Elektrolity pełnią bardzo ważną rolę w procesach zachodzących w naszym organizmie. Dbają o gospodarkę wodno-elektrolitową i kwasowo-zasadową, są istotne dla układu nerwowego, bo pomagają w przewodzeniu impulsów nerwowych, zapewniają odpowiedzią kurczliwość mięśni szkieletowych i mięśnia sercowego, wspomagają wchłanianie się wody i produkcję kwasu solnego w żołądku.
Zresztą lista ich zadań specjalnych jest o wiele dłuższa. Dlatego regularnie powinniśmy sprawdzać, czy stężenie elektrolitów w naszym organizmie jest odpowiednie. Do tego właśnie służy jonogram.
Reklama
Co to jest jonogram?
Jonogram to badanie krwi, które określa stężenie najważniejszych dla człowieka jonów, czyli sodu, wapnia, potasu, żelaza i magnezu. Badanie jest najczęściej zlecane razem z morfologią, profilaktycznie raz w roku, chyba, że niepokojące objawy wymagają częstszych badań.
Do laboratorium pacjent przychodzi na czczo, krew pobierana jest z żyły łokciowej. Wcześniej powinien odstawić suplementy diety, alkohol i palenie papierosów. Wynik badania mogą zafałszować leki, a nawet zioła. Dlatego też 12 godzin przed badaniem trzeba unikać intensywnego wysiłku fizycznego, a tuż przed badaniem nie jeść cukierków ani nie żuć gumy.
Jonogram badanie wskazania
Oprócz profilaktyki jonogram może zostać zlecony pacjentowi, u którego podejrzewa się rozwój niebezpiecznych schorzeń. Niepokój powinny wzbudzić powtarzające się:
- zaburzenia równowagi
- zawroty głowy
- nieregularna praca serca
- obrzęki nóg
- bóle i kurcze mięśni
- nieprawidłowe ciśnienie tętnicze krwi
- zaburzenia gospodarki wodnej organizmu
Wskazaniem do zlecenia jonogramu jest podejrzenie chorób nerek, układu oddechowego, chorób metabolicznych, zaburzeń hormonalnych. Jonogram powinno się także wykonywać w trakcie ciąży, bo prawidłowy poziom elektrolitów jest w tym czasie niezwykle ważny.
Reklama
Jonogram normy
Każdy wynik powyżej lub poniżej przyjętej normy stężenia jonów może oznaczać rozwój schorzenia, wartości należy interpretować w całości, dlatego najlepiej, jeśli zajmie się tym lekarz zlecający badanie.
SÓD (norma 135-145 mEq/l.). Główną rolą tego jonu jest utrzymywanie odpowiedniej objętości płynów, ciśnienia tętniczego krwi i prawidłowego przekaźnictwa nerwowego.
- sód powyżej normy może prowadzić do zatrzymania płynów w organizmie, powodować złą pracę serca i zbyt wysokie ciśnienie, wzmożoną pobudliwość nerwową, napięcie mięśni, zaburzenia orientacji.
- sód poniżej normy objawia się bólem głowy, brakiem apetytu, nudnościami, wymioty lub niepokojem. Najczęściej występuje przy niedoczynności tarczycy, niewydolności serca, marskości wątroby, dysfunkcji nerek. Przy spadku stężenia poniżej 115 mmol/l dochodzi do zagrażającego życiu obrzęku mózgu.
POTAS (3,8-5,5 mEq/l.). Elektrolit bierze główny udział w procesie kurczenia się mięśni i przewodnictwie nerwowym.
- potas powyżej normy występuje przy niewydolności nerek, niedoborze hormonu zwanego aldosteronem i przy cukrzycy typu 1, kiedy są niedobory insuliny. Nadmiar tego jonu może powodować zaburzoną pracę serca, ogólne złe samopoczucie i osłabienie mięśni.
- potas poniżej normy objawia się częstymi bólami i kurczami mięśni, tzw. kołataniem serca, zaparciami i wzrostem ciśnienia tętniczego. Potasu brakuje najczęściej z powodu częstych biegunek i wymiotów, anoreksji, niedożywienia, diety ubogiej w potas, nadmiernej ilości wypijanej kawy, stosowania leków moczopędnych, chorób nerek, niedoczynności kory nadnerczy i wrodzonego przerostu nadnerczy.
WAPŃ (norma 8,5-10,5 mg/dl.). Ten główny budulec kości, jest niezbędny także do prawidłowego procesu krzepnięcia krwi. Odgrywa też ważną rolę w przewodnictwie nerwowym i procesie kurczenia się mięśni.
- wapń powyżej normy może być wynikiem odwodnienia, zbyt dużej ilości witaminy A i D w diecie lub objawem nadczynności przytarczycy czy nowotworów płuc, piersi, nerek, guza chromochłonnego nadnerczy. Wskutek zwiększonego stężenia zaburzona zostaje praca nerek, pacjent traci apetyt, miewa nudności, zaparcia i wymioty. Może wystąpić również zapalenie trzustki, kamica dróg żółciowych, nadciśnienie tętniczego i porażenie mięśni twarzy.
- wapń poniżej normy wiąże się z chorobami kości, zapaleniem trzustki, chorobami nerek lub niedoczynność przytarczycy. Typowymi objawami są: drętwienie i kurcze mięśni rąk i nóg, mięśni twarzy oraz klatki piersiowej, światłowstręt, napad astmy, krótkie utraty świadomości i bóle głowy.
MAGNEZ (norma 0,8-1,3 mmol/l.). Odpowiada za proces krzepnięcia krwi oraz skurczu mięśnia sercowego, ale jest również budulcem kości i katalizatorem wielu enzymów.
- magnez powyżej normy powoduje najczęściej bóle głowy, ospałość, zaparcia a także nudności. Może objawiać się obniżonym ciśnieniem tętniczym krwi i osłabieniem mięśni. Podwyższone normy mogą oznaczać, że magnez nadmiernie się wchłania z przewodu pokarmowego, co może świadczyć o stanach zapalnych jelit, chorobie Addisona czy nadczynności przytarczyc.
- magnez poniżej normy wynika z niedoborów tego jonu w posiłkach, stosowania niektórych leków moczopędnych, zaburzeń trawienia lub wchłaniania, utraty magnezu wskutek choroby nerek, alkoholizmu, nadczynności przytarczyc lub przedawkowania witaminy D. Obniżony poziom magnezu objawia się bardzo często drżeniem rąk i stóp oraz s zaburzeniami rytmu serca, obniżeniem nastroju i nerwicami.
