Najzdrowsze miejsce w internecie

Hydrokortyzon: na co i jak stosować? Działanie maści i leków

Hydrokortyzon to syntetyczny odpowiednik kortyzolu – hormonu wytwarzanego przez ludzki organizm. Znajduje powszechne zastosowanie w dermatologii i alergologii, przeważnie jako substancja czynna maści i kremów.
Wizualizacja kory nadnerczy i hydrokortyzonu
źrodło:123RF
Spis treści

Co to jest hydrokortyzon?

Hydrokortyzon jest substancją czynną wielu leków dermatologicznych i alergologicznych. Jest syntetycznym odpowiednikiem kortyzolu zwanego – podobnie jak adrenalina – „hormonem stresu”. Kortyzol wytwarzany jest przez korę nadnerczy – niewielkich gruczołów umieszczonych (jak sama jego nazwa wskazuje) nad nerkami. Swoją potoczną nazwę zawdzięcza temu, że jego produkcja nasilona jest w momentach dużego napięcia nerwowego i pod wpływem silnych emocji. W stężeniu zapewnianym przez naturalną produkcję organizmu substancja ta odpowiedzialna jest za prawidłowy metabolizm białek i węglowodanów. Reguluje również gospodarkę mineralną, zatrzymując sód i chlor, a wspomagając wydalanie wapnia, fosforu i potasu.

Hydrokortyzon stosowany w medycynie (przeważnie maść) zaliczany jest do grupy glikokortykosteroidów, wykazuje więc właściwości przeciwzapalne. Oprócz maści, na bazie tej substancji produkuje się także tabletki i zastrzyki.

Działanie i zastosowanie hydrokortyzonu

Hydrokortyzon może być używany naskórnie, miejscowo, w formie maści lub kremu albo przyjmowany ogólnoustrojowo w tabletkach czy w zastrzyku.

Ma on przede wszystkim zastosowanie w dermatologii i alergologii, ponieważ działa:

  • antyalergicznie,
  • przeciwzapalnie,
  • immunosupresyjnie (obniża odporność organizmu i jako taki bywa stosowany np. po przeszczepach, by organizm nie odrzucił nowego organu),
  • zwalcza świąd,
  • niweluje obrzęki.

W związku z tym, że hydrokortyzon wykazuje wymienione właściwości, preparaty na jego bazie stosowane są przy wielu dysfunkcjach organizmu. Na co jest najskuteczniejszy?

  • Na choroby skórne,
  • na alergie,
  • na oparzenia I i II stopnia,
  • przy astmie,
  • przy niedoczynności tarczycy,
  • przy wstrząsach pourazowych i pooperacyjnych.

Maść z hydrokortyzonem

Hydrokortyzon najczęściej znajduje zastosowanie miejscowe, jako maść lub krem. W tej formie skuteczny jest na wiele różnych schorzeń skórnych. 

Na co hydrokortyzon jest pomocny?

  • atopowe zapalenie skóry (AZS),
  • choroby nowotworowe skóry,
  • trądzik,
  • liszaje (np. liszaj rumieniowaty),
  • łuszczycę,
  • grzybicę skóry,
  • zajady,
  • alergie skórne,
  • rany(przyspiesza gojenie, zmniejsza ryzyko powstawania blizn).

Maść z hydrokortyzonem najpowszechniej stosuje się na twarz, na zmiany trądzikowe o różnym podłożu, w tym na trądzik młodzieńczy trądzik hormonalny. Wszystkie zmiany tego rodzaju mają charakter zapalny, a właściwości tej substancji skutecznie wspomagają jego zwalczanie.

Maść zawierająca hydrokortyzon może być gotowa lub robiona na zlecenie lekarza, z wykorzystaniem odpowiednich komponentów najkorzystniejszych przy konkretnym schorzeniu lub dla danego pacjenta.

Hydrokortyzon przyspiesza działa przeciwzapalnie i przyspiesza gojenie, produkuje się z nim więc maść dla dzieci, a nawet dla niemowląt – do łagodzenia odparzeń odpieluszkowych.

Hydrokortyzon bez recepty

Wielu pacjentów zadaje pytanie, czy hydrokortyzon dostępny jest wyłącznie na receptę. Nie, jest to jedyna maść sterydowa, którą można kupić bez recepty. Niemniej jednak, lek ten, jak każdy glikokortykosteroid, wymaga odpowiedniego dawkowania, które najlepiej skonsultować z lekarzem. Należy pamiętać, że nawet leki stosowane w formie maści lub kremów można przedawkować i tym samym zaszkodzić swojemu zdrowiu. Z kolei zbyt małe jego stężenie może okazać się nieskuteczne i nie przynieść oczekiwanych rezultatów.

Tabletki i zastrzyki wydawane są natomiast na receptę. Lekarze zalecają ich przyjmowanie podczas dysfunkcji endokrynologicznych, np. niedoczynności nadnerczy lub po przeszczepach w celach immunosupresyjnych.

Cena preparatów zawierających hydrokortyzon jest zróżnicowana i zależy np. od tego, jaką formę ma. 15-gramowe opakowanie kremu można kupić już za ok. 6 zł, natomiast tabletki (20 sztuk) to koszt w granicach kilkunastu złotych.

Skutki uboczne hydrokortyzonu 

Stosowanie hydrokortyzonu, szczególnie w formie doustnej lub w zastrzykach, może powodować pewne skutki uboczne. 

Do występujących najczęściej należą:

  • wzrost poziomu glukozy we krwi,
  • niedobór potasu oraz wapnia (stosowanie hydrokortyzonu wzmaga wydalanie tych pierwiastków z organizmu), co w skrajnych przypadkach może prowadzić do osteoporozy lub spowolnienia wzrostu u dzieci,
  • zatrzymywanie wody w organizmie powodujące obrzęki i opuchliznę,
  • osłabienie mięśni,
  • zmniejszenie odporności organizmu (wiąże się z immunosupresyjnymi właściwościami substancji).

Przeciwwskazania hydrokortyzonu

Stosowanie wszelkich leków sterydowych wymaga od pacjenta szczególnej ostrożności. 

Przyjmowanie hydrokortyzonu w jakiejkolwiek formie zakazane jest:

  • u pacjentów chorych na cukrzycę,
  • przy gruźlicy,
  • u osób z zaćmą lub jaskrą,
  • przy nadciśnieniu tętniczym,
  • u pacjentów z alergią na którykolwiek składnik leku.

Warto również pamiętać, że przeciwwskazaniem do przyjmowania substancji jest ciąża i karmienie piersią oraz że podczas stosowania hydrokortyzonu nie należy spożywać alkoholu ani poddawać się żadnym szczepieniom.

Czytaj również
Justyna Gabrysiak-Kula
Artykuł napisany przez
Justyna Gabrysiak-Kula
W 2009 roku zdobyła tytuł magistra kulturoznawstwa Uniwersytetu Łódzkiego. Pierwsze doświadczenia zawodowe zdobyła w Radiu Łódź, współtworząc audycje młodzieżowe. Od kilku lat pracuje jako copywriter, specjalizując się w tematyce medycznej, kosmetycznej, parentingowej i w dziedzinach pokrewnych. Napisała dotąd setki artykułów o zdrowiu. Prywatnie wychowuje dzieci, pływa i czyta książki, choć to właśnie pisanie było zawsze jej ulubionym zajęciem.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Zdrowie
Przeczytaj artykuł
Kamfora: działanie, zastosowanie i właściwości. Jaki olejek?
Olejek kamforowy w szklanych butelkach
Przeczytaj artykuł
Metamizol - działanie, dawkowanie i cena. Jak stosować?
Kobieta z bólem brzucha
Przeczytaj artykuł
Metformina - działanie, dawkowanie i skutki uboczne. Cena
Kobieta mierzy poziom glukozy we krwi
Podobne artykuły
Owsik pod mikroskopem
Pyrantel - dla dzieci i dorosłych. Jak działa na owsiki?
Wzór chemiczny cetyryzyny
Cetyryzyna na alergię - działanie, dawkowanie i skutki uboczne
Wzór chemiczny cefuroksymy
Cefuroksym - działanie i dawkowanie. Na co działa?
Wzór chemiczny doksazosyny
Doksazosyna na nadciśnienie i prostatę - jak działa?
Może to Cię zainteresuje
Kobieta odmawia jedzenia słodyczy z powodu hiperinsulinemii
Hiperinsulinemia - przyczyny, objawy i leczenie. Jaka dieta?
Język z czerwonymi plamami
Język geograficzny - przyczyny i objawy. Jakie leczenie?
Widok kominów z fabryk zanieczyszczających powietrze
Zanieczyszczenia powietrza - źródła. Jaki wpływ na zdrowie?
Model mózgu z dłoni
Torbiel szyszynki - objawy i leczenie. Czy może pęknąć?

Produkty bogate w magnez? 🤔
Sprawdź!