane pod mikroskopem mają wydłużony, wrzecionowaty kształt i widoczne wypustki. W ich budowie można wyróżnić pojedyncze jądro komórkowe o kilku jąderkach. Są osiadłe, ale mają zachowaną zdolność przemieszczania się.

Ulegają nieustannym podziałom, dzięki czemu przez wiele lat utrzymują wysoki poziom syntezy białek budulcowych i innych ważnych substancji.

Jednak wraz wiekiem stają się coraz mniej aktywne i zatracają zdolność namnażania się, dlatego też w późniejszych latach życia zmieniają się wygląd i właściwości skóry, w tym także zdolność regeneracji po urazach.

Z drugiej strony zaburzenia pracy fibroblastów polegające na nadmiernej produkcji kolagenu mogą powodować powstawanie nieprawidłowych blizn przerostowych oraz tzw. keloidów.

Reklama

Gdzie występują fibroblasty?

Fibroblasty występują w tkankach łącznych skóry właściwej, która znajduje się pod naskórkiem, ale też w wielu innych strukturach ustroju człowieka. Można więc powiedzieć, że są obecne w całym organizmie.

Tkanka łączna, jak sama nazwa wskazuje, jest łącznikiem pomiędzy innymi tkankami, stanowiąc o ich spoistości i będąc swego rodzaju rusztowaniem dla narządów. Istnieją różne jej rodzaje.

Przykładowo - skóra, ścięgna i powięzi, ale także organy wewnętrzne są zbudowane przede wszystkim z tkanki łącznej włóknistej zbitej.

Włóknista luźna tworzy naczynia krwionośne oraz błony surowicze. Szkieletowa (chrzęstna i kostna) znajduje się w składzie najtwardszych elementów ciała.

Rodzaje fibroblastów

W związku z tak dużym zróżnicowaniem tkanki łącznej występują też różne fibroblasty ludzkie: skóry właściwej, kości, chrząstek, ścięgien, maziowe, błon śluzowych, serca, nerek, jelitowe, płucne i wiele innych.

Warto wiedzieć, że w dojrzałych i ustabilizowanych tkankach zmieniają one swoją postać i przechodzą w tak zwane fibrocyty, które również posiadają zdolność produkowania różnego typu substancji budulcowych, ale nie w tak dużym zakresie.

Odmianą fibroblastów są miofibroblasty. Pod pojęciem tym kryją się zmodyfikowane komórki tkanki łącznej mające pewne cechy komórek mięśni gładkich.

Oprócz tego można też wspomnieć o melanoforach, czyli znajdujących się w skórze fibroblastach wypełnionych naturalnym barwnikiem znanym jako melanina.

Reklama

Funkcje fibroblastów

Najważniejszą funkcją fibroblastów jest synteza substancji będących składnikami tzw. macierzy pozakomórkowej, takich jak kolagen i elastyna. Pierwsza z nich jest odpowiedzialna za napięcie i sprężystość skóry, zapewnia też ochronę narządów wewnętrznych.

Będąc elementem budulcowym jest również niezbędna dla prawidłowego gojenia się ran. Elastyna z kolei pozwala skórze zachować elastyczność w czasie rozciągania.

Początek treści sponsorowanej

W przypadku nieestetycznych blizn pooparzeniowych, powypadkowych czy pooperacyjnych warto sięgnąć po lek w formie żelu dostępny w aptekach. Preparat, zawiera substancje czynne, takie jak heparyna, allantoina i wyciąg z cebuli. Współdziałanie tych składników w szczególności reguluje syntezę kolagenu, będącego głównym białkiem tkanki łącznej, co pozytywnie wpływa na wygląd i sposób gojenia uszkodzonej skóry. Jeśli chcesz pozbyć się blizny kliknij tutaj. 

Oprócz tego fibroblasty wytwarzają także kwas hialuronowy, który odpowiada za nawilżenie skóry oraz ochronę przed działaniem czynników zewnętrznych.

Syntezują także tzw. włókna istoty międzykomórkowej oraz proteoglikany istoty podstawowej, a także kilka enzymów w tym kolagenazę.

Właściwości fibroblastów są wykorzystywane w kosmetologii i medycynie regeneracyjnej. Za ich pomocą „odmładza” się skórę oraz przyspiesza naprawę tkanek.

W tym celu można stymulować do bardziej wytężonej pracy fibroblasty obecne w organizmie, można też podać tzw. fibroblasty autologiczne, czyli preparaty przygotowane w laboratorium z komórek pobranych uprzednio od pacjenta.

Reklama

Czynnik wzrostu fibroblastów. Za co odpowiada?

Za namnażanie się, migrację, różnicowanie oraz tzw. programowaną śmierć fibroblastów odpowiadają substancje znane jako FGF. Pod tym skrótem kryją się różne białka określane zbiorczo mianem czynników wzrostu fibroblastów (ang.: fibroblast growth factor).

Stymulując produkcję komórek tkanki łącznej pełnią one bardzo ważną rolę w procesach zasklepiania się i bliznowacenia ran.

Są też zaangażowane w mechanizm angiogenezy, czyli tworzenia się nowych naczyń krwionośnych z już istniejących, co także ma duże znacznie w czasie gojenia się i odtwarzania struktur skóry.

Reklama

Co wpływa na pobudzenie fibroblastów?

Przyspieszenie procesów namnażania się fibroblastów oraz syntezy produkowanych przez nie substancji, takich jak kolagen, elastyna czy kwas hialuronowy jest jedną z metod pozwalających zwiększyć elastyczność i sprężystość skóry oraz jej nawilżenie.

Innymi słowy, można w ten sposób osiągnąć efekt odmładzający (lifting). Jest to również zasadne w przypadku trudno gojących się ran.

Jak pobudzić fibroblasty do bardziej wytężonej pracy? Korzystne efekty może przynieść m. in. dieta bogata w witaminę C lub też suplementacja tej witaminy. Wymierne rezultaty dają też różne zabiegi medycyny estetycznej.

Skuteczne w tej materii są m.in. mezoterapia igłowa i bezigłowa, laseroterapia a także nieinwazyjna procedura plasma fibroblast therapy.

Należy jednak pamiętać, że w czasie gojenia ran nadmierne pobudzenie fibroblastów także nie jest korzystne. W ten bowiem sposób mogą powstawać nieprawidłowe i szpecące twory, takie jak blizny przerostowe oraz bliznowce (keloidy).

W drugim z wymienionych przypadków, na skutek różnych zaburzeń, nadaktywne fibroblasty wytwarzają nawet do 20 razy więcej kolagenu, niż zdrowa skóra, syntezują też w nadmiarze inne substancje (dane: G. Broniarczyk-Dyła).

Dlatego też pielęgnując ranę należy zadbać o normalizację tego procesu. Dobrym rozwiązaniem jest stosowanie dostępnych w aptekach żeli, zawierających takie substancje, jak heparyna, alantoina czy wyciąg z cebuli.

Jednym z efektów ich działania jest regulacja mechanizmów namnażania się fibroblastów oraz syntezy kolagenu.