Nowe zasady realizacji recept! 👉 Ważne zmiany dla pacjentów. Sprawdź❗
Nowe zasady realizacji recept! 👉 Ważne zmiany dla pacjentów. Sprawdź❗
Nowe zasady realizacji recept! 👉 Ważne zmiany dla pacjentów. Sprawdź❗
Partnerem publikacji jest: FUNDACJA URTICA DZIECIOM

Jak rozmawiać z chorym na raka? Rady psychoonkologa

Diagnoza choroby onkologicznej u bliskiej osoby wytrąca nas z równowagi codzienności. Nie tylko chory, ale wszystkie osoby, z którymi jest w bliższych bądź dalszych relacjach z powodu diagnozy, mogą doświadczać kryzysu emocjonalnego. Nic już nie jest jasne i oczywiste, nawet to, jak i o czym możemy rozmawiać z chorym na raka, czego mu życzyć, jak wspierać osobę chorującą i jego rodzinę.
Pielęgniarka pociesza dziewczynę chorą na raka i zastanawia się, jak z nią rozmawiać
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Rozmowa pomaga uporządkować informacje i oddzielić fakty od emocji. Członkowie rodziny powinni pytać o potrzeby chorego, szczególnie te dotyczące rozmowy.
  • Dzieci potrzebują rozumieć swoją sytuację, aby lepiej radzić sobie z leczeniem. Rodzice mogą korzystać ze wsparcia terapeutów, by przekazać dzieciom kluczowe informacje.
  • Życzenia powinny odnosić się do potrzeb chorego, np. siły i wytrwałości. Należy unikać słów pocieszenia typu „będzie dobrze".
Spis treści

Słowa otuchy dla chorego na raka

Diagnoza choroby onkologicznej jest źródłem kryzysu emocjonalnego chorego i jego rodziny. Rozmowa może być kluczowym czynnikiem wspierającym w procesie leczenia i zdrowienia. Może pomóc w uporządkowaniu informacji oraz oddzieleniu faktów od emocjonalnych przekonań. W ten sposób choremu łatwiej jest budować realny obraz choroby i jego aktualnej sytuacji.

W doświadczaniu kryzysu zdrowia, każdy człowiek może potrzebować czegoś innego. Jeśli chcemy udzielić wsparcia emocjonalnego osobie chorej na raka czy dodać jej otuchy w trudnym czasie leczenia, powinniśmy się do tego przygotować. Ważne jest, by w tym czasie członkowie rodziny pytali chorego o jego potrzeby, także te dotyczące rozmowy. Chory sam zdecyduje, czy chce i o czym chce rozmawiać.

Zawsze warto zachęcać do rozmowy i dzielenia się swoimi przeżyciami. Można to robić słowami takimi jak: 

  • „czy jest coś o czym chciałbyś porozmawiać…”,     
  • „jak myślisz o…”,
  • „co czujesz kiedy….”.

Jeśli chory nie chce rozmawiać, nie powinniśmy go do tego zmuszać. Warto wtedy jednak mówić o swoich potrzebach w tym zakresie:

  • „kiedy milczysz, to ja…”,
  • „jest mi trudno kiedy nie wiem co przeżywasz..., czego potrzebujesz...”.

Warto też zostawiać otwartą drogę i swoją gotowość do podjęcia rozmowy słowami:

  • „gdybyś miał jakieś pytania, to pamiętaj że jestem”,
  • „gdybyś chciał porozmawiać, to jestem”.

Taki rodzaj zapewnienia o swojej obecności i gotowości do towarzyszenia w sytuacji choroby ma charakter wsparcia emocjonalnego. Niesie ze sobą przekaz, że nieważne co się wydarzy, chory ma obok siebie osoby, z którymi może dzielić się swoimi doświadczeniami.

W rozmowie z osobą chorującą warto zwracać uwagę na to, co chory może dla siebie zrobić w sytuacji w której się znajduje. W ten sposób możemy wzmocnić psychikę chorego na raka i skierować jego uwagę na zasoby wewnętrzne.

Reklama

Słowa otuchy dla chorego dziecka

Dzieci chcą i potrzebują rozmawiać o wszystkim, co dzieje się w rodzinie. Także wtedy, kiedy sytuacja dotyczy ich samych. Czują przecież, że coś się dzieje z ich ciałem, że w ich życiu zachodzą zmiany. Potrzebują rozumieć sytuację, w której się znajdują.

Rodzice dowiadują się o chorobie dziecka w rozmowie z lekarzem. Nie zawsze jednak lekarz rozmawia z dzieckiem o tym, co związane z chorobą i leczeniem. Rodzice, z uwagi na swój własny kryzys psychologiczny związany z diagnozą, mogą nie wiedzieć, jak przekazać takie informacje swoim podopiecznym. Mogą skorzystać wtedy ze wsparcia zespołu terapeutycznego psychologa, psychoonkologa czy terapeuty.

Dzieci powinny dowiedzieć się kluczowych kwestii związanych z chorobą po to, by budować motywację do leczenia i współpracę z zespołem terapeutycznym. Informacje o chorobie powinny być podawane w sposób prosty, dostosowany do możliwości poznawczych i etapu rozwoju dziecka. Dorosły może zachęcić dziecko do zadawania pytań odnośnie aktualnej sytuacji i szczerze odpowiedzieć na wszystkie, na które zna odpowiedź.

W pytaniu dziecka mogą pojawić się także pytania, na które trudno będzie odpowiedzieć. W  takich sytuacjach odpowiedź powinna być szczera i zgoda z prawdą: ”nie wiem tego teraz...“.     

Słowa wsparcia dla chorego dziecka to słowa zwracające uwagę na to, co możemy teraz zrobić:

  • „jesteśmy razem”,
  • „możemy się: przytulić, pobawić, smucić, popłakać, złościć na te sytuacje”,
  • „niezależnie od tego co się wydarzy jestem z Tobą i będę Ci towarzyszyć”.    

Każde słowo podkreślające naszą dostępność i obecność w trudnym doświadczeniu choroby dają dowód wsparcia choremu dziecku.

Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"

Pytania do eksperta
Katarzyna Nowak-Ledniowska
Katarzyna Nowak-Ledniowska
Psycholog i psychoterapeuta współpracująca z Fundacją Urtica Dzieciom
01
Jak pomóc osobie chorej na raka?
Pomoc osobom chorym powinna koncentrować się wokół konkretnych potrzeb danego człowieka. Warto dopytywać chorego o to czego potrzebuje i co możemy dla niego zrobić? Jak go wesprzeć? Pomoc może dotyczyć zarówno spraw związanych z codziennym funkcjonowaniem czy organizacją leczenia, jak i potrzeb psychologicznych. Ważne w tym czasie jest zapewnienie o naszej obecności i gotowości do rozmowy.
02
Jak się czują osoby chore na raka?
Choroba onkologiczna może wywołać kryzys psychologiczny. Wielu chorych ma poczucie, jakby ich świat się zawalił. Towarzyszą im też różne emocje, niekiedy tak intensywne, że trudno im jest się od nich oderwać, skupić na działaniu, pracy, na życiu domowym. Najtrudniejszym z przeżyć jest niepokój o powodzenie leczenia i lęk przed śmiercią.
03
Jak pocieszyć kogoś w chorobie?
Dając zapewnienie o tym, że jesteśmy gotowi odpowiedzieć na różne potrzeby chorego. Można to zrobić słowami: ”rozumiem...”, „wyobrażam sobie co czujesz..”, „jestem z Tobą...”, „możesz na mnie liczyć w każdej sytuacji “.
04
Jak wesprzeć kogoś przed operacją?
Jeśli chory przygotowuje się do operacji chirurgicznej może przeżywać niepokój i lęk. Wspierając go, warto dać mu poczucie zrozumienia oraz podkreślić, że jego reakcja jest naturalna i zdrowa.
05
Czego nie mówić osobie chorej na raka?
Należy być ostrożnym używając słów pocieszenia typu: „nie martw się...”, „nic się nie stało..”, „wszystko będzie dobrze..”. Mogą one wywoływać u chorego poczucie niezrozumienia i złości.

Słowa wsparcia dla rodziców chorego dziecka

Diagnoza onkologiczna dziecka jest w przeżyciu rodziców doświadczeniem granicznym. To sytuacja, w której trudno szukać słów, które przyniosą ukojenie.

Rodzice często nie oczekują wtedy pocieszenia, ale realnej konkretnej pomocy. Jeśli chcemy wesprzeć rodzica którego dziecko choruje, warto zapytać go, co możemy dla niego zrobić?     

Potrzeby rodziców mogą dotyczyć zarówno rozmowy o tym, czego doświadczają w związku z chorobą czy sprawdzenia informacji, jak i zwyczajnych obowiązków i codziennych potrzeb rodziny, jak:     

  • robienie zakupów, prania,     
  • odebranie zdrowego dziecka ze szkoły lub przedszkola,
  • zmiany dyżuru przy chorym dziecku po to, by rodzic mógł się przespać, wziąć prysznic czy odpocząć.     

Najlepsze słowa otuchy dla rodziców chorego dziecka, to takie, które zapewniają o naszej dostępności i bliskości.

Reklama

Czego życzyć osobie chorej na raka ?

Składając życzenia dla chorej osoby, warto odnieść się do tego, czego chory sam chciałby sobie życzyć. Jeśli nie wiemy tego o chorym, można dopytać go, czego aktualnie potrzebuje.

Co napisać osobie chorej na raka? Zawsze możemy też  życzyć mu siły, wytrwałości niezależnie od tego, co się wydarzy.

Chorzy zwracają często uwagę na to, iż w czasie choroby wielu dotychczasowych znajomych i przyjaciół przestało się do nich odzywać. Jeśli nie wiesz jak rozmawiać z osobą chorą na raka, czego jej życzyć lub co jej napisać, daj jej o tym znać np. tak: „nie wiem co Ci powiedzieć..., czego Ci życzyć, ale pamiętaj , że jestem i możesz na mnie liczyć”.

Reklama

Czego nie mówić osobie chorej na raka?    

Są słowa, których powinniśmy używać z dużą ostrożnością.

Słowa pocieszenia:

  • „będzie dobrze”,
  • „nie martw się”,
  • „nic się nie stało”,
  • „nie myśl o tym”,

mogą wyzwalać w osobie chorej poczucie niezrozumienia i złości. Choroba jest przecież czasem zmartwienia i smutku.

Można zatem w zamian zapewnić o swojej obecności, dostępności i zrozumieniu. Wspieranie emocjonalne chorego nie polega na udzielaniu rad, ale towarzyszeniu mu w przeżywaniu różnorodnych uczuć i emocji.

Jeśli nie wiemy o czym możemy rozmawiać z osobą chorą, warto ją po prostu zapytać o czym ma ochotę porozmawiać.

Życie chorego nie koncentruje się przecież tylko na chorobie. Poza doświadczeniem choroby, Chory jest przecież nadal tą samą osobą ma swoje zainteresowania obowiązki i pasje.

Reklama

Gdzie mogą szukać pomocy osoby chore na raka i ich bliscy?

Pomoc psychoonkologiczna jest dostarczana pacjentom na Oddziałach:

  • Onkologicznych,
  • Chemioterapeutycznych,
  • Radioterapeutycznych

oraz w Poradniach Przyklinicznych czy Poradniach Zdrowia Psychicznego.     

Mogą z niej korzystać pacjenci i ich rodziny. W Polsce na rzecz pacjentów onkologicznie chorych działają też Stowarzyszenia i Fundacje, niosąc pomoc psychologiczną i instrumentalną.

Czytaj również

Bibliografia

  • Krystyna de Walden-Głuszko-Psychoonkologia w praktyce klinicznej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, wyd.2014.
  • Monika Dorfmuller, Hermann Dietzfelbinger- Psychoonkologia. Diagnostyk. Metody Terapeutyczne. Wyd. Medyczne Urban&Partner, wyd. 2021.
  • Iwona Grzegorzewska, Lidia Cierpiałkowska, Aneta R. Borkowska red. Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży. Wyd. PWN. Warszawa 2024.
  • Lidia Cierpiałkowska, Helen Sęk red. Psychologia kliniczna. wyd. PWN. 2020.
  • Gulla Bożena, Izodorczyk Bernadetta, Kubiak Rafał, Godność i intymność pacjenta: aspekty psychologiczne i prawne. Kraków Uniwersytet Jagielloński, 2019.
psycholog Katarzyna Nowak-Ledniowska
Artykuł napisany przez
psycholog Katarzyna Nowak-Ledniowska
Absolwentka Wydziału Filozoficznego UJ oraz Całościowego Szkolenia z Psychoterapii przy Klinice Psychiatrii Dzieci i Młodzieży CMUJ. W trakcie specjalizacji z Psychologii Klinicznej Dzieci i Młodzieży w Szpitalu Uniwersyteckim CMUJ. Od początku swojej drogi zawodowej związana z pomocą rodzinom doświadczającym kryzysu choroby i śmierci dziecka. Prowadzi zajęcia dla słuchaczy studiów Psychoonkologiczych UJ. Konsultuje dzieci i dorosłych w Krakowskim Centrum Psychoonkologii w Krakowie.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Onkologia
HTLV 1 - wirus wywołujący białaczkę i chłoniaka - objawy, leczenie
Wirus HTLV 1
Zespoły mielodysplastyczne - objawy, rokowania, leczenie
Zespoły mielodysplastyczne
Zwłóknienie szpiku - przyczyny, objawy, leczenie
Szpik kostny
Podobne artykuły
Kobieta z chorobą nowotworową
Co przysługuje osobie chorej na nowotwór?
Mikroskopowy obraz włókniakomięsaka
Włókniakomięsak - objawy i rokowania. Gdzie się rozwija?
Pielęgniarka pociesza dziewczynę chorą na raka i zastanawia się, jak z nią rozmawiać
Jak rozmawiać z chorym na raka? Rady psychoonkologa
Kobieta wyczuwa zmiany w szyi
Przyzwojak: objawy i leczenie. Co atakuje i czy jest groźny?
Próbki krwi w laboratorium
Nadpłytkowość samoistna - objawy, rokowania, dieta

Reklama


Czy możliwe jest odzyskanie słuchu? 🦻
Sprawdź!